„You’re all dressed up!” Je hebt je helemaal opgedoft! Met die woorden verwelkomt de Amerikaanse president Donald Trump zijn Oekraïense ambtgenoot die bewuste 28e februari in Washington. Wie weet hoe Zelensky gekleed was –in een zwarte trui en legerbroek– snapt dat die woorden ironisch bedoeld zijn. De ontvangst blijkt een voorbode van de rest van de dag.
Op het moment dat Zelensky de VS in het Oval Office om veiligheidsgaranties vraagt, raken de gemoederen flink verhit. De Amerikaanse vicepresident JD Vance verwijt zijn gast respectloos en ondankbaar te zijn. Trump doet er nog een schepje bovenop. Hij zegt dat de Oekraïense president „met een Derde Wereldoorlog en miljoenen mensenlevens speelt” door geen compromis met Rusland te zoeken.
„Ik rekende echt op een goed gesprek”
Oleksandr Tomashchuk, woordvoerder stichting Oekraïners in Nederland
Door de ruzie, die Moskou als „historisch” betitelt, gaat de ondertekening van de grondstoffendeal niet door en eindigt de ontmoeting tussen beide presidenten voortijdig. „Hij kan terugkomen als hij er wel klaar voor is”, aldus Trump.
Oleksandr Tomashchuk. beeld Oleksandr Tomashchuk
Dat het treffen in het Witte Huis zo zou verlopen, had Tomashchuk, die sinds 2018 in Nederland woont, „totaal niet” verwacht. „Trump zei meermaals dat hij de oorlog snel wilde beëindigen. Daarnaast zou de mineralendeal ondertekend worden. Daarom rekende ik echt op een goed gesprek.”
Doorvechten
Waarom het in Washington fout ging, vindt de Oekraïner moeilijk te zeggen. Maar hij heeft er wel een idee over. „Zelensky wilde veiligheidsgaranties krijgen, maar Trump weigerde ze te geven. Het gesprek werd heel snel emotioneel. Ook Vladimir Poetin moet de Amerikaanse president hebben beïnvloed. Zodra de Republikein kritisch is op zijn Russische ambtgenoot, wil Moskou ineens praten. Dat Trump daar gevoelig voor is, is klip-en-klaar.”
De ruzie deed hoe dan ook veel met hem, zegt Tomashchuk. „Ik ben Oekraïens staatsburger en het is mijn president die zo ruw wordt behandeld. Dat gaat je niet in de koude kleren zitten. Dit is geen toon voor Amerikaanse officials. Zo ga je toch niet met je gasten om?”
Zelensky zelf had zich ook minder door zijn gevoelens moeten laten leiden, vindt de woordvoerder. „Toch begrijp ik hem wel. Het is heel moeilijk om niet emotioneel te zijn als je het slachtoffer bent van een oorlog. Daarnaast hadden de Amerikanen vooraf bedacht welke richting ze het gesprek op wilden duwen. Daardoor stond Zelensky met zijn rug tegen de muur.”
Ondanks de harde clash heeft Tomashchuk naar eigen zeggen nooit het gevoel gehad dat het lot van Oekraïne op dat moment bezegeld was. „We hebben gelukkig ook nog andere, wel trouwe bondgenoten. Daarom verloor ik mijn hoop niet, ook niet voor de toekomst. We zullen doorvechten tot het einde. Dat zit in onze harten.”