Volgens Defensie zijn er ook zorgen geuit over de rust, slaap en gezondheid van mensen die in de toekomst bij de oefenterreinen wonen. Die zouden verslechteren door schietoefeningen, overvliegende helikopters en het gebruik van zware militaire voertuigen.

Niet alleen omwonenden hebben mogelijk last van de uitbreidingsplannen. Mensen die gereageerd hebben stippen ook andere zaken aan. “Zij wijzen op de mogelijke verstoring van dieren, de aantasting van recreatieve rust en toeristische aantrekkelijkheid van het gebied. Ook wordt gewezen op het negatieve effect op vitaliteit en leefbaarheid voor de omgeving en het verlies van cultuurhistorische esgronden, die van grote landschappelijke en lokale waarde zijn”, schrijft Defensie.

De gevolgen van de combinatie van het grotere oefenterrein en de nabijheid van de A28, het TT-circuit en de helikopters voor de geluidstoename, krijgt volgens Defensie extra aandacht. Zo wordt gekeken naar maatregelen zoals afscherming en concentratie van ‘hindergevende activiteiten’.

Ook wil Defensie nog steeds multifunctioneel gebruik van land onderzoeken, waarbij zowel militairen als boeren de grond kunnen gebruiken. Maar dan wel alleen als defensie de grondeigenaar wordt.

Op die constructie uitten boeren al eerder kritiek. Het was hun voorstel om de grond te gaan delen, maar wel met de voorwaarde dat zij zelf eigenaar blijven. Ze vrezen dat banken anders nooit akkoord gaan met aanvragen van leningen. “Zonder grond valt er weinig te boeren”, stelden ze eerder al.

Betrokkenen en grondeigenaren rondom het oefenterrein zijn vanmiddag al bijgepraat over het definitieve besluit, op een bijeenkomst van Defensie en de gemeente Midden-Drenthe in Dorpshuis ’t Haoler Hoes in Hooghalen. “Hoewel betrokkenen min of meer al verwacht hadden dat er weinig aan het oorspronkelijke plan zou veranderen, is het definitieve besluit toch een klap voor ze”, ziet RTV Drenthe-verslaggever Marjolein Lauret bij ’t Haoler Hoes.

Een aantal boeren verliet nog voor het einde van de bijeenkomst boos het dorpshuis. “Er is niets gedaan met de bezwaren, het is een lege huls”, licht melkveehouder Geert Martens zijn bezwaren toe. Verslaggever Lauret zag dat ze met name kwaad zijn omdat Defensie zelf grondeigenaar wil worden van hun land en dat er grote beperkingen worden gelegd op de manier waarop zij er in de toekomst nog eventueel gebruik van kunnen maken. “Zoals een verbod op het uitrijden van mest. De boeren zeggen: ‘Zo heeft medegebruik geen zin’.”

Er kan geen bezwaar worden gemaakt of beroep worden aangetekend tegen het besluit van het demissionaire kabinet. Wel lopen er nog individuele procedures van boeren die het niet eens zijn met de claim die de overheid op hun grond heeft gelegd.

Tot een grote wijziging van de plannen zal dat waarschijnlijk niet meer leiden, al zou er volgens staatssecretaris Tuinman na gesprekken met de provincie, gemeente en betrokkenen nog op detail wat kunnen veranderen. “Wat je uiteindelijk wil is dat de krijgsmacht goed kan oefenen. Maar wat je ook wil, is dat Defensie een zo goed mogelijke buur is”, zegt Tuinman.

De gemeente Midden-Drenthe, waar het uitbreidingsgebied ligt, stelt in een persbericht met Defensie en inwoners te willen werken aan een zo goed mogelijke vormgeving van de uitbreiding van het oefenterrein.

“We verbinden hier wel voorwaarden aan: een eerlijke en ruimhartige compensatie voor de direct getroffenen. En compensatie aan het gebied zodat kwaliteit van leven en toekomstperspectief geborgd zijn”, aldus burgemeester Jan Zwiers. In maart 2026 wil de gemeente een wensenlijst indienen bij het ministerie.

Naast de uitbreidingsplannen in Drenthe heeft het demissionaire kabinet ook ingestemd met de andere wensen van Defensie zoals F35’s vanaf Lelystad Airport, een grote kazerne in Zeewolde en bijvoorbeeld een munitiedepot in Staphorst. Ze maken deel uit van het programma Ruimte voor Defensie, waarmee op ruim vijftig plekken in Nederland meer mogelijkheden voor militaire activiteiten komen.