“We gaan Haarlem niet klaarmaken voor de toekomst. Ik baal daarvan.” Is getekend: topman John Voppen van spoorbeheerder ProRail. Voppen waarschuwde donderdag tijdens een persgesprek in Haarlem dat door geldgebrek het Nederlandse spoor steeds vaker niet de noodzakelijke vernieuwing zal krijgen. Het land dreigt, in de woorden van Voppen, ’een spoormuseum te worden’.

“Ik heb geen mooi verhaal over Haarlem”, zo begon Voppen donderdag zijn betoog. Uitgerekend Haarlem, de stad waar september 1839 geschiedenis werd geschreven met de allereerste treinreis in Nederland, blijkt nu de plaats waar noodzakelijke spoorvernieuwing vastloopt op een leeggelopen budget. Wederom een spoorprimeur voor de Noord-Hollandse stad, maar een twijfelachtige dit keer.

Alleen minimaal onderhoud

Komend jaar had ProRail het spoor moeten vernieuwen in Haarlem zodat hier in de nabije toekomst niet alleen het huidige aantal maar ook meer treinen kunnen gaan rijden. Iets dat hard nodig zal zijn gezien de woningbouwopgave in de omgeving. Maar van vernieuwing zal geen sprake zijn. Er komt alleen minimaal onderhoud, vertelde Voppen. ProRail komt 60 miljoen euro tekort om Haarlem echt klaar te maken voor de toekomst.

Dat is slecht nieuws, voor de huidige en toekomstige reiziger. Want dit betekent dat er in 2033 nog eens onderhoud plaats moet vinden en er dus opnieuw een periode met hinder komt. En ProRail moet dan opnieuw de buidel trekken voor het onderhoud. “We gooien zo 50 miljoen euro weg.”

Voor het eerst niet in staat te vernieuwen

ProRail had donderdag een persgesprek belegd om te praten over de geplande werkzaamheden in 2026. Ruim 400 grote projecten staan op de planning. Maar Voppen had het vooral over het grote project dat er niet komt. “Ik werk nu twintig jaar bij ProRail en dit heb ik nog niet meegemaakt. Voor het eerst zijn we niet in staat het spoor te vernieuwen. En er is een simpele reden: er is geen geld.”

Voppen verduidelijkt aan Treinreiziger.nl dat de teruggeschroefde werkzaamheden vooral betrekking hebben op het treinverkeer over de Oude Lijn (Haarlem – Rotterdam) en dan met name het spooremplacement in Haarlem waar ProRail noodgedwongen zogeheten 1:10-wissels terug moet leggen die volgens Voppen eigenlijk niet meer aan de huidige eisen voldoen.

Geen verband met formatie

Dat het nieuws over Haarlem juist nu, in de tijd van een kabinetsformatie, naar buiten komt is volgens Voppen puur toeval. “Het is gewoon op dit moment in de tijd dat het fonds op is.” Volgens Voppen is het in het verleden altijd gelukt projecten te laten doorgaan. “We hebben nu ook zo lang mogelijk gewacht en er alles politiek en ambtelijk aan gedaan om het door te laten. Maar nu is dat dus niet gelukt.”

De ProRail-topman zegt dat hij met de waarschuwing heeft gewacht omdat het niet zijn stijl is ’om de politiek publiekelijk onder druk te zetten’. “Ik was in de veronderstelling dat het zoals altijd wel voor elkaar komt. Ik wil de pers niet gebruiken om het alsnog door te drukken.”

Inmiddels komt de noodkreet voor Haarlem te laat. “Het point of no return zijn we eigenlijk al gepasseerd. Mocht er alsnog meer geld komen, dan zouden we weer opnieuw moeten aanbesteden.”

Meer projecten wacht lot Haarlem

ProRail waarschuwt dat meer spoorknooppunten het lot van Haarlem wachten. Maar welke dat zijn, valt volgens Voppen nu nog niet te zeggen. “Elk project is uniek en dus moet ieder project apart worden bekeken.” Voppen noemt wel de spoordijken op de A2-corridor Amsterdam – Eindhoven waar al geregeld verzakkingen zijn geweest. “Het nieuwe materieel waarmee gereden wordt, is zwaarder. Er zou ook hier fundamenteel meer geld aan besteed moeten worden om het echt goed aan te pakken.”

Nog veel meer geld nodig

Tijdens het persgesprek deelde ProRail een lijstje uit met de belangrijkste projecten waar miljoenen euro’s extra voor nodig, maar nog niet beschikbaar zijn. Woordvoerder Martijn de Graaf: “We hadden er wel vier A4’tjes van kunnen maken.”

  • Het toekomstbestendig maken van de Oude Lijn: 925 miljoen




  • Reconstructie HSL-viaducten: 580 miljoen




  • Suïcide- en aanrijdpreventie: 30 miljoen en 2 miljoen jaarlijks




  • Internationale trein Eindhoven – Düsseldorf 25 miljoen




  • Studie naar emissievrij vervoer: 11 miljoen




  • Vergroten militaire en digitale weerbaarheid: 600 miljoen




  • Nieuw systeem voor capaciteitsverdeling: 650 miljoen




  • Afmaken programma hoogfrequent spoor: 150 miljoen




  • Oplossen knelpunten goederenvervoer volgens EU-norm: 160 miljoen




  • Verleggen internationaal treinverkeer van Amsterdam Centraal naar Amsterdam Zuid: 1,4 miljard




  • Aanpak station Eindhoven met o.a. twee extra perrons: 200 miljoen

Misschien is er nog een lichtpuntje. De staat van de Nederlandse spoorinfrastructuur is volgens Voppen nog wel een stuk beter dan in Duitsland.

(c) Treinreiziger.nl / Mark Koghee