Na een waanzinnig debuutseizoen heeft Arne Slot het inmiddels een stuk zwaarder bij Liverpool. De kampioen van Engeland is na een hectische zomer, met de tragische dood van Diogo Jota en 450 miljoen euro aan versterkingen, op zoek naar een nieuwe identiteit en gaat Boxing Day in als de gedeelde nummer vier van de Premier League. VoetbalPrimeur analyseert de strubbelingen van Slot met The Reds, met aandacht voor het verdwijnen van het drukzetten als wapen, de standaardsituaties en de stroperige opbouw.
Door Lars Visser
Drukzetten geen wapen meer
Het is hét wapen van zowel Slot als Liverpool: drukzetten. Waar The Reds voor de komst van Slot onder Jürgen Klopp een echte pressingmachine was, gold dit ook voor het Feyenoord van Slot. Vorig seizoen was dit eveneens één van Liverpools wapens. Dit gebeurde door Mohamed Salah een vrij beperkte rol te geven en hem door te laten jagen naar het centrum, terwijl zijn directe tegenstander, indien die in balbezit kwam, afgedekt moest worden door afwisselend de rechtsback of één van de middenvelders. Op die manier hoefde de Egyptenaar niet al te veel defensief werk te doen en kon hij zich richten op het gedeelte waar hij wel goed in is: goals maken (29) en assists geven (18).
© Viaplay
Afbeelding 1: Salah wordt ontlast door hem alleen bij de centrale verdediger te laten, en niet mee terug te laten verdedigen, al staat hij hier al heel vroeg doorgestapt.
Het probleem ontstaat dan ook juist hier: Salah is defensief nóg minder werk gaan verrichten, tegenstanders zijn nog nadrukkelijker gaan inspelen op het gat dat hij achterlaat, en zijn offensieve output is ook niet om naar huis te schrijven is.
Dit seizoen staat hij slechts op vier goals en drie assists; zo halverwege het seizoen zijn dat geen geweldige cijfers. Tegenstanders kunnen hem nu defensief gezien nog makkelijker omzeilen, waardoor Liverpool moeilijker druk kan zetten. Ook dit kan niet los worden gezien van de problemen op de rechtsbackpositie, want door de vele blessures van Jeremie Frimpong ligt die positie continu open en wisselt Slot daar veelvuldig. Dominik Szoboszlai moet daardoor ook vaak op die plek spelen, waardoor Slot zijn beste presser, die vorig jaar ook veel van het loopwerk voor Salah compenseerde, niet kan gebruiken op het middenveld.
© Viaplay
Afbeelding 2: Een moment in de topper tegen Manchester City, waarin Salah wel mee moet verdedigen in de omschakeling, maar ook dat verzuimt om te doen.
Daarnaast hebben andere (Premier League-)clubs natuurlijk ook gekeken naar het succesvolle hoge drukzetten en hebben zij daar eigenlijk de meest simpele truc tegenover gezet: het spelen van de lange bal. In plaats van kort op te bouwen zijn de meeste tegenstanders gericht de lange bal gaan spelen, meestal richting de rechterkant van de defensie van Liverpool, omdat daar de minst kopsterke verdedigers staan. Dit resulteert erin dat Liverpool slechts 54 hoge balveroveringen heeft, waarmee het in de onderste helft van de Premier League staat. Zo wordt Slot een beetje slachtoffer van zijn eigen succes, want doordat tegenstanders doorhebben dat het drukzetten het wapen was, zijn ze nadrukkelijker op zoek gegaan naar alternatieven.
© Viaplay
Afbeelding 3: In plaats van een poging onder de druk uit te spelen, kiest Micky van der Ven hier al snel voor de lange bal.
Standaardsituaties als zwakke plek
Het voetbal verandert, en daar hebben alle ploegen mee te maken. Standaardsituaties zijn daar zeker één van. Of zoals Slot het noemde tijdens een persconferentie: “Football is becoming a set-pieces game.” Standaardsituaties worden een steeds groter onderdeel, al helemaal in de Premier League.
Dit seizoen wordt meer dan een kwart van alle goals uit een standaardsituatie gemaakt, en krijg je dus ook omstreeks diezelfde hoeveelheid goals tegen uit standaardsituaties. Ook deze strijd verliest Liverpool dit seizoen. Op dit moment staan The Reds op een negatief saldo van acht. Oftewel, ze krijgen acht goals meer tegen uit standaardsituaties (penalty’s niet meegerekend) dan ze zelf maken (elf tegen, drie voor). Iets wat de afgelopen tien jaar niet is voorgekomen bij Liverpool.
Defensief kiest de ploeg van Slot veelal voor een enorm teruggetrokken aanpak. Zijn ploeg staat vaak met maar liefst tien van de elf spelers voorbij de eigen penaltystip. Vaak staan er vijf spelers op de vijfmeterlijn om die zones af te dekken, met daarvoor nog vier spelers die als mandekkers fungeren. Deze aanpak blijkt met name kwetsbaar voor voorzetten die bij de tweede paal belanden, omdat tegenstanders er vaak met maar vier mandekkers in slagen die zone te overladen met spelers.
Tegelijkertijd staan de beste koppers van Liverpool vaak dichter bij de eerste paal in de zone opgesteld, waardoor er niet alleen een kwantitatief verschil ontstaat, maar belangrijker nog ook een kwalitatief verschil in de lucht. Daarnaast vallen deze ballen vaak terug ergens in het strafschopgebied als ze niet direct op goal gekopt kunnen worden, en belanden ze via de rebound bij één van de spelers van de tegenstander, omdat Liverpool zo enorm teruggetrokken staat.
