Duduzile Zuma-Sambudla, normaal een uitgesproken figuur, zei geen woord tijdens de persconferentie in Johannesburg. Haar partij, de uMkhonto weSizwe Party (MK), had de pers vrijdag bijeengeroepen om haar aftreden als parlementariër toe te lichten. De dochter van voormalig president Jacob Zuma ligt onder vuur omdat zij Zuid-Afrikanen en Botswanen onder valse voorwendselen zou hebben geronseld voor de Russische strijd in Oekraïne. Zuma-Sambudla, zelf lid van bestuurscommissie van MK, staat daarnaast terecht op verdenking van opruiing. Volgens de nationale aanklager zette zij met opzwepende berichten op sociale media aan tot de grootschalige rellen in juli 2021 na de veroordeling van haar vader.
Duduzile Zuma-Sambudla wordt gezien als de belangrijkste politieke erfgenaam van haar vader binnen de in 2023 opgerichte partij.
Zuma-Sambudla legt haar partijwerk tijdelijk neer om zich te kunnen verdedigen in het politieonderzoek naar de ronselpraktijken, zei MK-voorzitter Nkosinathi Nhleko. In werkelijkheid is het een poging om de schade voor Zuid-Afrika’s grootste oppositiepartij te beperken. De partij ontkent dat zij iets met de ronselpraktijken te maken heeft.
Lees ook
Zuma, de plaaggeest van het ANC, is terug: ‘We zijn niet te stoppen’
Haar terugtreden is een domper voor de ambities van Zuma-Sambudla. Het 43-jarige boegbeeld wordt gezien als de belangrijkste politieke erfgenaam van haar vader binnen de in 2023 opgerichte partij. In de media is zij de meest zichtbare vertegenwoordiger van MK, en tijdens de landelijke verkiezingen van 2024 leidde zij de campagne waarmee de partij in één keer de derde van het land werd. Zuma-Sambudla ontkent dat haar 83-jarige vader haar voorbereidt op het partijleiderschap en omschreef hun onderlinge rolverdeling binnen de partij in 2023 als „mijn vader is het hoofd en ik ben de nek.”
Jacob Zuma, president van 2009 tot 2018, keerde in 2023 terug in de nationale politiek als leider van de MK-partij, nadat hij door het ANC was geroyeerd. Hoewel hij vanwege zijn veroordeling wegens minachting van de rechterlijke macht niet in het parlement mag plaatsnemen, blijft hij invloedrijk, vooral binnen de Zulu-gemeenschap, de grootste bevolkingsgroep in Zuid-Afrika.
Familiebanden op scherp
De nieuwe beschuldigingen reiken verder dan Zuma-Sambudla’s positie binnen de partij. Ze zou in juli, met twee andere verdachten, een groep van minstens zeventien mannen onder valse voorwendselen naar Rusland hebben gestuurd. Hen zou zijn verteld dat zij in Rusland een opleiding tot lijfwacht voor de MK zouden krijgen. Bij aankomst werden zij echter als huurlingen naar het front in de Oekraïense Donbas-regio gestuurd.
Volgens de Zuid-Afrikaanse nieuwssite News24, dat contact heeft met enkele mannen en hun familie, bestond de groep aanvankelijk uit meer dan twintig personen maar zijn daarvan inmiddels enkelen omgekomen. Leden van de groep vertelden aan de website dat Zuma-Sambudla is meegereisd naar Rusland om hen te brengen.
De affaire zet de familiebanden op scherp. Zuma-Sambudla’s oudere halfzus, Nkosazana Bonganini Zuma-Mncube, is uit „morele plicht” naar de politie gestapt. Volgens haar maakt Zuma-Sambudla zich schuldig aan mensenhandel, hulp aan buitenlandse strijdkrachten en fraude. In haar politieverklaring valt te lezen dat zeker acht van de mannen tot de Zuma-familie behoren.
Zuma-Sambudla is niet uit de partij gezet, waardoor een terugkeer in de politiek mogelijk blijft. Voorlopig ligt haar belangrijkste strijd echter in de rechtszaal.
Ook haar vader lijkt zich zorgen te maken. News24 beschikt over een brief waarin hij zich richt tot de Russische minister van Defensie Andrej Beloöesov. Daarin vraagt Zuma dringend om de groep naar een veilige locatie te brengen. De MK wil de authenticiteit ervan niet bevestigen, maar de handtekening van Jacob Zuma staat er wel onder.
Levenslang
Zuma staat bekend om zijn hechte band met zijn dochter, die hem in het verleden onvoorwaardelijk steunde. In 2021 werd de oud-president gevangengezet wegens minachting van de rechtsorde, nadat hij had geweigerd te getuigen voor een commissie die onderzoek deed naar grootschalige corruptie tijdens zijn regeerperiode. Zijn dochter postte toen tientallen opruiende berichten op sociale media, waaronder een oproep tot „uitschakeling” van het land.
Zuma-Sambudla moet zich verdedigen tegen aanklachten variërend van opruiing tot terrorisme en publiek geweld
Volgens de nationale aanklager heeft Zuma-Sambudla daarmee een coördinerende rol gespeeld in de rellen die na de veroordeling van haar vader uitbraken. De relschoppers eisten zijn vrijlating en richtten op verschillende plekken grote schade aan. Bij de onlusten kwamen minstens 350 mensen om het leven.
Zuma-Sambudla moet zich in een in november begonnen strafzaak verdedigen tegen aanklachten variërend van opruiing tot terrorisme en publiek geweld, waarop tot levenslange celstraffen staan. Tijdens de eerste zittingsdag noemde zij de aanklachten „zwak” en „politiek gemotiveerd”.
Duduzile Zuma-Sambudla is niet uit de partij gezet en haar politieke loopbaan is nog niet voorbij. Voorlopig is haar belangrijkste strijd echter in de rechtszaal.
Lees ook
De wraak van Zuma is zoet: ANC verliest fors bij verkiezingen Zuid-Afrika
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
Waarom je NRC kan vertrouwen