ReutersEen Iraanse raket wordt op straat tentoongesteld in Teheran
NOS Nieuws•vandaag, 03:37
Bijna tien jaar na het atoomakkoord met Iran zijn de sancties van de Verenigde Naties tegen het land opnieuw van kracht geworden. Het Verenigd Koninkrijk, Frankrijk en Duitsland activeerden de terugkeer van de sancties in de VN-Veiligheidsraad, omdat zij vinden dat Iran het nucleaire akkoord uit 2015 heeft geschonden dat de ontwikkeling van een kernbom moet tegenhouden.
De deadline voor een akkoord tussen Iran en de onderhandelingspartners Duitsland, het Verenigd Koninkrijk en Frankrijk verstreek vannacht om 02.01 uur Nederlandse tijd. De Duitse minister van Buitenlandse Zaken Johann Wadephul, die samen met Frankrijk en het Verenigd Koninkrijk aandrong op de sancties, zei dat Europa “geen keuze” had.
In afspraken uit 2015 met de VS, Rusland, China en andere grote landen kreeg Iran toestemming uranium te verrijken voor nucleaire energie. Het land stemde ermee in zijn nucleaire programma te beperken, in ruil voor het opheffen en verlichten van sancties. Er is toen ook een zogenoemd snapback-mechanisme ingebouwd. Het mechanisme is ontworpen om Iran opnieuw strafmaatregelen op te leggen als het land zijn verplichtingen niet nakomt.
Vrees voor ontwikkeling nucleaire wapens
Frankrijk, Duitsland en het Verenigd Koninkrijk (de “Europese 3”) maken zich al maanden zorgen over het Iraanse atoomprogramma. Zo wordt gevreesd dat de Iraniërs het kernenergieprogramma gebruiken om nucleaire wapens te ontwikkelen. Ook is de samenwerking van Teheran met het Internationaal Atoomagentschap (IAEA) de afgelopen tijd steeds verder teruggeschroefd. Zo schortten de Iraniërs de samenwerking met het atoomagentschap begin juli op. Dat volgde op de grootschalige aanvallen van Israël en de Verenigde Staten op faciliteiten van het Iraanse nucleaire programma.
Pogingen om de sancties uit te stellen liepen deze week spaak tijdens de jaarlijkse bijeenkomst van wereldleiders bij de VN. De Europese landen hadden aangeboden de sancties tot zes maanden uit te stellen als Iran VN-inspecteurs weer toegang zou geven, zorgen over de uraniumvoorraad zou wegnemen en bereid zou zijn opnieuw in gesprek te gaan met de Verenigde Staten. Maar tot een akkoord kwam het niet en worden nu daarom opnieuw sancties ingesteld.
De heringevoerde strafmaatregelen omvatten onder meer een algemeen wapenembargo, een verbod op verdere uraniumverrijking en tal van sancties tegen personen en organisaties, waaronder het bevriezen van tegoeden.
Teheran heeft gewaarschuwd dat dit besluit met een harde reactie zal worden beantwoord. Inmiddels zijn de ambassadeurs uit het VK, Frankrijk en Duitsland op het matje geroepen door de Iraanse regering.
Ruimte voor diplomatie
Wel houdt de Europese 3 ruimte vrij voor eventuele nieuwe gesprekken. “Onze landen zullen diplomatieke wegen en onderhandelingen blijven volgen. Het opnieuw instellen van de VN-sancties betekent niet het einde van diplomatie,” zeiden de ministers van Buitenlandse Zaken van het VK, Frankrijk en Duitsland in een gezamenlijke verklaring. “We roepen Iran op geen escalerende stappen te zetten en terug te keren naar naleving van zijn wettelijk bindende verplichtingen.”