ANPVuurwerk in Maasdam bij de vorige jaarwisseling

NOS Nieuws•vandaag, 16:55

  • Remco Andringa

    redacteur Politie en Justitie

  • Remco Andringa

    redacteur Politie en Justitie

Op de ene plek vliegen drones rond die brandbaar materiaal opsporen, op de andere plek gaan tieners als ‘rolmodel’ de straat op om leeftijdsgenoten aan te spreken. Gemeenten nemen uiteenlopende maatregelen om de jaarwisseling zo rustig mogelijk te laten verlopen.

Omdat het de laatste keer is dat vuurwerk afgestoken mag worden, houdt de politie rekening met extra incidenten. Voor hulpverleners is de jaarwisseling steevast de drukste nacht van het jaar.

Veel gemeenten zijn al weken bezig met voorbereidingen voor een veilig verloop. Zij nemen vooral preventieve maatregelen. Daarnaast handhaven gemeentelijke boa’s in de aanloop naar oud en nieuw op vuurwerkoverlast.

Vreugdevuren

West Betuwe is een van de gemeenten die al ver voor de jaarwisseling zijn begonnen met voorbereidingen. De gemeente bestaat uit 26 dorpen, waaronder Geldermalsen, Herwijnen en Waardenburg.

Vorig jaar verliep de jaarwisseling er relatief rustig, al werd in Heukelum een leegstaande sporthal in brand gestoken en was er door vuurwerk voor 25.000 euro schade aan straatmeubilair. In 2019 werd de politie in Waardenburg belaagd en in 2021 werd daar zelfs de ME ingezet.

In sommige dorpen zijn vreugdevuren een traditie. Er worden dan autobanden, pallets en oude caravans of aanhangwagens in brand gestoken. In Beesd pakte de politie in 2023 nog mensen op die plannen zouden hebben gehad voor een groot vuur met honderden liters olie.

Drones en jongerenwerkers

De gemeente treft ook dit jaar weer tal van maatregelen om te voorkomen dat het uit de hand loopt in de West Betuwse dorpen. Zo vliegt er een drone rond om spullen te vinden die in brand gestoken zouden kunnen worden.

Toezichthouders en jongerenwerkers gaan de straat op om te kijken wat er speelt en zo nodig jongeren aan te spreken, iets dat ook op veel andere plekken in Nederland gebeurt.

Dit jaar is er voor het eerst cameratoezicht in Ophemert, na branden en vernielingen met zwaar vuurwerk. Het is een maatregel die tientallen gemeenten in Nederland nemen. Zowel in grote steden als in kleine dorpen staan deze dagen extra camerapalen.

In Ophemert kan de politie live meekijken met de beelden. De gemeente hoopt zo incidenten te voorkomen, al blijkt dat in de praktijk lastig. Ondanks de camera’s werd de afgelopen dagen toch weer brand gesticht op een kruispunt.

Ik investeer liever in de preventieve kant dan dat we na afloop geconfronteerd worden met heel veel schade.

Servaas Stoop, burgemeester van West Betuwe

In een gezamenlijke brief van burgemeesters uit de regio worden inwoners opgeroepen om de jaarwisseling gezellig en veilig te houden. Ook in andere plaatsen in de omgeving is het vaak onrustig, zoals in Culemborg, Veen en Hedel.

In delen van Hedel en Kerkdriel mag morgen preventief worden gefouilleerd. Ook andere gemeenten stellen zo’n veiligheidsrisicogebied in, zoals Delft, waar deze week een auto in brand werd gestoken en voorbijgangers zijn bekogeld met vuurwerk.

Een andere maatregel is het opleggen van gebiedsverboden aan bekende relschoppers. Soms leggen ambtenaren zelfs huisbezoeken af bij jongeren die voor overlast hebben gezorgd, zoals in Amsterdam gebeurt. Ook gelden op sommige plekken samenscholingsverboden.

Alternatieven

Naast streng optreden is het ook belangrijk om te kijken wat er wel kan, vinden ze in West Betuwe. Daar ondersteunt de gemeente alternatieven tijdens de jaarwisseling, zoals feestjes of vreugdevuren op veilige locaties.

Sinds een paar jaar geeft de gemeente toestemming voor een vreugdevuur in Waardenburg, maar dan wel op een verantwoorde manier. Sindsdien is het in het dorp een stuk rustiger geworden. “Ik investeer liever in de preventieve kant dan dat we na afloop geconfronteerd worden met heel veel schade”, zegt burgemeester Servaas Stoop.

In een handhavingsplan van het ministerie van Justitie en Veiligheid staan een aantal beproefde concepten om problemen tijdens de jaarwisseling te voorkomen. Zo is er in Staphorst ieder jaar een feest in een tent, zodat groepen jongeren niet op straat rondhangen.

In Utrecht waren vorige keer ’s nachts buurthuizen open. Ook gingen 36 jonge ‘rolmodellen’ de straat op. Deze jongeren waren op pad om hun leeftijdsgenoten positief te beïnvloeden, een werkwijze die meerdere steden hanteren.

Zeker effect

Dat hele palet aan maatregelen heeft zeker effect, zeggen gemeenten. Uit een enquête van de Vereniging van Nederlandse Gemeenten blijkt dat de laatste jaarwisseling op de meeste plekken rustig of ‘beheersbaar’ was.

Het volgende vraagstuk is hoe het verder moet met de jaarwisseling als vanaf volgend jaar vuurwerk helemaal verboden is. De politie benadrukte gisteren dat er iets feestelijks en gezelligs voor in de plaats zal moeten komen.

“Dat is natuurlijk een spannende uitdaging”, reageert burgemeester Stoop. “Als mensen echt meer behoefte hebben aan bijvoorbeeld een vreugdevuur, dan ben ik bereid daarover na te denken, maar laten we ons eerst focussen op de aanstaande jaarwisseling: dat ik op 1 januari opgelucht kan ademhalen dat het allemaal weer veilig verlopen is.”