Toen María Corina Machado deze week haar schuilplaats in Venezuela verliet om in Oslo haar Nobelvredesprijs op te halen, was ze niet alleen bang om door het Maduro-regime gesnapt te worden. Haar entourage had ook zorgen over de gekozen vluchtroute: vanuit de kustprovincie Falcón per houten vissersbarkje naar het Caribisch-Nederlandse eiland Curaçao. Deze route wordt door dissidenten al jaren gebruikt, maar sinds begin september bestaat daar een heel nieuw gevaar: de Amerikaanse marine blaast in de Caribische Zee vermeende drugssmokkelbootjes op.
Nadat Machado, vermomd met onder meer een pruik, op land tien controleposten wist te passeren, begon ze dinsdagochtend aan de minstens zo riskante volgende etappe van haar reis. Volgens The Wall Street Journal, die met direct betrokkenen sprak, werd de Amerikaanse legerleiding ingelicht dat er een bootje met een Nobelprijslaureaat zou overvaren. „We stemden af dat ze in een bepaald gebied zou vertrekken, opdat ze [de VS] de boot niet zouden opblazen”, aldus de anonieme bron van de zakenkrant.
Ook daarna zou de overtocht nog bijna mislopen. De gps van Machado’s boot viel op de woelige zee overboord, een reserve-apparaat haperde. Het afgesproken rendez-vous punt werd niet tijdig bereikt en drie uur lang dobberden ze rond. Het met private fondsen ingehuurde ophaalteam, bestaande uit voormalige commando’s en inlichtingenofficieren, trof de politica uiteindelijk toch aan. Machado kreeg snacks, een sportdrankje en een droge trui.
Het lastigste gedeelte van Operation Golden Dynamite – vernoemd naar de medaille die bij de Vredesprijs hoort en naar de bekendste uitvinding van Alfred Nobel – was daarmee voorbij. Op Curaçao stond een privéjet klaar die Machado na een tussenstop in Maine naar Oslo bracht, waar ze woensdagavond laat aankwam. Het is onbekend of, en zo ja op welk moment, de Nederlandse marine en kustwacht van haar reis op de hoogte werden gesteld. De Curaçaose premier Gilmar Pisas toonde zich donderdag gefrustreerd dat hij niet geïnformeerd was.
Lees ook
Met rugdekking van Trump wil Venezolaanse laureaat haar Nobelvredesprijs zelf ophalen in Oslo
Machado wil terugkeren
De ontsnapping toont aan dat Washington in ieder geval goed op de hoogte was van Machado’s vlucht, al willen de Amerikanen dat niet bevestigen. Onduidelijk blijft daarom ook of het overvliegen, dinsdag, van twee Amerikaanse F18-straaljagers boven de Baai van Venezuela nabij Maracaíbo deel uitmaakte van Machado’s oversteekplan – als afleidingsmanoeuvre of om haar eventueel luchtsteun te kunnen bieden.
Dat Machado nu (tijdelijk) in ballingschap zit, voegt een nieuwe onvoorspelbare dimensie toe aan de oplopende spanningen tussen Venezuela en de VS. Eenmaal veilig aangekomen in Oslo beloofde ze namelijk „terug te keren naar Venezuela, zodra de veiligheidssituatie dat toelaat, met of zonder Maduro aan de macht”.
Dit voornemen zou hoogstwaarschijnlijk leiden tot een nieuw escalatiemoment tussen Washington en Caracas. Venezuela beschouwt haar als voortvluchtig, maar de Amerikaanse president Trump waarschuwde woensdag dat hij „er niet blij van zou worden” als Machado „gearresteerd mocht worden”.
Lees ook
Nobelprijs voor de Vrede naar een zeldzaam dappere Venezolaanse, die de stembus – niet kogels – wil laten spreken
In 2019 probeerde Juan Guaidó, een eerdere Venezolaanse oppositieleider, tijdens de eerste regering-Trump terug te keren naar Venezuela. Hij organiseerde destijds een Amerikaans hulpkonvooi – begeleid door een Live Aid-concert – dat vanuit de Colombiaanse grensstad Cúcuta de humanitaire nood in Venezuela moest gaan lenigen. Caracas schilderde dit af als een verkapte buitenlandse invasie en weigerde Guaidó en zijn vrachtwagens de toegang.
Die mislukte operatie luidde destijds voor Guaidó het begin van zijn politieke einde in, ook omdat hij weinig sneuvelbereidheid toonde bij zijn poging de grensbrug over te steken. Of Machado bij haar beloofde rentrée een soortgelijke stunt wil uithalen, hoe Maduro daar ditmaal op zou reageren en hoeveel rugdekking Trump haar daarbij zou geven, moet blijken.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
De journalistieke principes van NRC