GettyLorena Wiebes en Tim Merlier

NOS Wielrennen•vandaag, 10:48

In geen enkele sport trek je een gewonnen trofee aan en race je ermee. Behalve in het wielrennen. Fietsen in een kampioenstrui of leidersshirt is het ultieme voor veel renners.

Maar voor ploegen en sponsoren zijn niet alle truien vanzelfsprekend een zegen, zoals de Europese sterrentrui waar de renners dit weekend op de EK wielrennen in Frankrijk voor fietsen en die verplicht een jaar gedragen moeten worden. Wielerromantiek en traditie botsen met commerciële belangen.

“Emotioneel is het mooi”, vertelt Iwan Spekenbrink, ploegbaas bij Picnic PostNL. “Maar je raakt jezelf ermee in de portemonnee.” Want, zegt Erwin Janssen, ploegbaas van SD Worx-Protime: “Met sponsors heb ik er weleens discussies over gehad. Je bent minder herkenbaar als merk.”

Veel truien

Bij de ploeg van Janssen kunnen ze het weten. Zij moesten vorig jaar goed zoeken in het vrouwenpeloton naar hun eigen paars-rood-oranje truitjes.

“Lotte wereldkampioen, Lorena Europees kampioen. Blanka Hongaars kampioen. Dan hadden we nog de Luxemburgs kampioen. En de Zwitserse kampioen”, somt Janssen op. “Soms hadden we vier, vijf van de zes rensters in kampioenstruien rijden. Dat is een ding: qua kleuren komt er dan niet echt iets terug en zie je bijna niets van de branding van de sponsor.”

SD Worx – ProtimeDe wielerploeg van SD Worx-Protime in het seizoen 2024, met zes verschillende truien

Sponsoren pompen geld in wielerploegen in ruil voor een reclameplekje op de shirts, de broeken, de ploegwagens of de ploegbus. Elke centimeter op de truien is een uitstekende advertentieplek. Wielrenners als fietsende reclameborden. Maar op een kampioenstrui verkleint het reclameoppervlak drastisch.

“De wielrennerij is voor 96 procent afhankelijk van sponsors”, zegt Spekenbrink. “En als dit rechtstreeks tegen de investeringen van sponsors in gaat, worden renners daar ook niet beter van.”

Voor wielrenners zijn truien relikwieën, verzamelitems die een leven lang aan de muur hangen, waar emotionele waarde aan zit, zoals tweevoudig wereldkampioen en Europees kampioen Annemiek van Vleuten, die de Europese trui stiekem nooit zo mooi vond.

‘Ranking the Shirts’ met Annemiek van Vleuten

“Onze hoofdsponsor snapt dat het voor de sporter van belang is om die trui te dragen,” zegt Janssen. Met de nuance: “Als er een subtielere manier gevonden kan worden om de teamkleuren te presenteren, dan zouden de hoofdsponsoren dat liever hebben.”

Spekenbrink deed precies dat, in 2017 als ploegleider van Team Sunweb. Ramon Sinkeldam veroverde de nationale titel op de weg en mocht in het traditionele rood-wit-blauw de Tour de France gaan rijden. Maar Sunweb kondigde een alternatief ontwerp aan.

Schandalig, schreef men. Aan de heilige driekleur van het NK kom je niet, werd woedend getweet. Sunweb draaide het alternatieve ontwerp niet terug.

“Misschien dat wij daar iets te progressief waren”, zegt Spekenbrink acht jaar later. Maar, benadrukt hij: aan de situatie is nog weinig veranderd. “Dit is de enige sport waar de centrale partijen in de sport, de teams en de renners, gewoon niets te vertellen hebben.”

Identiteit opbouwen

In andere sporten is het ondenkbaar, stelt Spekenbrink. “Als Ferrari aan de leiding gaat bij de Formule 1 gaan zij niet de volgende race in het geel rondrijden. Vorig jaar werd PSV landskampioen, die spelen hun wedstrijden nu niet met een rood-wit-blauw shirt.”

“Wielerploegen willen net als Ferrari, Real Madrid en LA Lakers identiteit opbouwen, want dat kun je vermarkten.”

“En dus kom je als renner in een moeilijke situatie: het is heel mooi dat je de prijs wint, maar je doet jezelf economisch tekort. Alles moet in de sport erop gericht zijn dat het de renners ten goede komt, ook economisch. Je hoeft niet alle traditie overboord te gooien, maar je moet wel een balans kunnen vinden.”

GettyLorena Wiebes (witte race suit) in de Europese trui met minder sponsorruimte dan haar SD Worx-Protime-ploegmaten

In recente jaren krijgen renners ook hele racepakken (eendelige race suits), met andere pasvorm, zemen en aerodynamica dan ze gewend zijn. Zo komen renners die goed presteren niet te rijden in de speciaal door de ploeg ontwikkelde kleding en bovendien wordt de reclameruimte op de dijbenen ook beperkt, merkt Spekenbrink.

“Als je als renner verplicht wordt andere kleding aan te doen, moeten teams die wel zelf kunnen maken. Ploegen moeten de mogelijkheid hebben om op z’n minst op de broek de sponsors op dezelfde plekken en dezelfde grootte te zetten zoals ze al doen. Het heet een leiderstrui, geen leiderspak.”

‘Traditie moet je respecteren’

Is het winnen van een kampioens- of leiderstrui dan een (klein) commercieel nadeel? “Tuurlijk. Maar het sportieve gaat voor”, zegt Janssen. “We proberen onze sponsors het maximale te geven, maar we gaan niet alleen maar een Nederlands vlaggetje op onze trui zetten.”

“Geloof me, ik voel de emotie”, zegt Spekenbrink. “Wij zijn apetrots als we in de roze trui rijden of in de gele trui. De traditie moet je respecteren. Alleen: we hebben ook een verantwoordelijkheid voor die sporters, dat zij ook economisch krijgen waar ze recht op hebben.”

“De wereldkampioenstrui geeft waarde, dat ga ik niet ontkennen”, zegt Spekenbrink. “Maar al die continentale kampioenschappen hebben nog geen historie. Terwijl je wel een heel jaar iemand kwijt bent in een andere trui.” En dat is in het nadeel van sponsoren.

UAE aan de ene kant, FDJ aan de andere kant

Naast Picnic PostNL reikt onder anderen ook UAE-Emirates shirts uit met een enkele horizontale streep aan hun nationaal kampioenen, zoals voor de Ecuadoriaan Jhonatan Narváez, de Sloveen Domen Novak en de Oostenrijker Felix Grossschartner. Voor de Belgische kampioenstrui van Tim Wellens werd vorig jaar een uitzondering gemaakt.

Het Franse Groupama-FDJ bevindt zich aan de andere kant van het spectrum. Zij laten hun nationaal kampioenen rijden in shirt waar zo veel mogelijk sponsoring af is gehaald.

Truien krijgen pas waarde als grote renners ze dragen. Remco Evenepoel en Marlen Reusser wonnen na hun wereldtitels tijdrijden afgelopen week ook de Europese titel in een race tegen de klok. Maar je zult de Europese sterrentrui niet in een tijdrit op de weg zien. De mondiale regenboogtrui staat ‘boven’ de EK-trui en dus moeten renners die dragen.

Bij de wegwedstrijd van de vrouwen komt er zaterdag sowieso een truidrager, want de wereldkampioen Magdeleine Vallieres is Canadees. Maar bij de mannen is er zondag een scenario waarin wereldkampioen op de weg Tadej Pogacar de Europese titel wint. Dan zie je komend jaar geen Europese trui in het mannenpeloton.

Voor de sponsoren zal het een kleine geruststelling zijn.