Spoorbeheerder ProRail moet noodgedwongen bij verschillende grote projecten kiezen voor minimaal onderhoud in plaats van spoorvernieuwing. Dit komt door zowel geld- als personeelsgebrek, zo heeft de spoorbeheerder donderdag laten weten tijdens een persbijeenkomst in Haarlem. In en rond deze stad is een groot spoorvernieuwingsproject geschrapt.

In en rond Haarlem zou in 2026 een van de grote spoorvernieuwingsprojecten van het jaar moeten plaatsvinden. Het spoor stond in de planning voor een bovenbouwvernieuwing (BBV) waarbij het spoor helemaal wordt vervangen. Maar ProRail meldde donderdag dat het project niet doorgaat. De spoorbeheerder benadrukt dat de situatie in Haarlem niet op zichzelf staat. Ook voor andere belangrijke knooppunten dreigen projecten in de ijskast te gaan.

Al langer gewaarschuwd

ProRail waarschuwt al langer dat er meer geld nodig is voor het spooronderhoud en dat er een tekort aan technisch personeel is. Eerder deze week slaakte ProRail-topman John Voppen samen met zijn collega van Rijkswaterstaat nog een noodkreet over het beperkte onderhoudsbudget voor de spoor- en weginfrastructuur in Nederland.

Nu cruciaal kantelpunt

Donderdag kwam daar de melding bij dat de spoorbeheerder de komende jaren de aandacht verschuift van spoorvernieuwing naar minimaal noodzakelijk onderhoud. Volgens ProRail staat Nederland nu op een cruciaal kantelpunt. Het in standhouden van het spoor via minimaal onderhoud zal volgens de spoorbeheerder op de lange termijn juist tot hogere kosten leiden.

“Het lijkt een besparing”, zegt Voppen, “maar het is in werkelijkheid een verschuiving. De uitgestelde werkzaamheden blijven nodig om het spoor klaar te maken voor de toekomst. We moeten dus later nog eens terugkomen en dat maakt het duurder, zorgt voor meer hinder en vraagt om meer vakmensen die al schaars zijn op de arbeidsmarkt.”

Ruim 400 grote projecten in 2026

Niettemin wordt er in 2026 voor 1,8 miljard euro versleuteld aan het spoor in ruim 400 grote projecten. De grootste projecten zijn al langer bezig; de spoorbruggen in Amsterdam, de treinbeveiliging rond Rotterdam, het verdiepte spoor in Vught en de elektrificatie van de Maaslijn.

De langste buitendienststelling in 2026 is op het spoor tussen Alpen aan den Rijn en Leiden. Maar liefst negen maanden lang is het traject gestremd voor de vernieuwing van de Gouwespoorbrug in Alphen aan den Rijn. In Voerendaal zal er 40 dagen geen trein rijden omdat ProRail het spoor moet beschermen tegen het graafwerk van dassen. Enkele andere grote projecten zijn de nieuwe fasen in de verbouw van station Groningen en station Nijmegen, een extra perron in Coevorden voor de trein naar Bad Bentheim, uitbreiding van een perron op Utrecht Centraal en de aanleg van een tunnel in Wolfheze.

Oproep voor nieuw kabinet

Dat ProRail juist deze week zo hard aan de bel trekt, zal ook te maken hebben met de kabinetsformatie die aan de gang is. Een nieuw kabinet zal volgens Voppen een belangrijke keuze moeten maken. “Doen we niets en accepteren we de oplopende problemen, of gaan we gericht investeren en het spoor weer klaarmaken voor de toekomst.”

Verlanglijstje

ProRail pleit samen met Rijkswaterstaat om de uitgaven aan de landelijke infrastructuur te verhogen van momenteel 1,2 procent van het bruto binnenlands product (grofweg ruim 12 miljard euro) naar 2 procent (grofweg ruim 20 miljard euro).

Om de basis van het spoor in Nederland weer op orde te krijgen heeft ProRail al een verlanglijstje klaarliggen. Volgens ProRail is 580 miljoen euro nodig voor het herstel van de hogesnelheidslijn, voor het mogelijk maken van meer militair transport moet 600 miljoen gestoken worden in het aanpassen van het spoor. Ook het aanleggen van extra perrons in Eindhoven, het toekomstbestendig maken van de Oude Lijn (Haarlem – Rotterdam) en het versnellen van de invoering van het nieuwe beveiligingssysteem ERTMS vragen om extra budget.

Verwachte boete besteden aan suïcidepreventie

ProRail vraagt ook om structureel extra budget voor maatregelen die suïcide kunnen voorkomen. Maar liefst 25 procent van de spoorstoringen komt door mensen die op het spoor lopen. Onder die groep zitten veel (pogingen tot) suïcides. De spoorbeheerder stelt veel aan preventie te kunnen doen met een jaarlijkse extra bijdrage van 2 miljoen euro. ProRail vraagt het ministerie om de boete, die dit jaar in het verschiet ligt voor de vele spoorstoringen, te investeren in suïcidepreventie.

Groot tekort technisch personeel

Er is niet alleen een geldtekort voor het onderhoud van het spoor. De spoorbeheerder constateert dat het al langer bestaande tekort aan technisch opgeleide vakmensen nijpend wordt. Volgens ProRail is er een dringende behoefte aan personeel met een mbo-achtergrond. ProRail investeerde recent in een eigen mbo-opleiding en werkt aan een campagne om mbo’ers meer waardering te geven. Voppen: “Het zijn mbo’ers die Nederland in beweging houden. We moeten naar een maatschappij waarin we trots zijn op die mensen.”

(c) Treinreiziger.nl