“Een collega zei wel tegen mij: ik wil weten of die ramen stevig genoeg zijn, want als zo’n mafketel er met een steen tegen gooit, dan gooit hij daarna een fakkel naar binnen of een cobra. Naderhand dacht ik: we zijn goed weggekomen,” zegt Joop Stoeldraijer. Hij is raadslid in de gemeente Steenbergen.

Beveiligingscamera’s

Daar liep het onlangs flink uit de hand. Terwijl de gemeenteraadsvergadering net van start ging, werd er buiten hard op de ramen gebonkt. Een groep azc-tegenstanders met bivakmutsen had zich bij het gemeentehuis verzameld. Naar schatting bestond de groep uit zo’n dertig mensen. Ze gooiden met vuurwerk en rookfakkels en forceerden de hoofdingang, waarbij het glas en het sluitmechanisme beschadigd raakten.

Sinds een tijdje heeft Joop zelf een beveiligingscamera bij zijn huis. “Dat heeft te maken met mijn raadswerk”, legt hij uit. Zijn vrouw maakt zich vaak zorgen als hij ’s avonds naar de raadsvergaringen gaat. In de gemeenteraad gaat het namelijk over de mogelijke komst van 78 asielzoekers in de gemeente.

Alleenstaande minderjarige asielzoekers

Ook in andere gemeenten loopt de spanning op. In Bronckhorst moest de gemeenteraad besluiten over de locaties waar volgend jaar alleenstaande minderjarige asielzoekers (amv’s) worden opgevangen. In totaal gaat het om 160 plekken: tachtig in Hengelo en tachtig in Vorden.

Wethouder van Bronckhorst Emmeke Gosselink had niet verwacht dat het zo heftig zou worden. “De eerste keer waren er insprekers, stevig, maar niet dat het escaleert. Dit is ook hoe democratie werkt. Er zijn mensen die er tegen zijn, en dat is ook oké”, zegt ze.

Vuurwerk en protest

Tijdens de tweede vergadering over de plannen liep het uit de hand. Binnen werd luidkeels geprotesteerd, buiten gooiden demonstranten met vuurwerk. Emmeke voelde zich onveilig. “Er zaten mensen bij die ik ken, die ik ergens kwijt ben geraakt. Er waren omwonenden die stuurden ook mailtjes: hier voelen wij ons niet goed bij”, vertelt ze.

De burgemeester besloot de vergadering te schorsen en een week later digitaal voort te zetten zonder publiek. Toen het besluit afgelopen donderdagavond uiteindelijk werd genomen, bleef het publiek opnieuw buiten. De omgeving van het gemeentehuis was uitgeroepen tot veiligheidsrisicogebied.

Gevolgen voor dochter

Net als Joop heeft Emmeke een camera voor haar huis hangen. Het felle protest raakt haar. “Dat doet ook echt iets voor mij als persoon maar ook voor mijn gezin”, zegt ze. Haar dochter merkt het ook. “Ik had laatst een gesprek met de mentor van mijn dochter op school en dan moet ik wel zeggen: ‘We hebben nu besluitvorming, mocht zij aangesproken worden, kunnen jullie dan oog voor haar houden?'”

De Vereniging van Raadsleden onderschrijft dat sommige raadsleden zich geïntimideerd voelen door de felle protesten. EenVandaag probeerde de afgelopen weken via een rondvraag onder alle raadsleden in Nederland een beter beeld te krijgen van de impact van de protesten.

Vragenlijst onder raadsleden

Ondanks dat de vragenlijst anoniem was en breed is uitgezet, vulden maar 58 raadsleden de enquête in. Dat terwijl er ruim 8.000 raadsleden in ons land zijn.

“Voor veel raadsleden speelt het onderwerp asielopvang niet, of ze ervaren eventuele druk niet als groot probleem, ‘enige druk hoort erbij’. Bovendien hebben raadsleden het nu erg druk met de begroting, waardoor een enquête invullen geen prioriteit had”, laat de Vereniging van Raadsleden weten.

Effect op politiek debat

Omdat zo weinig raadsleden de vragenlijst hebben ingevuld, worden de resultaten ervan niet gedeeld. Ze zeggen te weinig over het landelijke beeld.

Wel blijkt uit de reacties dat de dreiging voor sommigen effect heeft op het politieke debat. “Het maakt de situatie gespannen en andere partijen zijn wel geswitched van positie”, zegt een van de raadsleden. Een ander vertelt: “De mate van angst kan soms overheersen om bijvoorbeeld je spreektekst te nuanceren.”

Meer veiligheidsmaatregelen

Ook worden er extra veiligheidsmaatregelen genomen. “Wij zijn niet van alles op de hoogte, maar er worden wel extra maatregelen genomen als we over dit thema spreken met betrekking tot veiligheid. Daarnaast heb ik zelf mijn telefoonnummer van de website van mijn werk en op een aantal andere plekken laten verwijderen”, zegt een raadslid anoniem.

Een ander bevestigt dat er strenger wordt opgetreden: “Meer beveiliging dat ingezet wordt tijdens vergaderingen, bij desbetreffende vergadering de keuze om niemand toe te laten, alleen besluitvorming te volgen via online kanalen. ME-inzet is er geweest. Extra maatregelen rondom verkiezingsbijeenkomsten, zichtbaar en onzichtbaar.”