„Toen ik de foto’s van Martin Parr voor het eerst zag tijdens mijn opleiding, was ik onmiddellijk geïntrigeerd. Flashy, scherp, grappig en tegelijkertijd serieus.” Fotograaf Simon Lenskens (32) was als student onder de indruk van de manier waarop Parr orde wist te scheppen in de chaos, maatschappijkritisch was én de tristesse van het dagelijkse leven wist te vangen: „Daarmee is hij voor mij als fotograaf van grote invloed geweest.”
Jan Dirk van der Burg (47) volgde de kunstacademie in een tijd dat „het dominante beeld van de ultieme fotojournalistiek nog was dat je als James Nachtwey of Eddy van Wessel oorlogsverschrikkingen in zwart-wit moest gaan vastleggen. Maar gelukkig zat het werk van Parr ook in het curriculum. Hij liet mij zien dat je heel dicht bij huis kon blijven en dat je in onderwerpen die totaal niet dramatisch of uitzonderlijk zijn, ook zeggingskracht en betekenis kan vinden. En, goddank: humor!”
Bored Couple, New Brighton, England, 1983-85.
Foto Martin Parr/ Magnum Photo/ ANP
Zoom in
De Britse fotograaf Martin Parr, die vorige week op 73-jarige leeftijd overleed, was met zijn scherpe, kleurrijke en vaak grappige observaties van het alledaagse een van de invloedrijkste fotografen van zijn generatie. Ook mensen die zijn naam niet kennen, zagen zijn foto’s waarschijnlijk weleens voorbijkomen in een krant of aan de muren van een museum. De roodverbrande Britten op het niet bepaald hippe Brighton Beach, de toeristenmassa’s op de Akropolis in Athene, de honderden mensen die met hun mobiele telefoon in het Louvre de Mona Lisa proberen vast te leggen. De verveelde stelletjes die allang met elkaar zijn uitgepraat, nieuwe rijken op de Millionair Fair in Moskou, gewone Britten op straat, zwaaiend met een Britse vlag (op Parrs foto’s zien we heel veel Britse vlaggen).
In felle, verzadigde kleuren en met een harde flits legde Parr de wereld vast van het (massa)toerisme, alledaagsheid of juist overdadige luxe, het consumentisme: zijn foto’s van de kopende mens en de etende mens zijn talrijk – ook zoomde hij graag in op eten, niet zelden junkfood. Toch was zijn werk geen harde maatschappijkritiek, daarvoor was zijn blik te mild en zijn aanpak te humoristisch.
Uit de serie ‘Common Sense’, 1998.
Foto Martin Parr/ Magnum Photo/ ANP
Zoom in
„Een van de dingen die we gemeen hadden, was dat we humor allebei serieus namen”, zei goede vriend en kunstenaar Grayson Perry in een van de vele stukken die afgelopen week in kranten over de hele wereld verschenen naar aanleiding van het overlijden van Parr. „Martins werk was grappig, zij het op een zeer ongemakkelijke manier.”
NRC vroeg vijf Nederlandse fotografen naar de invloed van Martin Parr op hun werk, en vroeg hen een op Martin Parr geïnspireerde foto uit hun archief te delen.
Lees ook
Met zijn scherpe observaties leerde fotograaf Martin Parr ons naar het alledaagse te kijken
Jan Dirk van der Burg
Jan Dirk van der Burg (47) heeft een voorkeur voor het burgerlijke, het truttige, het kneuterige, zei hij in een eerder interview met NRC. Aan de kunstacademie was het de gewoonte onder studenten om het uitzonderlijke op te zoeken, vertelde hij, liefst in het buitenland. Van der Burg zocht liever het uitzonderlijke in het alledaagse: „Dat vind ik veel interessanter. Ik ben afgestudeerd met een serie over de kantoorcultuur in de buurt van de academie. Deze foto is gemaakt op het archief van octrooibureau Vriesendorp & Gaade. Die insteek, om een hyperrealiteit te laten zien van schijnbaar saaie onderwerpen is voor mij begonnen bij Martin Parr. En die aanpak wordt nog steeds niet saai.”
