Erepenning voor Pé Daalemmer & Rooie Rinus: iconen van de Groningse streektaal

Verbaasd lopen Peter de Haan en Frank den Hollander het theaterzaaltje bovenin een hotel in Zuidhorn binnen. Het duo is onder valse voorwendselen naar het Groningse dorpje gelokt. Een zaaltje met luid applaudisserende vrienden, collega’s, notabelen en camera’s hadden ze duidelijk niet verwacht. „Maar we hebben toch al een lintje?”, vraagt De Haan.

Als je in een groep mensen de Groninger eruit wilt pikken, hoef je maar één ding te zeggen: Pé Daalemmer en Rooie Rinus. Het komischeliedjesduo Pé (Peter de Haan) & Rinus (Frank den Hollander) is onbekend in Nederland, maar al 45 jaar wereldberoemd in de stad en provincie Groningen. Omwille van die populariteit werd het duo zondagmiddag in Zuidhorn verrast met een erepenning van de gemeente Groningen en de gemeente Westerkwartier.

Ver weg in Friesland, in Tietjerksteradeel
daar woont een boerenslungel, hij was kaal en scheel
hij woont daar in een heel klein huisje, goor en vies
het is dan ook een echte authentieke Fries

De hilariteit kun je je wel voorstellen, als de Groningse studenten Peter de Haan en Frank den Hollander onder andere dit liedje ‘Jelle Gaat Lekker’ begin jaren tachtig op straat zingen. Eén met gitaar, de ander met kazoo. Met name hun optredens in de Herestraat in Groningen worden al snel happenings, waarbij de hele straat zwart ziet van fans en nieuwsgierige toeschouwers.

‘Carnaval in ’t Noorden’, ‘Alcohol’, ‘Baukelien’, ‘Gezina’ en nog heel wat andere liedjes, veelal met een rock-‘n-roll sound, burgeren in Groningen in. ‘Hoornse Plas’, over een echtpaar van wie de vrouw (keurig ABN) dolgraag op vakantie wil naar een ver oord, maar de man (plat Grunnegs) liever gewoon aan recreatiemeer de Hoornseplas ligt, werd binnen no time een begrip: Ik broes hier over snelweg net zo haard as ik kin / hond in t bos, vraauw zit noast mie, kiender achterin / met n middag hoornse plas was ik allaank tevree / moar mien vraauw dai mos zo neudig noar de Middellandse Zee.

Op de liveopname van ‘Worst’, ook al zo’n Groningse klassieker („er zit van alles in!”), hoor je ze tussen het luid kletsende publiek zelf hun succes verklaren: „Volgend nummer gaat over … als ik even mag? Ik weet wel, wij zijn een soort aanleiding voor jullie om allemaal oude bekenden tegen te komen en heel hard te praten…”

Het is ook mooi. Vijfenveertig jaar, dat komt toch wel in de buurt van The Rolling Stones

René Walhout
programmamaker bij RTV Noord

De Haan en Den Hollander hadden (met hun band De Containers) misschien wel van hun muziek kunnen leven, maar het bleef een hobby. De Haan werd apotheker, Den Hollander werkte voor de universiteitsbibliotheek en ging programma’s maken bij RTV Noord en in het theater. In 1984 al probeerden ze met een afscheidsconcert in de Stadsschouwburg van Groningen vaarwel te zeggen tegen hun fans. Maar ze bleken te populair. Dit jaar, 45 jaar na hun oprichting, verkocht een jubileumtournee binnen 24 uur uit. Zelfs een optreden in Paradiso Amsterdam begin deze maand stond vol met Groningers uit het hele land. Echte fans dragen een shirt van de Spar, want ‘pinda’s van de Spar’ is al sinds het begin een running gag.

Geen vloek maar een zegen

René Walhout, programmamaker bij RTV Noord, kan zich die eerste concerten nog wel herinneren. „Ik was tegen de twintig, en ik hoorde twee andere studenten voor het eerst wat zingen in mijn eigen taal. Ja, dat was ongekend. Je had natuurlijk wel streektaalmuziek, maar dat was voor oude mensen. Dit was op een moderne manier. Daar werd ik heel blij van.”

Met twee andere juryleden ( onder wie Carmen Schilstra, de vrouw uit ‘Hoornse Plas’) reikte René Walhout eerder deze maand de Haide Bliksem Award aan het duo uit, een prijs voor een artiest of groep die een unieke bijdrage levert aan de Groninger taal en cultuur. „Voor zo’n prijs zoek je natuurlijk eigenlijk naar iets nieuws in de Groninger muziekwereld. Maar Pé en Rinus kwamen met dat jubileumprogramma en de zalen waren in een paar uur uitverkocht. Tot in Drenthe aan toe, hè! Dus wie heeft z’n stempel gedrukt op de Groninger muziekwereld? Toch weer Pé en Rinus.” Is dat niet jammer? „Het is ook mooi. Vijfenveertig jaar, dat komt toch wel in de buurt van The Rolling Stones.”

Ook recentere liedjes, zoals ‘Te Gek‘ vinden volgens Walhout nog veel weerklank in de provincie. En wat verjonging betreft: „Wat Groningen gelukkig uniek maakt is dat er nog steeds veel in de streektaal wordt gezongen. Meer dan in Brabant of in Friesland.” Opties genoeg voor de prijs dus de komende jaren, denkt Walhout.

Fieke Gosselaar, taalconsulent bij het Centrum Groninger Taal & Cultuur, ziet een jongere generatie in het Gronings zingen. En het gaat nog meer helpen dat het onderwijs zich langzaam realiseert dat meertaligheid een zegen is, en geen vloek, denkt ze. „In het Gronings opvoeden, dat was slecht! Maar ga nu maar eens naar de Groningse Spotify playlist: uren Groningse muziek.”

In het zaaltje in Zuidhorn hebben Ard van der Tuuk, burgemeester van de gemeente Westerkwartier (waar Peter de Haan woont) en Roelien Kamminga, burgemeester van Groningen (woonplaats van Frank den Hollander) alleen maar mooie woorden voor het duo. Van der Tuuk: „Een repertoire dat moeilijk te duiden is, maar wat maakt het uit. Jullie zijn zo uniek dat je een eigen repertoire hebt.” Kamminga: „Jullie hebben onvergetelijke momenten en talloze oorwurmen bij ons in de oren geplant. Jullie zijn een baken van vrolijkheid.”

Een beetje ontdaan maar dankbaar staan De Haan en Den Hollander daarna samen op het podium. De Haan: „We zijn totaal perplex. Ik dacht we komen voor een borreltje…” Den Hollander: „We zijn er weer flink bijgelapt.”

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.

Waarom je NRC kan vertrouwen