ANPDe politie vond eerder deze maand 1100 kilo illegaal vuurwerk in een loods in Haarlem.
Er moeten strengere Europese regels komen om illegale vuurwerkbommen aan te pakken. Daarvoor pleit het Offensief Tegen Explosies, waarin onder meer politie en gemeenten zitten. In sommige andere landen worden zware knallers legaal geproduceerd en die komen via illegale routes naar Nederland.
Vorig jaar was er een flinke toename van aanslagen met explosieven op huizen en andere panden, 1543 in totaal. In april lanceerde de overheid een actieplan om dat aantal te verminderen, maar de problemen blijven. Nederland koerst dit jaar af op evenveel aanslagen. Zo ging dit weekend nog een bom af bij een tuincentrum in Den Haag.
Uit cijfers van het OM blijkt dat de hoeveelheid inbeslaggenomen explosieven licht stijgt. Afgelopen vrijdag bijvoorbeeld werden duizenden kilo’s illegaal vuurwerk gevonden in een bestelbusje op de A15 en in een loods in Enschede. Dit soort inbeslagnames zijn volgens de politie het topje van de ijsberg.
Dit soort bommen liggen soms letterlijk onder de bedden van onze kinderen.
Carola Schouten
Nederland heeft andere landen nodig om het explosieprobleem te verminderen, zegt Carola Schouten. Zij is naast burgemeester van Rotterdam ook voorzitter van Offensief Tegen Explosies en pleit voor strengere en eenduidigere EU-regels. “De productie en handel gaat nog steeds door. We kunnen aan de achterkant allerlei maatregelen nemen. Maar als de kraan aan de voorkant openstaat, is het dweilen met de kraan open.”
De explosieven die in Nederland afgaan, worden vaak elders in Europa op legale wijze geproduceerd. Bijvoorbeeld in fabrieken die produceren voor de professionele handel voor vuurwerkshows. Maar Schouten ziet dat in het illegale circuit veel levensgevaarlijke bommen in omloop zijn en vindt dat de EU daar een stokje voor moet steken. “Ik ken geen vuurwerkshow waar cobra’s worden gebruikt.”
Offensief Tegen Explosies stelt naast een totaalverbod op de productie van deze bommen meer maatregelen voor: zo pleiten ze voor een track-and-tracesysteem dat bijhoudt waar vuurwerk heengaat.
Te weinig mankracht bij politie
Op nationaal niveau zou Nederland grenscontroles kunnen intensiveren. Maar dat lijkt moeilijk te rijmen met de capaciteitsproblemen die de politie nu al heeft. Bovendien zinspelen de formerende partijen op bezuinigingen bij de politie. Schouten: “Concreet betekent dat: minder opsporingscapaciteit waardoor meer mensen last zullen hebben van explosieven die bij voordeuren worden geplaatst.”
De handel in explosieven verschuift naar de georganiseerde criminaliteit, ziet Ko Minderhoud, vuurwerkcoördinator bij de politie. “Het zijn mensen die ook in de cocaïne- of vuurwapenhandel zitten. Er valt heel veel geld mee te verdienen.”
Bovendien zijn volgens de politie steeds meer jonge criminelen bereid tegen betaling aanslagen te plegen met de bommen. Hen opsporen is moeilijk omdat ze vaak worden geronseld via sociale media. “Probeer daar maar eens tussen te komen.”
Niet alleen de aanslagen met explosieven zijn volgens Carola Schouten levensgevaarlijk, ook de opslag ervan. “Dit soort bommen liggen soms letterlijk onder de bedden van onze kinderen. Dat is ongelooflijk gevaarlijk, niet alleen voor dat gezin maar ook voor de mensen eromheen.”
Vuurwerkverbod
Komende jaarwisseling wordt waarschijnlijk de laatste waarbij vuurwerk is toegestaan. Het kabinet wil volgend jaar het vuurwerkverbod laten ingaan, al is nog niet helemaal zeker of dat lukt.
Het verbod houdt in dat ál het vuurwerk, dus niet alleen zware illegale knallers, verboden wordt voor particulier gebruik. Schouten is blij met het aanstaande verbod, maar benadrukt ook dat het weinig hoeft te betekenen voor de handel in illegaal vuurwerk.
Nederland is niet het enige land dat hardere maatregelen wil, zegt Ko Minderhoud van de politie. Hij overlegt vaak met buitenlandse ordehandhavers en vindt veel gehoor in Frankrijk en Zweden, waar ook steeds meer bomaanslagen zijn. Verder trekt hij op met de politie in landen als Polen, Tsjechië en Slovenië en met de Europese politiedienst Europol.
De roep om strengere Europese vuurwerkregels klinkt niet voor het eerst: in september kwam de Europese Commissie met een kritisch rapport waarin staat dat de huidige vuurwerkwetgeving niet eenduidig is. Vervolgens pleitte D66 in het Europees Parlement er al voor om de internationale vuurwerkregels te wijzigen.