(leestijd circa 4 minuten)
In bittere ironie maakt het demissionaire kabinet-Schoof zich op om Lelystad Airport voor civiel verkeer te openen – uitgerekend met drie BBB-bewindslieden in de hoofdrol, die dreigen hun eigen boerenachterban te slachtofferen.
Minister Robert Tieman van I&W, staatssecretaris Gijs Tuinman van Defensie en staatssecretaris Jean Rummenie van LNV, zijn allemaal van de partij die juist zegt op te komen voor de agrarische sector. Nu dreigen ze het voortbestaan van talrijke boerenbedrijven rond de Veluwe en vier andere natuurgebieden in Noord-Holland, Utrecht, Flevoland en Gelderland in gevaar te brengen.
Het lot van Lelystad Airport ligt in handen van een opmerkelijk trio. Minister Tieman (IenW) is eindverantwoordelijk voor en liefhebber van de luchtvaart. Staatssecretaris Tuinman heeft de portefeuille met het militaire deel van het vliegveld. Hij staat onder druk door de koppeling van militair en civiel gebruik, een strategie die door critici wordt gezien als chantage door een alliantie van Schiphol (als eigenaar), de provincie Flevoland en het gemeentebestuur van Lelystad, die militair gebruik expliciet koppelen aan de civiele opening. En tot slot staatssecretaris Rummenie (LNV) is bevoegd gezag en verantwoordelijk voor de uiteindelijke afgifte van de cruciale natuurvergunning.
Zowel Tieman als Tuinman hebben zich publiekelijk uitgesproken voor een snelle opening, zoals te zien was in uitzendingen van Hofstad & Land en Sven op 1 en in berichtgeving van Omroep Flevoland.
Kan niet legaal
Voor de opening van Lelystad Airport is een natuurvergunning onmisbaar, en voor die vergunning is stikstofruimte nodig. Volgens deskundigen kan deze vergunning echter nooit op een legale manier worden verleend. Alle stikstofruimte die vrijkomt, bijvoorbeeld door de beëindiging van bedrijven, is hard nodig voor natuurherstel. De recente uitspraak in de Greenpeace-zaak bevestigt bovendien dat overbelaste gebieden, zoals de Veluwe, hierin voorrang moeten krijgen.
Dit geldt ook voor de stikstofruimte die Schiphol heeft opgekocht van tenminste twaalf boerenbedrijven. Deze ruimte kan niet zomaar worden ingezet voor het vliegveld, omdat het niet voldoet aan de zogeheten additionaliteits-eisen: vrijgekomen stikstof moet eerst worden ingezet voor natuurherstel. Alleen als niet alles nodig is mag dat extra stukje dat overblijft door Schiphol gebruikt worden voor Lelystad. Bovendien is er nog de slepende kwestie van de PAS-melders; boeren die al jaren wachten op de legalisatie van hun bedrijven en aan wie herhaaldelijk is beloofd dat zij als eerste aanspraak kunnen maken op vrijkomende stikstofruimte.
De Royal Schiphol Group (RSG), eigenaar van zowel Schiphol als Lelystad Airport, hanteert een eigen, speciale interpretatie van de additionaliteitseis. Dit werd pijnlijk duidelijk tijdens het hoger beroep rond de natuurvergunning van Schiphol. De strategie van RSG komt hierop neer: hun aangekochte stikstofrechten zijn geldig zolang de overheid in theorie nog andere bedrijven kan uitkopen of onteigenen om de natuurdoelen te halen.
Schiphol liet hit list opstellen
In de praktijk presenteert Schiphol hiermee per natuurgebied een overzicht van landbouwbedrijven binnen een straal van 1 kilometer die als alternatief kunnen worden opgeofferd. Dit is een echte hit-list voor boeren, waarmee het risico volledig bij de agrarische sector wordt gelegd.
Deze strategie stuit echter op verzet. Provincies als Gelderland en Utrecht weigerden aanvankelijk de stikstofvergunningen van de opgekochte boeren in te trekken, wat een cruciale stap is voor RSG. Het antwoord van de luchthavengroep was onverbiddelijk: zij zette zwaar juridisch geschut in tegen de provincie Utrecht om haar zin te krijgen. Tegelijkertijd doet RSG zich publiekelijk voor als een weldoener door “overtollige rechten” aan te bieden aan PAS-melders. Schizofrenie als beleid.
Naar alle waarschijnlijkheid zal RSG dezelfde strategie inzetten voor Lelystad. Dit zou betekenen dat boeren die al jaren legaal opereren en over een geldige vergunning beschikken, moeten wijken voor een nieuw vakantievliegveld. De wereld op zijn kop.
Stiekem een gelopen race
De voortekenen wijzen erop dat de besluitvorming een gelopen race is. In een beslisnota, opgesteld naar aanleiding van vragen van Eerste Kamerlid Noortje Thijssen (GroenLinks-PvdA), stond een freudiaanse verspreking van het ministerie van staatssecretaris Rummenie: de vraag was niet of de natuurvergunning verleend zou worden, maar enkel nog wanneer.
De strategie van het kabinet is even doorzichtig als cynisch: het bewust verlenen van een juridisch onhoudbare vergunning. Hiermee wordt tijd gerekt, in de wetenschap dat deze bij de rechter waarschijnlijk zal sneuvelen. Rummenie sorteerde hier zelf al op voor in zijn antwoorden op vragen vanuit de Eerste Kamer. Hij verschool zich achter zogenaamd nieuwe jurisprudentie en nieuwe inzichten. Terwijl het echte probleem is dat de minister bij voorbaat een onhoudbare vergunning afgeeft op basis van een ondeugdelijk besluit.
Het speelveld is duidelijk: drie BBB-bewindslieden effenen het pad voor de Royal Schiphol Group. Ze negeren hierbij niet alleen het juridisch advies van deskundigen, maar ook het verzet van provincies, en legitimeren een strategie die een targetlijst opstelt voor het eigen electoraat.
Na jaren van gesjoemel en ondeugdelijke besluitvorming, lijkt het er sterk op dat uitgerekend een trio van de BoerBurgerBeweging het vliegveld zal openen over de rug van talloze boeren. Dit offer van de agrarische sector is niet voor een bescheiden overloopvliegveld, maar voor wat interne documenten onthullen als een langetermijnambitie voor 45.000 vluchten per jaar. Een groter politiek verraad van de eigen achterban is nauwelijks denkbaar.
Steun ons. Overweeg aub een donatie via iDeal.
Sla dit artikel op in uw favorieten