Lisette Bosman is licht verstandelijk beperkt en heeft een aangeboren afwijking aan haar rug waardoor ze niet kan lopen. Dat ze hierdoor steeds wordt afgewezen voor een baan, frustreert haar. “Ik wil dat we gewoon gelijk met elkaar zijn en dat we erbij horen”, vertelt ze vanuit haar rolstoel.

‘Er is altijd iets’

Keer op keer is er wel een reden waarom bedrijven haar niet (willen) aannemen. Soms is er geen geschikte plek voor haar om te werken, soms er geen invalidentoilet en soms kan ze ergens überhaupt niet naar binnen omdat er drempels of alleen trappen zijn. “Er is altijd iets waardoor ik ergens toch niet kan werken”, vertelt ze.

Van niks naar iets zou al een hele grote stap zijn, want het is nu niks

moeder Ingrid over de zoektocht van haar dochter Lisette naar een baan

Fulltime werken is te veel, maar volgens haar moeder Ingrid zou het wel ‘heel fijn’ zijn als Lisette wat meer kan meedraaien. Haar dochter mist betekenis in haar leven en wordt daar doodongelukkig van, ziet ze. “Van niks naar iets zou al een hele grote stap zijn, want het is nu niks. Ze werkt 3 uur per week als vrijwilliger, maar dat is alles wat we tot nu toe hebben kunnen regelen.”

Iets willen betekenen

En dat is niet alleen moeilijk voor Lisette, maar ook voor Ingrid. “Ik zie mijn dochter vereenzamen op deze manier, dat is iets wat je geen enkele ouder toewenst”, legt ze uit. “Het zou fijn zijn als we een bedrijf vinden waar zij zonder taxivervoer naartoe zou kunnen gaan, om daar als vrijwilliger iets te betekenen.”

Lisette moet ergens haar plek kunnen vinden, daar is Ingrid van overtuigd. “Als je de juiste persoon op de juiste plek hebt, en met empathie voor deze doelgroep, dan denk ik dat je heel ver komt.” Bovendien kunnen werkgevers er geld en ondersteuning voor krijgen, weet ze.

Lisette zoekt werk maar door haar beperking vindt ze geen baan, en ze is niet de enige’Economisch juist voordelen’

Ingrid is niet de enige aankaart dat mensen met een verstandelijke beperking moeilijk aan werk komen. Ook volgens zorginstellingen en onderzoekers zou een groter deel van hen aan de slag moeten kunnen. René Bakker is hoogleraar inclusieve arbeidsmarkt aan Tilburg University en zegt dat het vooral belangrijk is dat bedrijven anders gaan kijken naar deze groep.

Hij weet dat er veel aannames zijn over wat mensen met een verstandelijke beperking wel en niet kunnen. “Terwijl het economisch juist voordelen heeft om gebruik te maken van deze groep. Er is namelijk een groot arbeidstekort. Daarnaast zijn er verschillende regelingen van de overheid om werkgevers te ondersteunen bij het aannemen van iemand met een verstandelijke beperking.”

Hulp van overheid?

Toch maakt slechts 1 op de 5 werkgevers gebruik van deze regelingen, ziet de hoogleraar. Bakker legt uit dat bedrijven soms niet weten dat ze ondersteuning kunnen krijgen of ze vinden het aanvragen ervan ingewikkeld. “De overheid zou, bijvoorbeeld met een campagne, meer bedrijven op de hoogte kunnen brengen van wat mogelijk is.”

Want als meer mensen met een verstandelijke beperking worden aangenomen kan dat de boel in beweging zetten, benadrukt hij. “Bedrijven die iemand met een verstandelijke beperking in dienst hebben zijn veel meer geneigd om dat in de toekomst opnieuw te doen.”

Leerwerkbedrijf

In het leerwerkbedrijf van zorginstelling Cordaan in Amsterdam worden mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt begeleid zodat ze later eventueel kunnen doorstromen naar een reguliere baan. Jos Peeters is daar manager en ziet dat veel werkgevers wel willen werken met de mensen in zijn werkplaats, ‘maar ze zijn vaak bang voor de problemen die dat mogelijk met zich mee brengt’.

“Als je die angst kunt wegnemen, dan staan ze vaak open om deze doelgroep een plek te geven in hun bedrijf”, weet hij. Ze willen vooral goede ondersteuning en die is ook mogelijk, benadrukt Peeters. “De meeste ondernemers waar ik mee heb gewerkt zijn vooral bang voor de tijdsinvestering. Maar dat is goed op te vangen met de juiste begeleiding.”

Werken in supermarkt

Twintiger Kaylee heeft een lichte verstandelijke beperking en is een mooi voorbeeld van iemand die het leertraject van Cordaan heeft doorlopen. “Ik ga in het nieuwe jaar betaald werk doen bij een supermarkt”, vertelt ze met een lach. “Ik ga op de broodafdeling werken en heb er superveel zin in. Ze zijn echt heel blij met me. Ik ga veel leren en me daar verder ontwikkelen.”

Maar voor Lisette, en vele anderen met een verstandelijke beperking, is dat nu (nog) niet weggelegd. Ze hoopt dat het haar uiteindelijk ook lukt om een plek te vinden binnen een bedrijf. “Ik heb begeleiding en duidelijke uitleg over wat ik moet doen nodig, maar dan kan ik wél iets betekenen. Misschien niet zoveel als iemand zonder beperking, maar ik wil gewoon meedoen.”

Nieuwe maatregelen

Het ministerie van Sociale Zaken zegt het ‘onacceptabel’ te vinden dat de arbeidsparticipatie van mensen met een verstandelijke beperking achterblijft. “Dat is niet goed voor de mensen zelf, en ook de samenleving als geheel is daarmee slechter af. Zeker in een krappe arbeidsmarkt, waarin werkgevers personeelstekorten ervaren, kan talent en inzet van deze groep niet onbenut blijven.”

Vanaf volgend jaar worden er nieuwe maatregelen genomen om mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt beter naar werk te begeleiden, laat het ministerie weten. Ook moet het voor werkgevers eenvoudiger worden om deze groep in dienst te nemen. Het doel hiervan is meer maatwerk, financiële zekerheid voor werkenden met een uitkering en een betere ondersteuning voor werkgevers.