Op maandag 20 oktober 2025 om 16.00 uur wordt het nieuwe boek ‘Het Scheepvaarthuis’ van Louise de Blécourt feestelijk gepresenteerd. In dit boek belicht Louise de rijke geschiedenis en de bijzondere betekenis van dit monumentale gebouw, dat tegenwoordig dienst doet als Grand Hotel Amrâth Amsterdam. Met haar achtergrond als conservator en museoloog weet zij de verhalen van het Scheepvaarthuis tot leven te brengen en de identiteit van het gebouw te versterken.
In Amsterdam ontstond met Het Scheepvaarthuis de inspiratie voor een nieuwe architectuur: de Amsterdamse School. Door de ambitieuze vraag van zes scheepvaartmaatschappijen voor een vernieuwend bedrijfsverzamelgebouw werd architect Joan Melchior van der Meij (1878-1949) in 1911 verantwoordelijk voor de zichtbaarheid van hun positionering. Het dna van deze bedrijven werd tot in de haarvaten van dit architectonisch meesterwerk doorgevoerd, in interieur en exterieur.
Het Scheepvaarthuis ademt een gezamenlijk en onderscheidend merk, met zijn expressieve dynamiek, ornamenten en rijke decoratie. In opdracht van Van der Meij zorgde de in die tijd vooruitstrevende fotograaf Bernard Eilers (1878-1951) voor visuele verspreiding van deze vernieuwende zichtbaarheid. Fotograaf Hessel Waalewijn bracht het gebouw 110 jaar later opnieuw voor dit boek in beeld, Het Scheepvaarthuis – eerste gebouw van de Amsterdamse School van auteur Louise de Blécourt (2025, WBOOKS).
Inhoud
Het boek gaat over de keuzes die gemaakt zijn door zowel de opdrachtgevers die in dit gebouw hun kantoor hielden als door de opdrachtnemer met zijn werkwijze. Het boek laat ook zien hoe het gebouw een nieuw leven kreeg -van kantoor naar hotel- en hoe dit erfgoed ook nu nog inspireert en zal blijven inspireren.
De eeuwwisseling en begin van de twintigste eeuw was een tijd vol veranderingen. Vele onderwerpen, die ook nu weer actueel zijn, werden bediscussieerd en hebben invloed gehad op het ontstaan van Het Scheepvaarthuis en de navolging ervan. Door de context van de tijd te schetsen kan deze tijd beter worden begrepen. Actuele onderwerpen van die tijd, die in het boek aan bod komen, zijn opdrachtgeverschap versus opdrachtnemerschap, de positie van esthetisch adviseur, auteursrecht, krapte op de arbeidsmarkt, de vele architecten waar geen opdrachten voor waren, het woningbouw-vraagstuk en de brugkwestie. Deze laatste twee onderwerpen geven aan dat de infrastructuur toen drastisch veranderde. In principe houden de meeste mensen niet van veranderingen, maar ze zijn onontkoombaar. Ambitie, onbegrip, maar ook jaloezie en afgunst is van alle tijden. Deze verschillende aspecten worden door voorbeelden uit die tijd uitgediept om de tijd en context waarin Het Scheepvaarthuis tot stand kwam te verduidelijken.
Architect Joan Melchior van der Meij
Met zijn opleidingen en werkervaring bij het architectenbureau van Eduard Cuypers – waar de klantvraag centraal stond – en zijn onderzoeksreizen voor de Prix de Rome – waar hij nieuwe ideeën over baksteenbouw ontwikkelde – was Van der Meij de uitgelezen architect voor deze opdracht. Hij stelde na zijn eerste conceptontwerp een team samen van kunstenaars uit verschillende disciplines om dit verder uit te werken en te realiseren. Onder zijn leiding zou in verschillende bouwfases Het Scheepvaarthuis tot stand komen, evenals de naastgelegen brug 283 in dezelfde stijl. Voor vele van de betrokken jonge kunstenaars was het een vliegende start voor hun carrière. Denk bijvoorbeeld aan Michel de Klerk, Piet Kramer, Hendrik van den Eijnde, Hildo Krop, Willem Bogtman en vele anderen die in het boek de revue passeren. Speciale aandacht is er voor houtsnijder Gerard Hoppen die via de meubelwerkplaats van kunsthandel Van Wisselingh & Co. werkte aan ontwerpen van Theo Nieuwenhuis voor verschillende onderdelen van het interieur.
Samen met historisch beeldmateriaal bevat het boek bijna 400 afbeeldingen. Met enkele QR-codes in het boek worden ook filmpjes en aanvullend beeldmateriaal ontsloten. Het boek is zowel in een Nederlandse als Engelse editie verkrijgbaar.
Erfgoed met een nieuw leven
Het nieuwe leven dat dit voormalige kantoor kreeg als hotel, betekent veel afstemming met instanties en is een grote verantwoordelijkheid voor dit bijzondere erfgoed. Dat geldt zeker ook voor de uitbreiding van de collectie. Dit is vooral wat het als hotel uniek maakt. Zoals de eigenaar Giovanni van Eijl ooit zei: ‘In een museum mag je nergens aankomen, in dit toegepaste kunstwerk kun je slapen.’
Specificaties
Titel: Het Scheepvaarthuis | Eerste gebouw van de Amsterdamse school
Auteur: Louise de Blécourt
Prijs: € 34,95
Aantal pagina’s: 256
Illustraties: 381 Uitvoering: gebonden
Formaat: 19,5 x 25 cm
ISBN NL: 978 94 625 87199
ISBN ENG: 978 94 625 87397
Verschijningsdatum: oktober 2025
Vormgeving: Taco Zwaanswijk, Stainlessmedia.com
Schrijf je in voor de nieuwsbrief
Ontvang iedere week het laatste nieuws en informatie op het gebied van architectuur in uw mailbox.
GerelateerdTags: Amsterdamse school, Joan Melchior van der Meij, Louise de Blécourt, Scheepvaarthuis