Uit de serie ‘Kantoorcultuur’, die Jan Dirk van der Burg maakte voor zijn eindexamen aan de KABK in Den Haag (2004).
Foto Jan-Dirk van der Burg
Zoom in
Merlin Daleman
Merlin Daleman (48) maakte deze foto in Skegness, een van de zestig dorpen en steden die hij bezocht voor zijn boek Mutiny, over Groot-Brittannië na de Brexit. Daleman: „Parr observeert het alledaagse met een humoristische ondertoon en een sterke compositie. Dat probeer ik ook in mijn eigen werk. Op deze foto zie je een stel dat in een plezierbootje door Skegness vaart. Die roze kleding, het roze bootje, terwijl ze langs een grauwe, troosteloze muur varen, met daarachter nog een glimp van de kermis. Er zit iets aandoenlijks en iets triests in – dat zie je ook vaak bij Parr.”
Boottochtje rondom het Britse amusementspark Pleasure Beach, in Skegness, Engeland (2019).
Foto Merlin Daleman
Zoom in
Ilvy Njiokiktjien
Toen Ilvy Njiokiktjien (41) voor een opdracht rondliep in Recreatieoord Hoek van Holland, zag ze eigenlijk alles door een Martin Parr-bril. „De roze beeldjes in de tuin, de felgekleurde handdoeken, de ornamenten achter de ramen. Er liep een vrouw die helemaal in het geel gekleed was. Helemaal de look and feel van Parr. Ik ben eigenlijk meer van het natuurlijke licht, maar die dag heb ik vanwege de felle zon een flits gebruikt. Nog meer Parr! Ik ben best een serieuze fotograaf, en vind humor in fotografie niet makkelijk. Ik heb veel naar zijn foto’s gekeken om wat meer luchtigheid in mijn eigen werk te krijgen.”
Elly (78) en Bertus Boekhout (78) voor hun recreatiewoning op Recreatieoord Hoek van Holland, waar ze al 46 jaar lang komen (2021).
Foto Ilvy Njiokiktjien
Zoom in
Simon Lenskens
Simon Lenskens (32) maakte deze foto op een ’tulpenbelevingsveld’ in de Noordoostpolder. „Het afgelegen veld lag er wat schraal bij. Het had iets mistroostigs en kneuterigs. Om dit nog wat extra in de verf te zetten, flitste ik de foto’s in, dat zorgt voor iets meer levendigheid bij grauw weer. Die harde flits is ook echt een signatuur van Parr. Ik heb altijd graag met flitsfotografie geëxperimenteerd; het leent zich bij uitstek om dingen uit de werkelijkheid te abstraheren. De combinatie van het fotomoment met de grote klompen en de twee mensen die er een beetje verdwaald bij staan op de achtergrond – het is zowel vervreemdend als grappig.”
Tulpenfestival in Creil, Noordoostpolder (2023).
Foto Simon Lenskens
Zoom in
Bram Petraeus
Bram Petraeus (38): „Als ik naar Martin Parr kijk, wil ik ook naar buiten: de wereld zien, werk maken. Zijn werk inspireert me enorm. Oh ja, denk ik dan, dit is dus allemaal mogelijk. Hij leerde mij dat de toeschouwer in een foto vaak net zo interessant is als het hoofdonderwerp. Ik fotografeerde hier bij een sinterklaasintocht, maar koos ervoor niet de Sint, maar dat meisje vast te leggen. Parr gaat naar evenementen en focust daar vaak op wat zich aan de randen afspeelt. Technisch is mijn foto niet zozeer Parr – geen flits, geen kleur – maar ik refereer hiermee aan zijn bijzondere oog voor datgene wat aanvankelijk niet de aandacht trekt.”
Intocht Sinterklaas, Amersfoort (2013).
Foto Bram Petraeus
Zoom in
Van 30 januari t/m 24 mei is er in het Jeu de Paume in Parijs een grote overzichtstentoonstelling te zien: Martin Parr, Global Warning, met een rijke selectie uit het vijftigjarige oeuvre van Parr.
De in 2024 uitgekomen documentaire I Am Martin Parr van Lee Shulman is te zien op NPO Start.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.
De journalistieke principes van NRC