Wie in Groningen rondvraagt over een aangevaren, kapotte brug, moet specificeren. In 2018 botste een motorvrachtschip op de Paddepoelsterbrug, omdat de brugwachter een bedieningsfout maakte; in 2021 werd de Gerrit Krolbrug rond middernacht aangevaren door een binnenvaarttanker; vorige maand werd de Dorkwerderbrug tot twee keer toe aangetikt door binnenvaartschip Volharding 17.
Alle drie de incidenten hadden grote gevolgen. De Dorkwerderbrug is voor onbepaalde tijd afgesloten en wordt gerestaureerd. De Paddepoelsterbrug is sinds de aanvaring niet meer in gebruik en de Gerrit Krolbrug is alleen nog toegankelijk voor fietsers en voetgangers, straks helemaal afgesloten. Deze laatste twee bruggen worden vervangen.
Via een constructie van kunststofplaten , die het centrum van Groningen met de wijken en de dorpen aan de noordoostkant verbindt. Deze constructie verdwijnt zodra de nieuwe brug wordt gebouwd. Aan het hek dat de weg naar de brug afsluit, hangt een poster die oproept een petitie te ondertekenen. Bijna 18.000 mensen hebben dat al gedaan, allemaal willen ze zónder omweg.
Iedereen moet straks dezelfde omleidingsroutes gebruiken. Maar die zijn nu al heel druk
Maja Muller Kobold
mede-initiatiefnemer van petitie voor tijdelijke brug
De bouw van de nieuwe Gerrit Krolbrug begint eind 2026 en is naar verwachting klaar in 2029. Alle werkzaamheden zouden in 2030 moeten worden afgerond. Als gedurende die periode geen tijdelijke brug komt, moeten de 16.000 fietsers, wandelaars en mensen in een scootmobiel of rolstoel die de brug dagelijks gebruiken, omreizen via een sluis en een brug verderop.
Maja Muller Kobold, Màrria van Winkel en Herman in ’t Veen zijn drie van . Ze vertegenwoordigen ieder een andere groep: Muller Kobold de omwonenden, Van Winkel de Fietsersbond Groningen en in ’t Veen de Werkgroep Toegankelijk Groningen. Alle drie willen ze hetzelfde: een tijdelijke oversteek. Muller Kobold: „Een groot deel van de stad gebruikt deze brug. Iedereen moet straks dezelfde omleidingsroutes gebruiken. Maar die zijn nu al heel druk.”
De Paddepoelsterbrug vlak buiten Groningen-stad. Deze brug werd in 2018 aangevaren.
Zoom in
De Gerrit Krolbrug.
Zoom in
Foto’s Kees van de Veen
Taxibusje
Dat beaamt Van Winkel: „Die routes werden niet berekend op die extra hoeveelheid fietsers. Dat wordt een chaos van heb ik jou daar.” Muller Kobold maak zich bovendien zorgen: „s gaat via een donkere, onbewoonde weg. Daar wil je ’s avonds toch niet fietsen?”
In ’t Veen maakt gebruik van een rolstoel en vertegenwoordigt „iedereen die wat minder snel is, op langzame wielen en ouderen”. Hij merkt dat deze mensen „lijdzaam afwachten. We kunnen toch niks doen, zeggen ze”. Maar juist deze groep ondervindt de gevolgen. In ’t Veen: „Zo’n lange periode zonder deze brug, kan niet. Na de aanvaring werd een taxibusje ingezet. Maar dat is weer een extra schakel en onzekerheid: staat die er wel altijd? En als ik ’s avonds weg moet, kan het dan ook?”
De Gerrit Krolbrug verbindt twee grote delen van Groningen-stad, benadrukt wethouder Verkeer en vervoer Philip Broeksma. „Het is niet een brug waar af en toe iemand overheen fietst. Aan de ene kant heb je een wijk met veertigduizend inwoners. Aan de andere kant de rest van de stad. Fietsers en voetgangers kunnen straks niet goed van het ene grote stadsdeel naar het andere. Het is ingrijpend voor de mensen.”
