anp

NOS Nieuws•vandaag, 18:07•Aangepast vandaag, 19:38

  • Ardy Stemerding

    correspondent Europese Unie

  • Aïda Brands

    verslaggever Economie

  • Ardy Stemerding

    correspondent Europese Unie

  • Aïda Brands

    verslaggever Economie

De Europese Commissie stelt stevige maatregelen voor om de staalindustrie in de Europese Unie overeind te houden. Het gaat om importheffingen en quota die bescherming moeten bieden tegen goedkoop staal uit met name China.

Zowel het Europees Parlement als de EU-lidstaten moeten nog instemmen met het voorstel. De Europese Commissie hoopt zo snel mogelijk groen licht te krijgen, maar in ieder geval uiterlijk volgend jaar zomer.

De staalsector in de EU verkeert in zwaar weer en vraagt al langer om maatregelen. De Commissie stelt daarom een importheffing voor van 50 procent op staal van buiten de EU. Dat is een verdubbeling van de nu geldende 25 procent.

Een deel van het staal blijft vrijgesteld van de heffingen, maar die hoeveelheid wil de Europese Commissie halveren tot iets meer dan 18 miljoen ton per jaar. Boven die hoeveelheid moeten er dan dus heffingen van 50 procent betaald worden.

Eurocommissaris Wopke Hoekstra voorspelt dat door deze maatregelen veel meer staal uit Europa gebruikt zal worden. Volgens hem is dat hard nodig. “Op dit moment zie je gewoon dat veel van de staalbedrijven op het punt staan om kapot te gaan.”

Staalbedrijven blij

De heffingen zijn een langgekoesterde wens van Europese staalbedrijven. De afgelopen tijd is de situatie voor de sector nijpender geworden. Hoge energieprijzen, de Amerikaaanse importheffingen en een afnemende vraag, maken dat de staalsector het zwaar heeft.

De sector klaagt dat China staal dat het niet meer kwijt kan in de VS, dumpt in Europa. Hierdoor kunnen Europese producenten hun eigen, duurdere, staal niet meer verkopen.

Overproductie

Bovendien wordt wereldwijd steeds meer staal geproduceerd. Volgens de Commissie ligt de productie van staal zelfs 620 miljoen ton hoger dan de vraag. Dat is maar liefst vijf keer wat de EU jaarlijks aan staal nodig heeft.

Door deze overproductie blijft de prijs dalen. Terwijl veel landen steeds meer produceren, krimpt de staalindustrie in Europa juist. Aangezien de sector volgens de Commissie van groot strategisch belang is, komt het dagelijks bestuur van de Europese Unie nu tegemoet aan de oproep om beschermendende maatregelen te nemen.

Trump

De Commissie gaat hiermee feitelijk ook meedoen aan de strijd van president Trump tegen China. De hoop is dat hij in ruil daarvoor de Amerikaanse heffingen op Europees staal wil verlagen.

Door de Amerikaanse heffingen te kopiëren en samen op te trekken met de Amerikanen in de strijd tegen wereldwijde overproductie hoopt de Commissie Trump dus gunstig te stemmen. De sector zegt veel last te hebben van de Amerikaanse heffingen.

Lobby Tata Steel

Voor de Europese staalbedrijven komt het voorstel voor deze heffingen dan ook geen dag te vroeg. Tata Steel lobbyt al langere tijd in Brussel voor hogere heffingen op buitenlands staal. “Een fantastisch plan”, zegt commercieel directeur van Tata Steel Nederland, Ronald de Haan. “Ik denk dat het voorstel ons en de hele Europese staalindustrie in staat stelt om te kunnen blijven financieren en investeren in de verduurzaming.”

Voor bedrijven die staal verwerken zoals de auto-industrie, is het een ander verhaal. Zij importeren staal van buiten de EU en dat wordt voor ze straks fors duurder. De vrees is dan ook dat deze heffingen leiden tot hogere prijzen in de EU.

“Het is het waard om te doen om die staalfabrikanten in Europa te behouden”, zegt Mark Helder voorzitter van Metaalunie. “Maar de keten die erachter zit moeten we ook behouden en daar moet ook aandacht voor zijn en blijven. Er moet dus niet alleen een zwarte piet worden doorgegeven aan de staalverwerkers. Zij moeten echt ook ondersteund worden.”

Eurocommissaris Hoekstra denkt dat het uiteindelijk wel meevalt voor consumenten. “Op een wasmachine gaat het om minder dan een euro, en bij een auto om een paar tientjes.”

Risico’s

Volgens ING-econoom Bert Colijn kleven er nog meer risico’s aan het invoeren van dit soort heffingen. Zo zouden Europese bedrijven minder stimulans voelen om efficiënt te produceren. “Met minder concurrentie zouden bedrijven toch wat meer achterover kunnen leunen.”

Zowel het Europees Parlement als de EU-lidstaten moeten nog instemmen met het voorstel. De Europese Commissie hoopt zo snel mogelijk groen licht te krijgen, maar in ieder geval uiterlijk volgend jaar zomer. Dan verlopen namelijk de importheffingen en quota die nu gelden.