Vooral jongeren en vrouwen noemen deze gebeurtenis. “Deze moord schokte het hele land en zette geweld tegen vrouwen op de agenda”, licht een van hen toe. Ook zeggen panelleden dat de moord voor hen erg dichtbij kwam en die daarom zoveel indruk heeft gemaakt: ‘Dat had ik kunnen zijn.”
Oorlog in Gaza
Het jaar werd verder vooral gedomineerd door internationale crises. De hongersnood in Gaza, na blokkades van hulpgoederen door Israël, is ook veel panelleden bijgebleven. Ze noemen niet alleen de humanitaire crisis, maar ook het staakt-het-vuren als belangrijke nieuwsgebeurtenis.
Dat komt ook omdat deze oorlog in Nederland veel teweegbrengt, lichten ze toe. Mensen noemen polarisatie, spanning in de samenleving en antisemitisme, waardoor in Nederland de oorlog in Gaza volgens hen zoveel impact heeft.
Jetten en Wilders drukken stempel
De politici die in Nederland vooral hun stempel op dit jaar drukten, zijn Rob Jetten (34 procent) en Geert Wilders (33 procent). Daarna volgen Dilan Yeşilgöz (27 procent) en Henri Bontenbal (18 procent).
Wilders heeft volgens panelleden vooral op een negatieve manier impact gehad. Ze noemen zijn rol bij de val van het kabinet en spreken van ‘veel geschreeuw en weinig wol’. Over Jetten zijn de reacties juist vaker positief, met verwijzingen naar een ‘optimistische toon’ en ‘betere omgangsvormen’.
Historisch laag vertrouwen
Het kabinet ‘viel’ twee keer in 2025. In juni stapte de PVV uit het kabinet, in september vertrok NSC ook nog uit het toen al demissionaire kabinet. Daarop volgde een van de meest besproken cijfers van het jaar: nog maar 4 procent van de Nederlanders had vertrouwen in de politiek. ‘Een puinzooi’, ‘kleuterklas’ en ‘kermis’, zeiden mensen over Den Haag.
Richting de verkiezingen steeg het vertrouwen weer, maar het blijft met 21 procent nog altijd laag. Veel kiezers lijken de lopende formatie af te wachten.
Al met al geven mensen de Nederlandse samenleving net geen voldoende voor 2025: een 5,2. Dat is lager dan vorig jaar, 2024 kreeg nog een 6,0.
Veelgenoemde redenen voor lage cijfers zijn polarisatie, onrust, migratie, de val van het kabinet en een gevoel van maatschappelijke verharding. Wie wel een hoge score geeft, noemt juist de welvaart en veiligheid in vergelijking met andere landen.
Eigen rapportcijfer
En waar het pessimisme over de wereld en de politiek overheerst, zijn mensen duidelijk milder over hun eigen, persoonlijke jaar. Het gemiddelde rapportcijfer is daar een 6,9, bijna hetzelfde als vorig jaar (7,0). Bij mannen (7,0) is dat net wat hoger dan bij vrouwen (6,7).
Om het jaar mooi af te sluiten, een greep uit de hoopvolle berichten die mensen achterlieten: “Ik ben gezond en leef in een heerlijk land”, “getrouwd en verhuisd, ik ben gelukkig”, “voor het eerst oma geworden”, “toekomst ziet er rooskleurig uit”, “geen ziekte en zeer in de familie, en dat is een dikke tien waard.”
Verantwoording
Het onderzoek is uitgevoerd op 18 en 19 december 2025 onder ruim 20.000 leden van het RTL Nieuwspanel. Na weging is het onderzoek representatief naar leeftijd, geslacht, opleiding, werkzaamheid en stemgedrag bij de Tweede Kamerverkiezingen van 2025.
Het RTL Nieuwspanel telt ruim 62.000 leden. Wil je voortaan ook meedoen aan onderzoeken van het RTL Nieuwspanel? Meld je dan hier aan.