Kosten
Ook Broeksma wil een tijdelijke oversteek. Hij ijverde voor een variant waarbij fietsers via een naastgelegen busbaanbrug kunnen oversteken. Die optie kan op de steun van de petitie-opstellers rekenen. Maar demissionair minister van Infrastructuur en Waterstaat Robert Tieman (BBB) besloot in september dat zo’n tijdelijke fietsverbinding niet wordt gemaakt, nadat uit onderzoek was gebleken dat de kosten van 10 miljoen euro ‘ver boven het vrijgemaakte budget van 6 miljoen euro uitkomen’. De bouw van de nieuwe brug valt al duurder uit, van 70 naar 90 miljoen.
Rijkswaterstaat kijkt met de gemeente Groningen wel naar hoe de omleidingsroutes te verbeteren, bijvoorbeeld door kruispunten aan te passen. Ook wordt gekeken naar alternatief vervoer ‘voor gebruikers die dat nodig hebben’. Er is 500.000 euro extra gereserveerd voor deze ‘minder hinder’-maatregelen. Maar voor Van Winkel, Muller Kobold en In ’t Veen is dat onvoldoende. Ze willen alsnog een tijdelijke brug, dicht bij de oude brug.
Plannen voor een nieuwe brug ter vervanging van de beschadigde Paddepoelsterbrug werden deze maand gepresenteerd.
Zoom in
De nieuwe Gerrit Krolbrug moet in 2029 worden voltooid.
Zoom in
Foto’s Kees van de Veen
Ook de gemeenteraad wil een tijdelijke oversteek gedurende de sloop en de bouw van de nieuwe brug. De raad nam daarvoor eind september unaniem een motie aan. Maar het is het Rijk dat hierover moet besluiten, benadrukt wethouder Broeksma. „Het is een rijksbrug. Het Rijk moet de verantwoordelijkheid nemen.”
Demissionair minister Tieman bespreekt de situatie volgende maand met de wethouder, laat een woordvoerder van het ministerie weten. „De gemeente heeft de Gerrit Krolbrug en de tijdelijke oversteek, evenals de zorgen over de sociale veiligheid bij ons aangekaart.” Een inhoudelijke reactie op de motie of de petitie blijft vooralsnog uit.
Lees ook
Defecte bruggen, trage treinen: Mobiliteitsalliantie pleit voor meer investeringen in infrastructuur
Hellingbanen
Nadat de brug in 2021 werd aangevaren, volgde een lange periode van overleg tussen gemeente, Rijkswaterstaat en omwonenden. Over de hoogte van de brug, verschilden de meningen. Volgens Rijkswaterstaat heeft „iedere gebruiker een ander belang. Fietsers en voetgangers willen een lage brug waar ze makkelijk overheen kunnen. De scheepvaart heeft behoefte aan een hoge brug die snel open kan. Automobilisten willen niet te lang wachten als de brug openstaat.”
Uiteindelijk wordt de brug met 4,5 meter „halfhoog”, zegt wethouder Broeksma. „Voor recreatievaart hoeft de brug niet omhoog, voor fietsers en voetgangers is het een acceptabele hoogte, niet te steil.”
Ook de Paddepoelsterbrug, aan de noordkant van Groningen, wordt vervangen. In 2027 begint de bouw. Er komt een vaste, hoge brug met hellingbanen voor fietsers en voetgangers. Rijkswaterstaat verwacht dat het herstel van de Dorkwerderbrug nog weken in beslag neemt.
Van Winkel, Muller Kobold en In ’t Veen hebben hun hoop gevestigd op de Tweede Kamer voor een tijdelijke brug. Dinsdag bieden ze de petitie aan, gericht aan de nieuwe vaste Kamercommissie Infrastructuur en Waterstaat. ”Het kon niet eerder, omdat de verkiezingen ertussen kwamen”, zegt Van Winkel. Nu is een nieuwe commissie benoemd en dat biedt nieuwe hoop. ”Misschien is het wel de eerste keer dat ze iets moeten aannemen en dan zijn wij er met deze motie.”
Onderzoek Aanvaringen bruggen
De Onderzoeksraad voor de Veiligheid (OVV) kondigde in juli een onderzoek aan naar aanvaringen met bruggen en sluizen op vaarwegen in Nederland. In het onderzoek ligt de nadruk op aanvaringen door binnenvaartschepen. In 2024 deden zich 57 aanvaringen met infrastructuur voor in de beroepsvaart.
De Paddepoelsterbrug.
Foto Kees van de Veen
Zoom in
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
De journalistieke principes van NRC