EPA / EPA / AFP (bewerking: NOS)(l)-(r) President Abbas, president Trump en premier Netanyahu

NOS Nieuws•gisteren, 07:00

  • David Poort

    redacteur Buitenland

  • David Poort

    redacteur Buitenland

Na vier dagen vol toespraken en diplomatiek overleg in New York, waar Gaza de boventoon voerde, rijst de vraag waar we nu staan met het Midden-Oostenconflict, en wat de Algemene Vergadering van de Verenigde Naties tot nu toe concreet heeft opgeleverd.

Het opvallendste moment tot dusverre kwam van de Israëlische premier Netanyahu, die gisteren een toespraak hield nadat een groot deel van de plenaire zaal was leeggestroomd uit protest. Zijn toespraak deed sterk denken aan zijn eerdere VN-optredens: theatraal, met kaarten, attributen en nu zelfs een QR-code op zijn revers. De kern van zijn verhaal was vertrouwd.

De Israëlische premier bestreed de genocide-aantijgingen met retorische quizvragen. Ook noemde hij de conclusie in een door tal van wetenschappers onderschreven VN-rapport dat Israël zich schuldig maakt aan genocide, “een valse beschuldiging”. In lijn met eerdere toespraken hield Netanyahu vol dat Israël de strijd niet zal stoppen, ook onder nog meer internationale druk. “We zijn nog niet klaar.”

In een volgens de premier “ongekende operatie” zou het Israëlische leger de mobiele telefoons van inwoners van Gaza tijdelijk hebben overgenomen om zijn toespraak live uit te zenden. Onduidelijk is of dit klopt. Netanyahu richtte zich onder meer tot de families van gijzelaars, maar ook direct tot de gegijzelden zelf, met de boodschap dat Israël hen “niet vergeten” is.

Trump: ‘Geen annexatie’

Eerder deze week was ook de toespraak van de Amerikaanse president Trump opmerkelijk. Op donderdag verklaarde hij verrassend dat hij Israël niet zal toestaan de Westelijke Jordaanoever te annexeren: “Nope. Ik sta dat niet toe. Dat gaat niet gebeuren.”

Zijn uitspraak volgt in een week waarin de roep om annexatie van de Westoever vanuit de rechterflank van de Israëlische politiek steeds luider klinkt. En dat terwijl steeds meer westerse landen Palestina erkennen, onder meer uit frustratie over het voortduren van het Israëlische geweld in Gaza.

Europese verontwaardiging

Vanuit Europa kwam ongewoon felle taal. De Britse vicepremier Lammy omschreef in zijn toespraak de situatie in Gaza als “inhumaan en onverdedigbaar”. Ondertussen kondigden landen als Frankrijk, Canada en Portugal aan Palestina officieel te erkennen, een krachtig symbolisch gebaar, vooralsnog zonder gevolgen op de grond.

Ondanks alle diplomatieke uitspraken ging het Israëlische offensief in Gaza onverminderd door. Alleen donderdag al vielen volgens het Palestijnse ministerie van Volksgezondheid minstens 55 doden.

Een Palestijnse man zoekt zijn zoon en diens kinderen na wederom een bombardement in Gaza-Stad:

Man zoekt zoon na bombardement in Gaza-Stad

Directeur Philippe Lazzarini van VN-hulporganisatie UNRWA noemde het schrijnend dat internationale verontwaardiging niet in actie wordt omgezet. “Veel erkenning, veel boosheid, maar nul maatregelen. Palestijnse levens lijken minder te tellen.”

Abbas: ‘Genocide en oorlogsmisdaden’

De Palestijnse president Abbas kreeg van Trump geen visum voor de VS, en hield zijn toespraak donderdag noodgedwongen via een videoverbinding. “Ik spreek tot u na bijna twee jaar waarin ons Palestijnse volk in Gaza wordt geconfronteerd met een oorlog van genocide, vernietiging, uithongering en verdrijving”, zei Abbas, waarmee hij de zaal stil kreeg.

Abbas zei dat meer dan 220.000 Palestijnen zijn gedood of verwond, “voornamelijk ongewapende kinderen, vrouwen en ouderen”. Israëls optreden noemde hij een oorlogsmisdaad: “Dit zal de geschiedenis ingaan als een van de huiveringwekkendste humanitaire tragedies van de 20e en 21e eeuw.”

Abbas benadrukte dat de Palestijnse Autoriteit wil meewerken aan een politieke oplossing met de VS, Saudi-Arabië, Frankrijk en de VN. Hamas sloot hij expliciet uit. Toch wordt in diplomatieke kringen nauwelijks nog rekening gehouden met een rol voor Abbas, die inmiddels al 89 jaar oud is. Veel westerse diplomaten zien hem als irrelevant en vinden hervorming van de Palestijnse Autoriteit noodzakelijk.

Woorden zonder wending

De VN-week kende ook een absurdistisch randje. Trump sprak van “drievoudige sabotage” omdat bij zijn bezoek aan het VN-gebouw een roltrap vastliep, een teleprompter uitviel en er geluidsproblemen waren tijdens zijn toespraak. De VN kwam met technische verklaringen, maar Trump eiste een onderzoek en suggereerde opzet, een detail dat de spanningen in New York onderstreepte.

Na een week vol toespraken staat één ding vast: de VN biedt vooral een podium voor krachtige taal, van Netanyahu tot Trump, en van Arabische ministers tot Europese leiders. Maar de kloof tussen diplomatie in New York en de werkelijkheid is groot, en de situatie in Gaza blijft onveranderd dodelijk en rampzalig.