Defensie gaat het militaire oefenterrein De Haar bij Assen uitbreiden door 292 hectare aan grond te verwerven. In het dorpshuis van Hooghalen werden alle getroffen boeren en andere direct betrokkenen gistermiddag bijgepraat door Defensie en de gemeente Midden-Drenthe.

Bij de twee bijeenkomsten heersten veel emoties, waaronder verdriet en boosheid. “Dat is denk ik ook wel terecht”, reageert Egge Jan de Jonge, omgevingsmanager van Defensie. “We komen bij deze mensen in de achtertuin, in de woonkamer zelfs. Voor de mensen die hun grond kwijtraken is het een proces dat al veel langer speelt, maar waar nu meer duidelijkheid over komt.”

De Jonge zegt dat er ook begrip is: “Maar het heeft gewoon heel veel impact op mensen.”

Toen de plannen in mei voor het eerst werden gepresenteerd, zijn er veel bezwaren ingediend door boeren en andere direct betrokkenen. Mensen hadden dan ook gerekend op mogelijke aanpassingen en gehoopt dat ze mochten blijven of hun grond konden behouden.

Maar tijdens de bijeenkomsten werd duidelijk dat hun eerder ingediende zienswijzen nog niet leiden tot een aanpassing in het plan. De Jonge legt uit dat Defensie wel antwoorden heeft op de bezwaren, maar dat die nu nog niet leiden tot een aanpassing.

“We gaan dat met elkaar in het gebiedsproces verder vormgeven”, zegt hij. Naar het gebiedsproces wordt veel verwezen. Daarin zal onder andere worden gekeken naar recreatief medegebruik, het weghalen van hekken en naar wat er wel kan.

“We gaan daarover afspraken maken met betrokken, maar wel binnen bepaalde kaders”, vertelt De Jonge. “Uiteindelijk moeten onze eenheden wel meer kunnen oefenen. Er zullen meer mensen last gaan krijgen van militairen, dat is zo in heel Nederland.”

Over de plannen voor een pilot om te kijken naar gedeeld gebruik van de grond, was ook veel onvrede onder de mensen bij de bijeenkomsten. Een pilot waarop omwonenden hun hoop hadden gericht maar waarvan men zich nu afvraagt of het nog wel zin heeft hem uit te voeren.

“We hebben de opdracht gekregen van de Kamer om te kijken naar mogelijkheden om agrarisch medegebruik van militair oefenterrein te doen”, vertelt De Jonge. “Dus niet militair medegebruik van agrarisch terrein.”

Hij denkt dat daar verwarring over was. “Mensen dachten dat het erom ging dat militairen gebruik konden maken van hun stuk grond. Maar de staatssecretaris heeft nadrukkelijk gezegd dat Defensie de eigenaar is van de grond waarop agrarische activiteit kan plaatsvinden. En daar heb je inderdaad als melkveehouder niks aan.”

Er is voor die regeling gekozen omdat Defensie behoefte heeft het oefenterrein te vergroten, en niet in de ruimte om het terrein heen. Dat wordt in militaire termen ook wel ‘de strook’ genoemd. Op deze manier kan dat snel omdat er minder papierwerk bij komt kijken, zegt De Jonge.

“We hebben juist de behoefte om eenvoudig een groter gebied te hebben waar we kunnen oefenen, zonder dat we heel veel papier daarvoor hoeven in te vullen. Anders heb je heel veel werk voordat je kan oefenen. Die tijd hebben we niet om onze eenheden goed voor te bereiden.”

Hij legt uit dat je in Nederland aan veel regels moet voldoen als je wilt oefenen in de strook. De Jonge: “Daarom is het bezit van eigen gebied waar je kan oefenen de snelle oplossing.”

Voordat de uitbreidingsplannen gerealiseerd kunnen worden, moet er nog veel gebeuren zegt de omgevingsmanager. “De realisatie zal niet eerder zijn dan in tussen 2030 en 2035. We zijn echt nog wel lang bezig met elkaar, maar we beginnen nu eerst met het gebiedsproces.”

Defensie zal het komende halfjaar de tijd nemen om na te denken over de grondverwerving en de ruimtelijke ordening, zodat ze volgend jaar zomer meer duidelijkheid kunnen geven over het plan. “In het tweede kwartaal van volgend jaar gaan we in elk geval afspraken maken over het gebiedsproces.”

Door onafhankelijke taxateurs en rentmeesters in te schakelen, wil Defensie ervoor zorgen dat de compensatie voor getroffenen goed geregeld wordt. De Jonge: “Vanuit onzekerheid naar toekomstperspectief met maatwerk. Volledige schadeloosstelling, op een nieuwe plek doen wat ze willen doen.”

Defensie heeft daarvoor al grond aangekocht, ook in de omgeving van De Haar. “De mensen zelf moeten aangeven wat ze zelf willen, waar hun behoefte ligt. We hebben genoeg grond aangekocht om een aantal boeren onder te brengen.”