AFPEen F-35 (illustratief)

NOS Nieuws•vandaag, 18:45

  • Kysia Hekster

    correspondent NAVO

  • Kysia Hekster

    correspondent NAVO

Pas als de F35 is weggevlogen, dreunt het oorverdovende geluid van de straalmotor over de startbaan van de militaire vliegbasis Volkel. Die is deze weken de standplaats van oefening Steadfast Noon, de jaarlijkse nucleaire oefening van de NAVO. Zeventig gevechtsvliegtuigen uit dertien landen doen mee, met 2000 deelnemers. De oefening duurt nog tot vrijdag.

“Deze missie gaat echt over het uitstralen dat we in het uiterste geval nucleaire wapens echt inzetten als het nodig is”, zegt Marcel van Egmond, commandant van het Air combat command. Onder dat luchtgevechtscommando vallen alle locaties met gevechtsvliegtuigen en onbemande systemen.

Die uitstraling is belangrijk volgens Van Egmond. “Als je wilt afschrikken, moet je goed getraind zijn en laten zien dat je het kunt, want alleen dan gelooft de tegenstander je en dan zal die zich wel twee, drie keer bedenken.”

‘Russen kijken mee’

Niemand wil het bevestigen, maar de vijand die tijdens de oefening bestreden wordt, is Rusland. “En reken maar dat de Russen meekijken”, zegt piloot Bram, commandant bij de oefening. Dat is ook precies de bedoeling van de NAVO, die voor het eerst in de geschiedenis van het bondgenootschap journalisten heeft uitgenodigd om te komen kijken.

We vinden het belangrijk dat we ons publiek laten zien wat we doen, we willen transparant zijn.

Daniel Bunch, hoofd van de nucleaire NAVO-afdeling

“Dat past bij deze tijd”, zegt het Amerikaanse hoofd van de nucleaire afdeling van de NAVO, Daniel Bunch. “Dat heeft niet te maken met wapengekletter. We vinden het belangrijk dat we ons publiek laten zien wat we doen, we willen transparant zijn.”

Om een beeld te krijgen van de oefening stijgen vier Nederlandse F35’s en twee Duitse Tornado’s op. Voor de oefening worden nep-kernbommen gebruikt, maar die zijn vandaag niet aan boord van de gevechtsvliegtuigen om “veiligheidsredenen”.

19 miljard euro extra

Afgelopen zomer werd op de NAVO-top in Den Haag besloten dat alle 32 bondgenoten tenminste 5 procent aan hun eigen defensie moeten gaan uitgeven. Daarvan gaat 3,5 procent naar harde militaire uitgaven en 1,5 procent naar zaken die te maken hebben met de verdediging. Onder dat laatste valt bijvoorbeeld ook het versterken van bruggen waardoor ook tanks eroverheen kunnen rijden.

De grote investeringen in defensie waren een eis van de Amerikaanse president Trump. Die wil niet langer opdraaien voor de verdediging van de Europeanen en vindt dat zij daar zelf verantwoordelijkheid voor moeten nemen, na decennialange bezuinigingen.

Dat is precies wat we verdedigen: onze democratie en de vrijheid van meningsuiting. Iedereen mag een eigen mening hebben.

Marcel van Egmond, commandant van het Air combat command

Het gaat om gigantische bedragen. Voor Nederland betekent het ieder jaar rond de 19 miljard euro extra voor defensie. Ook in de verkiezingscampagne spelen de verhoogde defensie-uitgaven een rol. Want waar moet dat geld vandaan komen? Moeten de belastingen omhoog, de uitkeringen omlaag of moeten de miljarden worden geleend?

Draagvlak vergroten

Door de relatieve openheid van de NAVO zien de bijna 1 miljard inwoners van de 32 landen beter waar hun geld aan wordt besteed, is de redenering. Ook op sociale media en de NAVO-website moeten tal van filmpjes het draagvlak voor het bondgenootschap vergroten. “We leveren in onzekere tijden, maar door de NAVO kunt u er gerust op zijn dat onze manier van leven beschermd wordt”, is de boodschap van één van de filmpjes, waarop te zien is hoe een jongetje aan het ontbijt zit en zijn hond aait.

Niet iedereen is overtuigd. Afgelopen week werden vijf demonstranten opgepakt toen ze een tunnel probeerden te graven onder het hek van de basis door. Ze wilden bomen planten aan het begin van de startbaan en de nucleaire oefening stilleggen.

“Dat is precies wat we verdedigen”, zegt commandant Van Egmond, “Onze democratie en de vrijheid van meningsuiting. Iedereen mag een eigen mening hebben. Daar zijn we ook heel trots op in Nederland”.