Poolse F-16’s zijn ingezet om een Russisch verkenningsvliegtuig te onderscheppen. Tegelijkertijd werd het vliegverkeer in het noordoosten van Polen tijdelijk stilgelegd.

De onderschepping volgt op een nacht vol verdachte bewegingen vanuit Wit-Rusland. Een verkenningsvliegtuig en meerdere objecten drongen het Poolse luchtruim binnen.

Russisch verkenningsvliegtuig

Op 25 december heeft de Poolse luchtmacht een Russisch verkenningsvliegtuig onderschept dat vlakbij het luchtruim vloog. F-16’s werden ingezet om het vliegtuig te identificeren en uit hun gebied te escorteren. Volgens het Operationeel Commando van de Poolse strijdkrachten werd het incident onder volledige controle gehouden. Naast het Russische vliegtuig werden in de nacht tientallen onbekende objecten waargenomen die vanuit de richting van Wit-Rusland het Poolse luchtruim binnendrongen. Na nader onderzoek concludeerden de autoriteiten dat enkele van deze objecten waarschijnlijk smokkelballonnen waren, die met de windrichting en -snelheid meebewegen. Dat zijn kleine ballonnen die worden gebruikt om bijvoorbeeld sigaretten te smokkelen. Om de veiligheid van het civiele luchtverkeer te garanderen, werd alsnog het luchtruim tijdelijk gesloten.

Mogelijke provocatie tijdens de feestdagen

Het Nationaal Veiligheidsbureau van Polen gaf aan dat de timing en omvang van de incidenten wijzen op een mogelijke provocatie door Rusland en Wit-Rusland. Vooral het feit dat soortgelijke gebeurtenissen recent in Litouwen plaatsvonden, versterkt de vermoedens dat hier meer aan de hand is dan enkel smokkelactiviteiten. Litouwen meldde eerder dat smokkelballonnen vanuit Wit-Rusland regelmatig het luchtverkeer verstoren en noemt deze acties zelfs een ‘hybride aanval’. Wit-Rusland ontkent echter.

Eerdere NAVO-alerts met Nederlandse F-35’s

De recente incidenten passen in een bredere reeks van luchtruimschendingen aan de oostflank van de NAVO. Eind 2024 schonden Russische militaire vliegtuigen het Estse luchtruim. Twee Nederlandse F-35’s, die in Estland waren gestationeerd als onderdeel van de NAVO-missie Air Policing, reageerden meteen. Tijdens de quick reaction alert (QRA) identificeerden en escorteerden de vliegers eerst een An-72 transportvliegtuig en een Su-24MR verkenningsvliegtuig, terwijl later op de dag een Il-20 spionagevliegtuig op afstand werd begeleid tot aan de grens van het NAVO-verantwoordelijkheidsgebied. Defensieminister Ruben Brekelmans prees destijds de inzet van de Koninklijke Luchtmacht en benadrukte het belang van de missie voor de veiligheid van het gezamenlijke NAVO-luchtruim, waarbij ook de Baltische bondgenoten hun waardering uitspraken voor de snelle en professionele actie van de Nederlandse piloten.