De Amerikaanse studie is uitgevoerd onder ruim 550.000 volwassenen tussen 56 en 72 jaar, en aangevuld met genetische gegevens van nog eens 2,4 miljoen mensen. Overmatig drinken, meer dan twaalf glazen per week, is al langer bekend als risicofactor voor dementie. Daar schreef eerder ook het Trimbos Instituut over in dit artikel. 

Daarin wordt ook de vraag gesteld of een paar glaasjes per week geen kwaad kan. Een antwoord daarop was toen nog niet echt te geven, maar dit nieuwe onderzoek laat zien dat ook af en toe alcohol drinken gevolgen kan hebben voor de werking van de hersenen.

Onderzoeker dronk ook

“Lange tijd dachten we dat één drankje per dag zelfs gezond was”, zegt Joel Gelernter, hoogleraar psychiatrie, genetica en neurowetenschappen aan de Yale University in the Washington Post. “Ik dronk zelf ook dagelijks een glas.” Maar na het uitvoeren van het onderzoek laat hij de alcohol staan. “Deze gegevens laten zien dat zelfs kleine hoeveelheden alcohol op de lange termijn negatieve effecten kunnen hebben op het brein.”

De onderzoekers ontdekten dat een toename in alcoholgebruik het risico op dementie steeds iets vergroot. Elke verdrievoudiging van het aantal glazen per week, bijvoorbeeld van één naar drie glazen, verhoogt het risico dat je later last krijgt van dementie met zo’n 15 procent.

Eerdere studies wezen juist op een positief effect van matig drinken, maar dat verband lijkt vooral te ontstaan doordat in die onderzoeken ook ex-drinkers werden meegeteld bij de geheelonthouders. Mensen die gestopt waren met drinken vanwege gezondheidsproblemen, gaven zo een vertekend beeld. Door genetische data te gebruiken konden de onderzoekers dit effect omzeilen en een duidelijker verband aantonen: hoe meer iemand drinkt, hoe groter de kans op achteruitgang van de hersenen.

Helemaal stoppen met drinken dan maar? “Als je dagelijks drinkt, is dat niet direct rampzalig”, zegt Gelernter. “Maar mensen moeten zich realiseren dat het wel enigszins schadelijk is.”

Invloed op hersenen

Alcohol bereikt binnen enkele minuten nadat je het hebt gedronken de hersenen. Daardoor voel je je ontspannen of euforisch, maar functioneren ook de delen van de hersenen die verantwoordelijk zijn voor concentratie en zelfbeheersing minder goed.

Wat alcohol met het brein doet, zie je in deze video van een paar jaar geleden:

Volgens Anya Topiwala, psychiater en onderzoeker aan de Universiteit van Oxford, tast alcohol op de lange termijn de ‘hersenreserve’ aan, de fysieke veerkracht van het brein. “Hoe kleiner die reserve, hoe kwetsbaarder je hersenen zijn voor ziektes zoals dementie”, legt ze uit in The Washington Post. Zwaar drinken leidt zelfs tot hersenkrimp, vooral in gebieden die belangrijk zijn voor het geheugen.

Toch is er ook goed nieuws. Bij sommige mensen kan herstel optreden als ze stoppen met drinken. “We zien dat hersenfuncties zich deels kunnen herstellen”, vertelt Natalie Zahr, neuropsychologe aan Stanford University.

Minder drinken helpt

Zahr vindt het belangrijk om te zeggen dat mensen niet gelijk helemaal hoeven te stoppen met drinken. “Je hoeft niet bang te zijn. Maar het is wel goed om te weten wat het doet, zodat we bewuste keuzes kunnen maken.” Ook Topiwala benadrukt dat kleine veranderingen al verschil kunnen maken: “Minder drinken is waarschijnlijk al gunstig voor de gezondheid van je hersenen.”