EPAMazen al-Hamada werd begraven door een stoet Syriërs, op 12 december 2024
NOS Nieuws•vandaag, 06:36
Een dataset vol nieuwe beelden en gegevens maakt meer bekend over de gruwelijkheden van het Syrische regime onder Bashar al-Assad. Uit foto’s blijkt dat de prominente Syrische activist Mazen al-Hamada veel eerder werd gedood dan aanvankelijk werd gedacht. De onderzoeksredactie van Pointer onderzocht de beelden, samen met andere buitenlandse media.
Hamada vluchtte in 2014 voor de oorlog in Syrië naar Nederland. Hij sprak hier over de martelingen die hij in Syrië had meegemaakt. In 2020 reisde hij om onbekende redenen terug naar zijn geboorteland. Hij werd opgepakt, waarna niemand meer iets van hem vernam.
Op drie foto’s uit de dataset is het levenloze lichaam van Hamada te zien, vastgelegd door militaire fotografen. De foto’s zijn gemaakt op 28 september 2024 en bewijzen dat de Syriër dan al niet meer in leven is. Tot nu toe werd gedacht dat Mazen al-Hamada vlak voor de val van het Assad-regime, op 8 december 2024, werd geëxecuteerd.
Van de inlichtingendienst
De gegevens uit de dataset zijn afkomstig van de Syrische Algemene Inlichtingendienst en de inlichtingendienst van de luchtmacht, en dateren van de jaren 90 tot eind 2024. Ze geven meer inzicht in de werkwijze van het Assad-regime. De dictator was bijna 25 jaar aan de macht en vluchtte vorig jaar december naar Rusland.
Journalisten onderzochten samen de beelden
De dataset met 33.000 beelden en 134.000 interne e-mails, rapporten, telefoongesprekken en andere documenten kwam in handen van de Duitse omroep NDR, die de gegevens deelde met de onderzoeksredactie van Pointer.
De NDR onderzocht de gegevens samen met Pointer, maar ook met journalisten van de Duitse Süddeutsche Zeitung, The Washington Post, de Franse krant Le Monde en ARIJ uit Jordanië.
Op de foto’s van de overleden Mazen al-Hamada is de natuurstenen vloer van de hal van het mortuarium van het ziekenhuis in Damascus te zien. Uit de foto’s blijkt dat de Syriër daar is gedood of na zijn dood naar dat ziekenhuis is gebracht.
Op de beelden is een gehavende Hamada te zien. Ze tonen hem in gevangeniskleding, liggend op een witte doek. Op zijn polsen zijn afdrukken van handboeien te zien. De familie van Hamada wil dat de beelden openbaar worden, zegt die tegen de NDR. “Het is noodzakelijk dat mensen de waarheid kennen.”
De activist zette zich in zijn jaren buiten Syrië in voor zijn land en het delen van zijn verhaal. Hij wilde dat mensen zouden zien hoe Syrië gebukt ging onder het Assad-regime.
NOS op 3 maakte in december vorig jaar een video over hem, en over de situatie van Syriërs wereldwijd. De tekst gaat verder onder de video.
Mazen, het gezicht van miljoenen Syrische vluchtelingen
Uit het onderzoek van de journalisten blijkt dat Syrische militaire ziekenhuizen een grote rol speelden onder Assad, bij het ombrengen van mensen. Gevangenen werden op de bovenste verdieping van het Haraste ziekenhuis gemarteld en gedood, blijkt uit gesprekken met medisch personeel en geanalyseerde satellietbeelden.
Pointer schrijft dat de lichamen daarna in busjes werden opgestapeld en weggevoerd. Ook werden ze in koelwagens op het ziekenhuisterrein opgeslagen. Daar werden zij gefotografeerd, geregistreerd en daarna naar massagraven gebracht, onder meer bij Al Qutayfah en Najha.
Het lichaam van de Syrische activist Mazen al-Hamada werd na de val van Assad gevonden in de beruchte Sednaya-gevangenis in Damascus. Honderden Syriërs waren bij zijn begrafenis op 12 december 2024, enkele dagen na de vlucht van Bashar al-Assad.
‘Ongelofelijk uniek’
Genocideonderzoeker van het NIOD Ugur Ümit Üngör noemt de gegevens “ongelofelijk uniek”. “Er zijn in Syrië meer dan 120.000 mensen van de aardbodem verdwenen. Van de meesten is niet bekend wat er met ze is gebeurd. Hoogstwaarschijnlijk zijn ze doodgemarteld of geëxecuteerd.”
“Wanneer Syriërs zijn gedood of in welk massagraf ze liggen, dat weten de nabestaanden niet. Als deze documenten daar inzicht in kunnen geven, dienen ze niet alleen een wetenschappelijk belang, maar ook een menselijk belang”, zegt de onderzoeker.