Nieuwe vredesgesprekken, gebiedswinst voor Rusland en zenuwachtige Europese onderhandelingen over miljarden: de oorlog in Oekraïne kwam deze week in een nieuwe fase.
Koortsachtig
In Florida en Moskou werd deze week koortsachtig gepraat over vrede, maar een doorbraak bleef uit. De Amerikaanse gezant Steve Witkoff en Trumps schoonzoon Jared Kushner spraken zowel met een Oekraïense delegatie op zondag en op donderdag als met de Russische leider Vladimir Poetin. Moskou verklaarde dinsdag na het overleg dat „vrede niet dichterbij, maar ook niet verder weg” is. Ondertussen wantrouwen Europese leiders de Amerikaanse koers ten opzichte van Oekraïne: volgens gelekte notities vrezen Europese kopstukken als de Franse president Emmanuel Macron en de Duitse bondskanselier Friedrich Merz dat Washington Oekraïne onder druk zet om grondgebied op te geven zonder harde veiligheidswaarborgen.
Front
President Zelensky pendelde deze week tussen Europese hoofdsteden om steun te behouden, terwijl de situatie aan het front verslechtert. Volgens analyses van het Institute for the Study of War (ISW) boekte Rusland in november zijn grootste terreinwinst in een jaar. Moskou meldde maandag bovendien de strategische stad Pokrovsk te hebben veroverd. Daarmee komt de Donbas verder binnen Russisch bereik en groeit in Kyiv de kritiek op Zelensky, die de stad volgens critici te lang om politieke redenen zou hebben vastgehouden.
Wapens
Tegelijkertijd worstelen NAVO-landen met de rekening van de oorlog. NAVO-topman Mark Rutte waarschuwde woensdag tijdens een bijeenkomst van de NAVO-ministers van Buitenlandse Zaken dat er volgend jaar tot 15 miljard dollar nodig is aan Amerikaanse wapens, terwijl de bondgenoten nu ongeveer 1 miljard dollar per maand met pijn en moeite bijeenbrengen. Ook is de bijdrage scheef verdeeld: Noord-Europese landen dragen fors bij, maar Zuid-Europese lidstaten blijven achter. Nederland beloofde maandag opnieuw 250 miljoen euro uit te trekken voor de aankoop van munitie uit de Verenigde Staten voor Oekraïne. Demissionair minister van Buitenlandse Zaken David van Weel pleitte woensdag voor een vaste bijdrage per land, gebaseerd op het bruto binnenlands product, omdat nu vooral Nederland, Duitsland, Canada en Noordse en Baltische landen de zware lasten dragen.
Tegoeden
In Brussel woedt intussen een fel gevecht over wie de oorlog betaalt. De Europese Commissie ziet een grote gezamenlijke EU-lening of een zogeheten „reparatielening” op basis van bevroren Russische tegoeden als enige manier om Oekraïne in 2026 en 2027 te financieren. België blokkeert namelijk uit angst voor Russische vergeldingsmaatregelen een lening op basis van de ruim 140 miljard euro aan in België bevroren tegoeden. Achter de schermen hebben de VS gelobbyd tegen dat EU-plan om die bevroren tegoeden voor de wederopbouw van Oekraïne in te zetten, zo werd vrijdag duidelijk. Washington wil die tegoeden als onderhandelingsmiddel richting Moskou behouden en later zelf het geld inzetten voor investeringen in Oekraïne na de oorlog.
De week eindigde met gemengde signalen uit Moskou: Poetins naaste onderhandelaar Joeri Oesjakov spreekt over „vooruitgang” in de gesprekken met de Amerikanen, maar concrete afspraken ontbreken. Zolang het front blijft opschuiven in het voordeel van Rusland en het Westen ruziemaakt over geld en garanties, lijkt vrede nog ver uit zicht.