NOS | Yvonne WitteBevolkingsonderzoek borstkanker

NOS Nieuws•vandaag, 10:07

  • Merel Stikkelorum

    redacteur Binnenland

  • Merel Stikkelorum

    redacteur Binnenland

Het demissionaire kabinet wil zo snel mogelijk een aanvullende MRI realiseren voor vrouwen met dicht borstweefsel bij het bevolkingsonderzoek borstkanker.

Dat schrijft demissionair staatssecretaris Tielen (Volksgezondheid) in een brief aan de Tweede Kamer, nu het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) concludeert dat invoering hiervan haalbaar is.

Van de vrouwen tussen de 50 en 75 jaar die aan het bevolkingsonderzoek meedoen, heeft ongeveer een op de twaalf zeer dicht klierweefsel. Zij hebben tot twee keer zoveel kans op borstkanker, en juist bij hen zijn tumoren vaak niet goed zichtbaar op de reguliere mammografie bij het bevolkingsonderzoek.

Uit het zogenoemde DENSE-onderzoek, waarbij de waarde van een aanvullende MRI voor vrouwen met zeer dicht borstweefsel werd onderzocht, bleek al dat bij deze vrouwen bijna alle tumoren alsnog gevonden werden. Door tumoren vroeger op te sporen, zijn minder intensieve behandelingen nodig en sterven er minder vrouwen.

Maar volgens de Gezondheidsraad was invoering van zo’n aanvullende MRI “niet toekomstbestendig”, waarna eind vorig jaar een nieuw onderzoek (DENSE-2) van start ging naar goedkopere en kortere scanmethodes, zoals een verkorte MRI en een contrastmammografie.

Petitie

Het onderzoek en eventuele implementatie van de uitkomsten duurt nog zo’n tien jaar. Daarom klonk vorig najaar de roep steeds luider om op kortere termijn vrouwen met zeer dicht borstweefsel aanvullend te screenen bij het bevolkingsonderzoek.

Zo werd een petitie van de Borstkankervereniging Nederland zo’n 70.000 keer ondertekend. Ook werd een motie met die oproep van verschillende Tweede Kamerleden, onder wie Tielen, aangenomen. Daarop gaf het ministerie het RIVM opdracht om onderzoek te doen naar de uitvoering hiervan.

De vraag is nu op welke manier en op welke termijn staatssecretaris Tielen de aanvullende MRI-scans gaat realiseren. In haar brief schrijft Tielen enkel dat er een “grote doorbraak voor deze vrouwen” komt.

ANPEen unit op een tijdelijke locatie voor een borstkankeronderzoek van Bevolkingsonderzoek Nederland

Het RIVM schetst vier verschillende scenario’s, uiteenlopend van implementatie over een tot twee jaar, tot over maximaal zes jaar. Het snelste is om de dichtheid van het borstweefsel te meten tijdens de mammografie in de zogenoemde ‘borstkankerbus’, een mobiel onderzoekscentrum dat zich verplaatst door het land.

Voor de aanvullende scans worden vervolgens ziekenhuizen en zelfstandige klinieken ingeschakeld. Dat traject kost zo’n een tot drie jaar om te implementeren.

Borstkankervereniging Nederland is voorstander van dit scenario, ondanks dat dit ten koste gaat van het eigen risico. “Dit is de meest werkbare manier om vrouwen met dicht borstklierweefsel op korte termijn toegang te geven tot een aanvullende MRI als de mammografie niet goed te duiden is”, zegt directeur Cristina Guerrero Paz.

‘Goed doen belangrijker dan snel doen’

Het RIVM is eveneens voorstander van uitvoering in ziekenhuizen en behandelcentra, maar dan wel met een strakke regie, coördinatie en financiering vanuit het bevolkingsonderzoek. Dat kost met vier tot vijf jaar meer tijd, maar op die manier kan het bevolkingsonderzoek in heel Nederland op dezelfde manier en kwalitatief goed worden gedaan, aldus het RIVM.

Zo is het nodig om radiologen uit het ziekenhuis goed te trainen op preventieve screening, zegt Patricia Hugen, programmamanager bevolkingsonderzoeken naar kanker bij het RIVM. “Zij zijn gewend om MRI’s te lezen als er al een verdenking is van borstkanker. Dat is kijken door een andere bril. Het is belangrijk dat zij getraind worden om de juiste beoordeling te doen, zodat ze niet teveel onnodig doorverwijzen. “

Ook de DENSE-onderzoekers zijn voor dit scenario. “Echte snelheidswinst was er geweest als we in 2020 na ons eerste onderzoek meteen hadden kunnen beginnen met implementeren”, aldus radioloog en onderzoeker Wouter Veldhuis. “Doorpakken en snelheid zijn belangrijk, maar het moet nu niet ten koste gaan van kwaliteit. Het is veel belangrijker om het goed te doen, dan snel.”

Volgende maand meer duidelijk

Demissionair staatssecretaris Tielen verwacht uiterlijk begin november duidelijkheid te kunnen geven over de wijze en termijn van invoering. Ook wordt dan duidelijk of vrouwen bij het bevolkingsonderzoek standaard geïnformeerd worden over het type klierweefsel dat ze hebben.

Tielen lijkt vooral aan te sturen op tempo maken. “Ik wil dit zo snel mogelijk realiseren”, schrijft ze aan de Tweede Kamer. “Dat er een grote doorbraak aankomt voor deze vrouwen is nu zeker. Ik zal door roeien en ruiten blijven gaan en alles doen wat ik kan om de snelheid maximaal te houden.”