Column | Column Maxim Februari

De dominantie van de kwal in de haute couture was de opmerkelijkste trend van het afgelopen jaar. ‘Kwallenkleding – jellyfish dressing – is zo trendy in 2025′, s alvast blij in februari.

Het was allemaal op de catwalk begonnen met kwallenhaar. Kort haar van voren, lange slierten van achter. Daarna werden popsterren Miley Cyrus en Lady Gaga met een kwallencoupe gesignaleerd bij de Grammy Awards. En nog nauwelijks was de wereld daarvan bekomen of de ene na de andere beroemdheid verscheen in een kwallenjurk.

„It’s floaty”, schreef . „It’s surreal.” En dat was het. Zachte bewegingen maken, maar toch krachtig zijn: de kwallenstijl had het allemaal.

In de saaiere regionen van de samenleving werd de trend niet opgepikt. In politieke analyses was de kwal zelfs pijnlijk afwezig. Commissies kwamen met rapporten die de toekomst van Europa beschreven in termen van strategische autonomie en veiligheid. Investeringen! Innovatie! En ongetwijfeld waren die toekomstvisies deskundig, maar ze hadden niet de ecologische intelligentie die de kwallenjurk verbond met de onderwaterwereld.

Steeds sterker miste ik de jurk in het denken. En niet alleen de jurk miste ik, ook het haar, de kwal, de popster, het water, de mens, het koraalrif, de muziek, kortom, het leven. De plannen die ik als theoretisch opgeleide kreeg voorgeschoteld waren zonder uitzondering buitengewoon plechtig en reuze verstandig. Innovatie: het klonk deftig. En toch miste je de „honden, katten, vogels, rommeltjes van vroeger”, zoals de dichteres ze noemde.

Begin december kwam nieuwssite Welingelichte Kringen met het erudiete advies nog abstracter te gaan praten. Als je een aardig mens bent, pas je deze taaltruc niet toe, stond er, maar als je machtig wilt worden, als je wilt doen alsof je ergens verstand van hebt, moet je vage woorden gebruiken die richting en betekenis geven. Zeg „koers”, „strategie”, „identiteit”, „vertrouwen”.​ Onderzoek had het uitgewezen. Zeg dus liever niet „kwal”.

Je hoeft geen waarzegger te zijn om te bedenken dat echtheid ons in de komende tijd zal blijven bezighouden

Hm, dacht ik. Dat zal allemaal vast waar zijn. „Strategie” en „innovatie” verlenen je status. Mij best. Maar heb je verstand van de geschiedenis van de onderwaterjurk – en dat heb ik, lezer, dat heb ik! – dan vind je juist daar, in de mode, concrete antwoorden op vragen naar betekenis en richting. Waar horen we bij? Waar gaan we naartoe? Wat biedt ons houvast?

In 2009 onderzocht Alexander McQueen in zijn beroemde modeshow Plato’s Atlantis hoe mensen zich zouden aanpassen aan het smelten van de ijskappen. En dus aan een onderwaterbestaan waarvoor ze kieuwen nodig zouden hebben en vinnen en schubben van parelmoer. In 2011 maakte, nota bene, Valentino een kwallenjurk. En dit jaar kwam Iris van Herpen in haar show Sympoiesis met een diepwaterjurk die bestond uit 125 miljoen levende, lichtgevende algen die zich op de stof vermenigvuldigden.

„Iris Van Herpen kleedt vrouwen als een kwal”, schreef FashionUnited.  Maar dat was niet zozeer het innovatieve. Het vernieuwende van Sympoiesis was dat de onderwaterwereld hier niet werd geïmiteerd door de jurk, maar dat de jurk zelf tot de onderwaterwereld behoorde en ermee samenleefde. De creatie rook naar zeewater. De jurk nam afscheid van de abstractie, haalde adem en werd echt.

Je hoeft geen waarzegger te zijn om te bedenken dat echtheid ons in de komende tijd zal blijven bezighouden. Echtheid en het leven. En humor, a sense of fun, zeggen de tijdschriften die de mode voor 2026 alvast hebben overdacht. En polkadots. En poëzie. Poetcore, de stijl van de dichter, wordt een commerciële trend, voorspelt platform Pinterest op basis van zoekgegevens.

Voor de plechtige plannenmakers lijkt het me nuttig deze belangstelling voor leven en echtheid serieus te nemen. Te luisteren naar fashion designers en dichters. „Dit is wat je moet doen”, legt de dichter Walt Whitman uit in het voorwoord bij zijn bundel Leaves of Grass. „Houd van de aarde en de zon en de dieren, veracht rijkdom, geef aalmoezen aan eenieder die erom vraagt, kom op voor onnozelaars en gekken, wijd je inkomen en arbeid aan anderen, haat tirannen.”

Heb geduld met de mensen, zegt de dichter. Houd alles wat je hebt geleerd tegen het licht, verwerp de dingen die je ziel schaden, en je lichaam zal een groot gedicht zijn. „Dismiss whatever insults your own soul, and your very flesh shall be a great poem.”

En hiermee hebben we dan tot slot de tip voor de toekomst te pakken. Verlang je naar status, dan moet je vooral vaag over verbinding en koers blijven praten. Maar als je wilt weten wat er leeft, haal je diep adem, je wordt echt en je laat je eigen vlees een groot gedicht zijn.

De journalistieke principes van NRC