Jet de Ranitz krijgt als nieuwe voorzitter van de NPO geen makkelijke opgave

Jet de Ranitz (55) wordt de nieuwe voorzitter van de NPO, zo maakte het bestuursorgaan van de publieke omroep vorige week bekend. Ze volgt Frederieke Leeflang op, die in maart opstapte na beschuldigingen van grensoverschrijdend gedrag. De Ranitz begint 1 januari 2026 en zal samen met de vorig jaar aangetreden Lucien Brouwer de raad van bestuur gaan vormen.

De Ranitz krijgt geen makkelijke opgave. Want de publieke omroep maakt zich op voor ingrijpende bezuinigingen en hervormingen die door het vorige kabinet in gang zijn gezet. Dat het archaïsche omroepbestel voor grote veranderingen staat, ontkent ze ook niet. „We moeten binnen het bestel op een nieuwe manier samenwerken en ons klaarmaken voor de toekomst”, aldus het persbericht van de NPO over haar benoeming. „Bijdragen aan die verandering zie ik als een mooie uitdaging.”

De Ranitz is een echte bestuurder die vooral veel ervaring heeft in het onderwijs en de culturele sector, en nauwelijks in de media. In het persbericht benadrukt de NPO haar „ruime ervaring in verschillende bestuurlijke en toezichthoudende functies”. Onder meer bij de Universiteit Tilburg, het Nederlands Dans Theater en Kunstmuseum Den Haag. Vooral haar ervaring in het onderwijs valt op. Zo was ze naast haar functies bij verschillende hogescholen en universiteiten in 2014 voorzitter van de Stichting Praemium Erasmianum, die jaarlijks de Erasmusprijs uitreikt.

Verbazing over carrièrepad

De Ranitz werd eind 2014 bestuurder van de Hogeschool Inholland, waar ze na een crisis orde op zaken moest stellen. In 2010 was het bestuur van Inholland opgestapt wegens fraude met examens. En in 2014 was de Tweede Kamer kritisch over de kwaliteit van de opleidingen bij Inholland. Hoewel Inholland de jaren erna laag bleef scoren, stond de school in 2019 tussen de beste hogescholen van de Randstad. De Ranitz zei daarover toen zelf tegen het AD: „Inholland doet het goed nu, we zitten nu al vier jaar lang in de lift, alle vestigingen verwelkomen dit jaar meer studenten dan het jaar ervoor.”

Dat haar carrièrepad niet vanzelfsprekend is erkende ze toen ook: „Als mensen mijn cv bekijken, hoor ik weleens verbazing: de overstap van de commerciële sector naar de kunstwereld en vervolgens het onderwijs.” Door die overstap zou ze wel goede contacten hebben op het ministerie van Onderwijs, Cultuur en Media, die haar goed van pas zullen komen als NPO-voorzitter.

De Ranitz studeerde Frans in Leiden, waar ze in 1995 afstudeerde. Haar eerste baan was datatypiste, waarna ze vanaf 2005 begon aan haar lange loopbaan van bestuursfuncties. Dat haar loopbaan geen duidelijke media-ervaring bevat, is niet uniek voor een NPO-voorzitter. Haar voorganger Leeflang werd bekritiseerd omdat zij als voormalig advocaat op de Zuidas van buiten het Mediapark kwam.

Toch is de omroepwereld niet totaal nieuw voor De Ranitz. Van 2014 tot 2020 maakte ze deel uit van de raad van toezicht van de taakomroep NTR. Opmerkelijk genoeg liet de NPO juist deze positie onvermeld in het persbericht over de benoeming van De Ranitz. Dit was een turbulente periode bij de NTR waarin een omstreden reorganisatie plaatsvond die diepe sporen heeft nagelaten bij de taakomroep. De Ranitz is niet lang na de reorganisatie vertrokken.

Zeven jaar bij de NTR

Paul Römer, die tot 2019 algemeen directeur van de NTR was, werkte in die tijd nauw met De Ranitz samen. „Ze is heel intelligent”, zegt hij, „kan ferm zijn, en goed discussiëren. Maar ze kan ook goed luisteren en iets doen met de feedback die ze krijgt.”

In de kritiek op haar (gebrek aan) media-ervaring, kan Römer zich niet vinden. „Ze heeft zeven jaar lang via de NTR met Hilversum kennis kunnen maken. Met haar ervaring binnen de culturele sector weet ze goed leiding te geven aan creatieve mensen en begrijpt ze het maakproces. Dat ze zelf nooit media heeft gemaakt, speelt geen rol. Want het gaat er juist om dat ze gevoel heeft voor het bestuursproces in Hilversum.”

Ook zijn voorganger bij de NTR, Carel Kuyl, kijkt positief terug op de samenwerking met De Ranitz. „De Ranitz snapte goed wat de rol was van de raad van toezicht en bemoeide zich niet te veel met de inhoud van de programma’s. Daarnaast is ze een leuk mens om mee samen te werken: ze heeft gevoel voor humor en is slim.”

Kuyl denkt dat de visie van De Ranitz juist kan zorgen voor een omslag binnen de publieke omroep. „In tegenstelling tot haar voorganger heeft De Ranitz veel werkervaring in de publieke sector en vrijwel geen politieke achtergrond. Het is misschien wel goed dat er een keer iemand komt die niet uit de politiek komt, of uit een van de omroepen, iemand die onafhankelijk kan beginnen.”

Met haar bestuursfuncties bij het Nederlandse IT-bedrijf SURF en Amerikaanse techgigant Microsoft heeft De Ranitz ook enige ervaring in de techsector. Dit werd door kijkcijferexpert Tina Nijkamp uitgelegd als de belangrijkste reden voor haar benoeming. Want het lijkt alsof de NPO met haar kiest voor een bestuurder die de digitalisering prioriteit geeft.

Streamingconcurrentie

Naast de hervorming van het publieke bestel is de concurrentie met de grote buitenlandse streamingplatformen, zoals Netflix en YouTube, namelijk de grootste uitdaging voor de NPO. Maar het streamingsplatform NPO Start is sinds de lancering in december 2023 overspoeld met klachten vanwege de gebrekkige werking van de app. Samen met haar collega-bestuurder Lucien Brouwer, die bij RTL en Videoland heeft gewerkt, moeten zij de digitale transitie van de NPO vlot gaan trekken.

Geef cadeau

Deel

Mail de redactie

NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.