Hervormingen binnen de rechterlijke macht moeten fundamenteel en structureel worden aangepakt. Dat stelt jurist Jennifer van Dijk-Silos in het radioprogramma Retrospectie op LIM FM. Volgens haar is het vertrouwen van burgers in zowel het Openbaar Ministerie (OM) als de rechterlijke macht ernstig aangetast, met grote gevolgen voor de rechtsstaat.
Van Dijk-Silos wijst erop dat burgers in Suriname vaak jarenlang moeten wachten op uitspraken in civiele zaken. “In de praktijk zien we dat mensen jaren wachten op een kortgedingvonnis. Dat ondermijnt het vertrouwen in de rechtspraak en geeft burgers het gevoel dat de rechtsstaat niet functioneert,” aldus de jurist.
Vertrouwenscrisis bij het Openbaar Ministerie
Ook het Openbaar Ministerie kampt volgens haar met een diepgewortelde vertrouwenscrisis. “De meerderheid van de samenleving lijkt het OM niet meer te vertrouwen. Het ene schandaal volgt het andere op,” stelt zij. Daarbij uit Van Dijk-Silos scherpe kritiek op het functioneren van de procureur-generaal (pg).
Volgens haar heeft de pg fouten gemaakt door zich te voegen naar politieke instructies. “Wanneer een procureur-generaal openlijk aangeeft te wachten op opdrachten van de president, dan is dat funest voor de onafhankelijkheid van het OM. Voor mij is zij daarmee gediskwalificeerd.”
Verwijdering pg moet zorgvuldig gebeuren
Tegelijkertijd benadrukt Van Dijk-Silos dat het verwijderen van een pg niet lichtvaardig mag plaatsvinden. “Dat moet professioneel, deskundig en objectief gebeuren. Met een goed onderbouwd memorandum van tien tot vijftien pagina’s, waarin alle feiten zijn vastgelegd, zodat het Hof tot een onafhankelijke en onontkoombare conclusie kan komen.”
Volgens haar moet worden voorkomen dat ad-hocoplossingen worden gezocht. Het oprichten van een college van procureurs-generaal noemt zij ‘schijnversterking’. “Het OM heeft vooral behoefte aan kwalitatieve officieren van justitie en advocaten-generaal. Dáár ligt de hoogste nood.”
Kritiek op politieke inmenging
De jurist uit ook kritiek op de rol van De Nationale Assemblee (DNA). “DNA is een politiek orgaan, bestaande uit vertegenwoordigers van politieke partijen. Het kan niet plotseling als objectief instituut worden gepresenteerd,” stelt zij. Volgens Van Dijk-Silos leidt het structureel steunen van regeringsbeleid door coalities, ongeacht fouten, tot ongezonde situaties binnen de rechtsstaat.
Volgens Van Dijk-Silos zijn het OM en de rechterlijke macht de pijlers van de rechtsstaat. “Burgers moeten op deze instituties kunnen rekenen. Wanneer dat vertrouwen ontbreekt, ontstaat een gevaarlijke situatie voor de samenleving.”
Tot slot pleit zij voor een brede herziening van het rechtssysteem. “Hervormingen moeten niet incidenteel zijn. Zorg voor een goed functionerend systeem met kantongerechten voor eenvoudige zaken, rechtbanken met meervoudige kamers en een hof dat opnieuw over de feiten oordeelt.”
Over een eigen Hoge Raad is zij terughoudend. “Voor een klein land als Suriname is dat geen vanzelfsprekendheid. Aansluiting bij Nederland zou een optie kunnen zijn, maar dat is een discussie voor een later moment.”