ANPHet kantoor van Nexperia in Nijmegen
NOS Nieuws•vandaag, 11:32•Aangepast vandaag, 11:57
De Chinese regering heeft chipfabrikant Nexperia een exportverbod opgelegd. Het betekent dat de chips die in China worden geproduceerd het land niet meer uit mogen. Dat schrijft het bedrijf uit Nijmegen op zijn website.
China legt dit exportverbod op na ingrijpen door de Nederlandse overheid in het bedrijf. Het risico was namelijk te groot dat cruciale technologie uit Nederland zou weglekken, zegt het ministerie. Hierdoor werd de Chinese Nexperia-topman Zhang Xuezheng uit zijn functie gezet door de Ondernemingskamer van het gerechtshof in Amsterdam.
‘Impact beperken’
Op zijn website schrijft Nexperia dat het bedrijf in nauw overleg is met Chinese overheidsinstanties om de impact van de maatregel te beperken. Verder overlegt het bedrijf actief met Chinese autoriteiten om een vrijstelling te krijgen.
Sinds 4 oktober is het verboden om vanuit de Chinese fabriek van Nexperia eindproducten naar andere landen te exporteren. Het bedrijf heeft meerdere vestigingen over de hele wereld, en maakt relatief eenvoudige chips voor onder andere telefoons, auto’s en zonnepanelen. In 2019 nam het Chinese concern Wingtech het hele bedrijf over, maar het hoofdkantoor bleef in Nijmegen.
Harde ingreep
De Nederlandse regering greep eind vorige maand in bij het bedrijf. Met een maatregel kan het ministerie beslissingen binnen het bedrijf tegenhouden of terugdraaien. Door in te grijpen kan Nederland voorkomen dat er in een noodsituatie geen chips beschikbaar zijn voor de Nederlandse en Europese industrie.
Vandaag blijkt uit de uitgebreide rechtbankstukken dat Nexperia al in 2023 aan de bel trok bij het ministerie van Economische Zaken. Binnen het bedrijf waren er zorgen over de rol van de enige aandeelhouder Wingtech, het bedrijf van Zhang Xuezheng. Wingtech heeft sterke verbintenissen met de Chinese staat. Het ministerie heeft weinig gedaan met de zorgen vanuit het bedrijf, zegt de rechtbank.
Dubbel belang
De Ondernemingskamer heeft volgens de rechtbankstukken gegronde redenen om te twijfelen aan het handelen van Zhang Xuenzheng. Zo had de Chinese bestuurder een indirect belang in Nexperia en tegelijk een controlerend belang in het Chinese bedrijf WSS.
WSS is opgericht door de toenmalige bestuurder van Nexperia en produceert wafers, een dunne schijf die gebruikt wordt als basis voor de computerchips. Nexperia bleek voor honderden miljoenen dollars wafers te hebben besteld terwijl het er eigenlijk niet zoveel nodig had, zegt de Ondernemingskamer.
Druk van VS
Volgens China grijpt Nederland in onder druk van de Verenigde Staten. Eerder zei demissionair minister Karremans dat dat niet het geval was. Toch blijkt uit de rechtbankstukken dat Nederland onder druk is gezet. Daarin staat dat op 30 september Nexperia Amerikaanse handelsbeperkingen opgelegd kreeg. Precies op die dag greep de minister in.
Voor het ingrijpen bij Nexperia maakt de overheid gebruik van de Wet beschikbaarheid goederen. Die bestaat sinds 1952 en is niet eerder gebruikt. Met de wet kunnen ministers als voorbereiding op noodsituaties bevelen geven waarmee zeker gesteld wordt dat bepaalde goederen beschikbaar blijven.
Later vandaag informeert demissionair minister Karremans de Tweede Kamer over de situatie.