© Viaplay
Afbeelding 4: De structuur bij corners van Liverpool, met de vijf spelers in de zone (in het rood) en de vier mandekkers ervoor (in het wit) waardoor er bij de tweede paal een kans ontstaat om ze kwalitatief en kwantitatief te overloaden.
Offensief wil het andersom nog niet vlotten bij Liverpool qua goals uit standaardsituaties. Door het vertrek van Trent Alexander-Arnold naar Real Madrid is de beste speler op dit gebied uit de selectie verdwenen, zonder dat daar een adequate vervanger voor in de plaats is gekomen. Daarnaast ontbreekt het te vaak aan echte verrassing om tegenstanders op dit vlak te kunnen overtreffen.
Opvallend genoeg is Liverpool in de Champions League wél succesvol met standaardsituaties en kwam het daar al tot vijf treffers, meer dan in de Premier League. Dit zal er voor een aanzienlijk deel mee te maken hebben dat de Premier League op dit gebied al vooruitstrevender is en vrijwel alle ploegen beschikken over specifieke set-piececoaches, iets wat in vrijwel geen enkele andere competitie gemeengoed is.
© Viaplay
Afbeelding 5: De voorzet is hier onvoldoende, waar de bal beoogd is om in de witte zone te komen, komt hij uiteindelijk niet verder dan de eerste paal.
De moeizame opbouw
Ook in de lage opbouw heeft Liverpool het dit seizoen moeilijker, en dan met name Ibrahima Konaté. De Fransman was nooit een uitblinker in de opbouw, en tegenstanders zijn hier gedurende het seizoen steeds nadrukkelijker op in gaan spelen. De meeste tegenstanders kiezen er nu voor om hem initieel vrij te laten, waarna hij direct vol onder druk wordt gezet.
Op dit soort momenten doet Konaté dit seizoen tot nu toe de gekste dingen en maakte hij al een flink aantal fouten. Daardoor daalde ook zijn zelfvertrouwen, waardoor de Fransman ook defensief opeens flink in de fout ging, onder andere in de wedstrijd tegen PSV (4-1). Het probleem voor Slot zit hem ook in het feit dat hij maar een beperkt aantal alternatieven achter de hand heeft, door de enorme hoeveelheid blessures bij de ploeg uit Liverpool.
© Viaplay
Afbeelding 6: Konaté slaagt er niet in deze bal te controleren, en laat hem pardoes over de zijlijn lopen onder de druk van de aanstormende aanvaller.
Het ligt niet alleen aan Konaté; ook het vertrek van Alexander-Arnold laat dus zijn sporen na. Het verguisde kind van de club was cruciaal in het aanvalsspel en de opbouw. Met zijn lange trap had hij altijd een wapen om het spel snel te verplaatsen. Daarnaast was hij goed in het herkennen van waar de ruimtes zouden kunnen ontstaan, waardoor hij comfortabel was om zowel aan de binnenkant als aan de buitenkant te spelen.
Dit gemis zorgt ervoor dat het op de rechtsbackpositie dit seizoen enorm schipperen is geweest. Szoboszlai heeft dit een flink aantal keren prima ingevuld, maar daardoor miste Slot weer één van zijn belangrijkste middenvelders. Conor Bradley bleek defensief nog erg kwetsbaar, terwijl er met de blessuregevoelige Joe Gomez meer zekerheid werd ingebouwd, maar hij juist aan de bal weinig toevoegde. Frimpong is te vaak geblesseerd geweest om echt een indruk achter te laten, maar ook de Oranje-international is geen ster in de lage opbouwfase.
© Viaplay
Afbeelding 7: In dit moment kiest Bradley voor een lange bal langs de lijn, terwijl er betere korte opties beschikbaar waren.
Tegelijkertijd heeft Liverpool op de linkerflank met het aantrekken van oud-AZ’er Milos Kerkez ook een nieuwe linksback in huis gehaald. De Hongaar speelde in het grootste gedeelte van de duels vaak in een atypische rol voor hem, als een teruggetrokken verdediger om het gebrek aan voetballend vermogen op de rechterflank te maskeren. Maar Kerkez is ook geen linksback die in dat onderdeel van het spel echt uitblinkt, waardoor ook dat geen optimale oplossing bleek. Toch blijft Slot vasthouden aan de jonge linksback, ook met het oog op de toekomst, terwijl Andy Robertson vorig seizoen heeft laten zien die teruggetrokken rol beter in te kunnen vullen.
© Viaplay
Afbeelding 8: Kerkez heeft niet door dat er een tegenstander in zijn rug aankomt en dribbelt rustig naar de zijkant waarna de bal van zijn voeten wordt afgesnoept. Dit terwijl dit met een simpele pass terug voorkomen had kunnen worden.
Al met al heeft het overlijden van Jota natuurlijk diepe sporen achtergelaten in de selectie, en het is niet uit te sluiten dat dit een enorme impact heeft op de resultaten van dit seizoen. Toch heeft Slot zelf ook genoeg huiswerk om het drukzetten weer op orde te krijgen, de balans bij standaardsituaties weer positief te maken en de opbouw opnieuw vorm te geven. Alleen dan kan Liverpool nog hoge ogen gooien in dit Premier League-seizoen, al zal titelprolongatie gezien de forse achterstand op Arseal en Manchester City bijzonder lastig worden.