AFPDave Chapelle
NOS Nieuws•vandaag, 16:30
In de Saudische hoofdstad Riyad vindt deze dagen het “grootste comedyfestival ter wereld” plaats met tientallen grote namen in de line-up. De voornamelijk Amerikaanse komieken krijgen kritiek van collega’s dat ze optreden in Saudi-Arabië voor flinke geldbedragen, ondanks de mensenrechtenschendingen in het land.
“Ik walg ervan en ben diep teleurgesteld”, schreef komiek David Cross in een open brief. “Dat mensen die ik bewonder, met ontzettend veel talent, dat regime goedkeuren voor wat, een vierde huis? Een boot? Meer sneakers?”
Het festival ging 26 september van start en duurt tot komende donderdag. Op het programma staan wereldsterren als Kevin Hart, Aziz Ansari, Bill Burr, Jimmy Carr, Dave Chappelle en Pete Davidson en Nimesh Patel.
De Amerikaans-Nederlandse comedian Greg Shapiro zegt dat hij het een moeilijke keuze zou vinden. “Het is makkelijk om op afstand te zeggen: nee, dat zou ik nooit doen”, zegt hij tegen de NOS. “Artistiek gezien is het een kans om samen te spelen met grote namen die ik hoog heb zitten.” Hij grapt dat als zijn idool Marc Maron in de line-up stond, hij voor niets had opgetreden.
Geen kritiek op koning of regime
Net voor de aftrap van het festival deelde stand-upcomedian Atsuko Okatsuka een screenshot van het aanbod dat zij kreeg – en afwees. Daarin stond dat de artiesten expliciet geen grapjes mochten maken over de regering van Saudi-Arabië, de koninklijke familie of religie.
Komiek Tim Dillon zou optreden tijdens het evenement en daar 375.000 dollar voor krijgen. Volgens Dillon zouden bekendere artiesten zelfs 1,6 miljoen dollar krijgen voor een optreden. Dillon zelf werd uit de line-up gehaald omdat hij eind augustus grapjes maakte over de vermoedelijke slavernij in het land.
Marc Maron vroeg zich tijdens een recent optreden af hoe collega’s een evenement als dit überhaupt promoten. “De gast die ze betaalt, is dezelfde gast die journalist Jamal Khashoggi in stukken liet zagen en in een koffer stopte. Maar laat dat de pret niet bederven!”
‘Witwassen’
Volgens mensenrechtenorganisatie Human Rights Watch (HRW) gebruikt Saudi-Arabië het evenement om de aandacht af te leiden van onder meer de onderdrukking van vrijheid van meningsuiting. Volgens HRW hebben de komieken die optreden vroeger dingen gezegd over de vrijheid van meningsuiting die in schril contrast staan met “het brute optreden van de Saoedische autoriteiten tegen elke vorm van kritiek op de regering”
Het is niet de eerste keer dat mensenrechtenorganisaties Saudi-Arabië beschuldigen. Volgens Amnesty International gebruikt het land ook bijvoorbeeld grote sportevenementen om de reputatie van het land te verbeteren. “Daar is extreem veel geld mee gemoeid.”
Zo is er flinke kritiek op dat het land het WK voetbal in 2034 organiseert. Ook toen bekende voetballers als Cristiano Ronaldo, Neymar Jr. en N’Golo Kanté kozen voor Saudi-Arabië, kregen ze flinke kritiek.
Vrijheid van meningsuiting
Ondanks de reacties uitten de artiesten tijdens hun optreden in Riyad juist kritiek op de inperking van de uitingsvrijheid in de Verenigde Staten. “Als je daar nu een grap maakt over Charlie Kirk, dan word je gecanceld”, zei Dave Chappelle afgelopen zaterdag. “Het is makkelijker om hier te spreken dan in Amerika.”
Pete Davidson, wiens vader om het leven kwam tijdens 9/11, was open over zijn keuze. “Ik krijg het aanbod en dan zie ik het bedrag en denk ik: ‘Ik ga’.” Bill Burr zei na zijn optreden in Saudi-Arabië dat het een “onvergetelijke ervaring” was. “Je denkt dat ze allemaal ‘Dood aan Amerika’ zullen roepen. Dat is mij altijd verteld over dat deel van de wereld. Ze wilden gewoon lachen.”
De openlijk lesbische komiek Jessica Kirson stond ook in Riyadh. Ze hoopte met haar act de lhbti-gemeenschap in het land zichtbaarheid te geven. Daar kreeg ze achteraf ook veel lof voor, maar ze zegt alsnog spijt te hebben, laat ze weten aan The Hollywood Reporter. Ze doneert daarom haar gage aan mensenrechtenorganisaties.