Bij een gezondheidskliniek staan vrouwen met sterk vermagerde kinderen in de rij. Een medewerker meet het dunne bovenarmpje van een zeven maanden oude baby. De uitslag toont een donkerrode kleur, wat staat voor acute ondervoeding. 

Afghanistan kampt al jaren met een gebrek aan voedsel. Maar dit jaar is de humanitaire crisis het ergst in jaren. Het Wereldvoedselprogramma van de VN (WFP) verwacht dat meer dan 17 miljoen Afghanen de komende maanden te maken zullen krijgen met acute voedselonzekerheid. Het gaat om miljoenen mensen meer dan vorig jaar. 

Droogte

Ook is de schatting dat een derde van de kinderen te maken zal krijgen met ondervoeding. Het WFP zegt voor het eerst in decennia niet langer de noodzakelijke hulp te kunnen verlenen aan de miljoenen Afghanen. “Onze teams zien gezinnen die dagenlang maaltijden overslaan”, schrijft de VN-organisatie.

“De situatie is echt schrijnend”, zegt Jannie Goedkoop van Save the Children. Zij heeft veel contact met medewerkers in het land. De hulporganisatie zag dit jaar een toename van 13 procent van het aantal opnames voor behandeling van zwaar ondervoede kinderen. 

Die stijging is te wijten aan een opeenstapeling van factoren. Zo vielen de oogsten tegen door de aanhoudende droogte, is de economische situatie slecht en werd het land geteisterd door zware aardbevingen.

In de video hieronder is te zien hoe dorpen zijn verwoest:

Ook wordt de hongercrisis verergerd door de enorme toestroom van Afghanen uit het buitenland. Pakistan en Iran besloten om Afghanen zonder geldige papieren het land uit te zetten. Sommigen woonden er al tientallen jaren. 

“Daardoor zagen we dit jaar 1,8 miljoen mensen met alleen een koffertje de grens oversteken”, zegt Goedkoop. Hulporganisaties luidden eerder al de noodklok dat het land zoveel mensen niet kan opvangen. “Die instroom van mensen leidt tot veel vraag naar bijvoorbeeld tenten, kleding en kachels. Dat geld gaat vervolgens niet naar voedselhulp. De vraag naar voedsel is dus veel groter, maar het aanbod vele malen kleiner.”  

Forse bezuinigingen

Afghanistan heeft ook te maken met sancties sinds de taliban de macht overnamen. Het land ontving daardoor jarenlang minder ontwikkelingshulp. Hulporganisaties moeten zich daarnaast houden aan de strenge regels van het regime. Zo is het niet altijd toegestaan dat een zwangere vrouw wordt geholpen door een mannelijke hulpverlener. 

Daarbovenop moeten hulporganisaties het met miljarden dollars minder doen. De Amerikaanse president Donald Trump besloot om de buitenlandse hulp grotendeels stop te zetten. Andere donoren besloten hetzelfde te doen of minder te geven. Hulporganisaties kunnen door de bezuinigingen zes keer minder voedselhulp aan mensen in Afghanistan geven dan vorig jaar.

“Een hoop gezondheidscentra hebben hun deuren moeten sluiten omdat er geen andere donoren waren”, vertelt Goedkoop. “Daarnaast zijn er klinieken die inmiddels zonder voorraad zitten. Met de winter voor de deur is de hulp nog urgenter.”

Longontstekingen

In Afghanistan kan de temperatuur de komende maanden dalen tot ver onder het vriespunt. Door de kou zijn kinderen met ernstige ondervoeding vatbaarder voor ziektes en neemt de kans op longontstekingen toe.  

“Het aantal kindersterfgevallen neemt toe en dreigt de komende maanden verder te stijgen”, zegt WFP-directeur John Aylieff. Goedkoop vreest voor de toekomst van de kinderen. “Die zware ondervoeding heeft gevolgen voor de rest van hun leven en zal hun gezondheid gaan beïnvloeden.”