ImagoHet Afghaanse consulaat

NOS Nieuws•vandaag, 13:56

  • Charlotte Waaijers

    correspondent Duitsland

  • Charlotte Waaijers

    correspondent Duitsland

Niet de zwart-rood-groene vlag, maar de witte Taliban-vlag met zwart opschrift moet voortaan op de ambassade in Berlijn waaien. En de naam zal veranderen van ‘ambassade van de islamitische republiek Afghanistan’, naar ‘ambassade van Afghanistan’.

Dat heeft een hoge ambtenaar van de Taliban laten weten in gesprek met journalisten van de Duitse zender ARD in Kabul. Het zorgt in Duitsland voor verdere discussie over de vraag of de Duitse regering de diplomatieke banden met de Taliban te veel aanhaalt.

Vanwege hun mensenrechtenschendingen en grootschalige beperking van vrouwenrechten erkennen (behalve Rusland) andere landen de Taliban-regering niet die in 2021 de macht in Afghanistan overnam, noch het emiraat dat ze hebben uitgeroepen. Ook Duitsland heeft destijds om die reden de diplomatieke band met het land praktisch verbroken.

Maar door binnenlandse druk om migranten die niet in Duitsland mogen blijven het land uit te krijgen, is dat aan het schuiven. Zeker na mesaanvallen dit en vorig jaar door asielzoekers die waren afgewezen maar niet konden worden uitgezet, groeit de frustratie onder Duitsers over de onmacht van de overheid. Ondertussen blijft de extreemrechtse anti-migratiepartij AfD verder groeien, en staat in sommige peilingen inmiddels op de eerste plek.

Versterk het aanzien van de Taliban niet.

Duitse instituut voor mensenrechten

Vaak blijkt het uitzetten van uitgeprocedeerde asielzoekers in de praktijk zeer lastig, bijvoorbeeld omdat mensen van de radar verdwijnen of het land van herkomst niet wil meewerken. Ook zijn er in het geval van Afghanistan zorgen over mogelijke folteringen bij terugkomst.

Dat is ook de reden dat onder meer het Duitse instituut voor de rechten van de mens de regering eerder dit jaar nog adviseerde om geen mensen naar Afghanistan terug te sturen. Het tweede advies: “versterk het aanzien van de de facto Taliban-regering niet door directe of indirecte onderhandelingen daarover”.

Uitzetvluchten naar Afghanistan

Afgelopen jaar zette de vorige Duitse regering van Scholz al 28 Afghaanse mannen op het vliegtuig die strafbare feiten hadden gepleegd en deels als gevaarlijk golden. Toen verliepen de gesprekken daarover niet direct met de Taliban in Kabul, maar indirect via Qatar.

Dit jaar zette de huidige regering van Merz nog eens 81 mannen “met een strafrechtelijk verleden” op het vliegtuig, ook met hulp van Qatar. Maar om zulke vluchten regelmatiger mogelijk te maken, gaat deze regering duidelijk verder.

Het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken bevestigt inmiddels dat ambtenaren in Kabul zijn geweest om zelf directe gesprekken te voeren met de Taliban. Volgens een woordvoerder waren dat ’technische gesprekken’ over de praktische afwikkeling van de vluchten en opname van de Afghanen. Daar hebben Duitsland en de Taliban nu afspraken over gemaakt. De Taliban zou daar niets voor terug hebben gekregen.

Daar is in elk geval in de Duitse oppositie twijfel over. De Groenen spreken van “geheime diplomatie met terroristen”.

Ondertussen heeft Duitsland twee medewerkers geaccrediteerd die de Taliban naar Duitsland heeft gestuurd om de consulaten in Bonn en Berlijn te gaan leiden. Tot groot protest van de consul in Bonn en het overige personeel, dat daar al zat voordat de Taliban aan de macht kwamen. De voltallige staf is ruim een week geleden daarom opgestapt.

In een brief zegt de vertrekkende consul de Taliban-medewerkers in Duitsland te zullen bijstaan bij het uitzetten van Afghanen. Tegelijk waarschuwt hij dat de veiligheid en vrijheid van Afghanen in Duitsland, Europa, Noord-Amerika en Australië in gevaar komt, regio’s waarvoor het consulaat in Duitsland diensten uitvoert.

“In de afgelopen bijna vier jaar hebben wij de persoonlijke gegevens en documenten beschermd van honderdduizenden Afghaanse staatsburgers, in het bijzonder diegenen die via internationale programma’s uit Afghanistan geëvacueerd werden. Ondanks flinke druk hebben wij dit materiaal nooit aan de Taliban gegeven.”

Om te voorkomen dat dit alsnog zal gebeuren verklaart hij dat ze alle documenten en andere bezittingen die hij en zijn personeel namens het consulaat hebben, overdraagt aan het Duitse ministerie van Buitenlandse Zaken. Dat gebeurt op basis van het verdrag van Wenen voor diplomatiek verkeer. Hij noemt de Duitse accreditatie een legitimering van het Taliban-regime.

Juristen in Duitsland wijzen er ondertussen op dat de Duitse overheid weinig kan doen tegen een Talibanvlag bij de ambassade, of een wijziging van de naam. De regering zou de diplomatieke relatie kunnen verbreken, maar dat lijkt op dit moment onwaarschijnlijk.