Ferenc ISZA / AFP
NOS Nieuws•vandaag, 22:42
In de Hongaarse hoofdstad Boedapest zijn vandaag vele tienduizenden mensen de straat op gegaan. Een deel betoogde tegen de regering van premier Orbán, een ander deel betuigde juist steun aan de regering.
De aanhangers van Orbán liepen aan het begin van de middag een mars naar het parlement, daarna kwam de aanhang van zijn belangrijkste politieke rivaal bijeen, Péter Magyar. Volgens de Hongaarse nieuwswebsite 24.hu waren er zo’n 160.000 aanhangers voor Magyar, en z’n 85.000 mensen voor Orbán.
Aanleiding voor de betogingen is een nationale herdenkingsdag. 69 jaar geleden kwamen duizenden Hongaren in opstand tegen de stalinistische regering en tegen de macht van de Sovjet-Unie. Die opstand werd neergeslagen door het Rode Leger.
De twee politieke protesten vormen het startschot van de verkiezingscampagne. De 44-jarige Magyar, een voormalig advocaat, maakt volgens peilingen kans om komend voorjaar de parlementsverkiezingen te winnen. Zijn liberaal-conservatieve partij Tisza staat iets voor op Fidesz van Orbán.
15 jaar premier Orbán
Magyar hekelt Orbáns warme banden met de Russische president Poetin en het Kremlin. Bij de demonstratie scandeerden aanhangers van Magyar: “Russen, ga naar huis!”. Magyar zelf zei in een toespraak in het Russisch: “Kameraden, het is voorbij.”
Magyar komt oorspronkelijk uit Orbáns eigen partij en zegt te strijden tegen corruptie en schandalen. Hij werd in korte tijd de belangrijkste politieke tegenstander van Orbán en belooft Hongarije weer volwaardig lid van de EU te maken als hij wint.
Critici zeggen dat de Hongaarse premier, die al vijftien jaar op die positie zit, tijdens zijn politieke loopbaan is geradicaliseerd. Zo pakt hij al zijn tegenstanders hard aan, van journalisten tot rechters, is het juridische systeem in het land aangetast en doet hij er alles aan om de oppositie de mond te snoeren.
“Ik heb genoeg van dit systeem”, zegt een demonstrant tegen Reuters. Hij ziet dat jongeren Hongarije verlaten door de politieke situatie. “We glijden steeds verder af, de economie staat in Europese vergelijkingen op het dieptepunt.”
Magyar heeft Orbán ervan beschuldigd een steeds autoritairdere en corruptere regering te leiden. De regering verwerpt die beschuldigingen.
Vorige slide
Volgende slide
Ook Orbán sprak zijn aanhangers toe, op een plein naast het parlement in Boedapest. Hij herhaalde zijn kritiek op de hulp van de EU aan Oekraïne. Ook beschuldigde hij de EU ervan andere landen bij de oorlog te betrekken en mensen “de dood in te sturen”.
Hij vindt dat Magyar door diens steun voor het beleid van Brussel Hongarije naar de oorlog leidt. De deelnemers die Orbán steunden, liepen met een groot spandoek met daarop “wij willen niet sterven voor Oekraïne”.
Dwarsligger
Orbán heeft Oekraïne lange tijd als een bedreiging voor Hongarije neergezet. Volgens hem zou een EU-lidmaatschap van Oekraïne de Hongaarse landbouw verwoesten, banen kosten en zelfs gepensioneerden in gevaar brengen. Het is niet duidelijk waar hij zich op baseert. Ook vandaag herhaalde hij zijn standpunt dat Oekraïne niet mag toetreden tot de EU.
Orbán is de langstzittende leider binnen de EU en geniet nog altijd brede steun onder Hongaarse kiezers. Hongarije ligt vaak dwars bij belangrijk Europees beleid en blokkeerde, samen met Slowakije, lang een sanctiepakket tegen Rusland.
En er ontstond veel ophef toen het Hongaarse parlement in maart een wet aannam die de jaarlijkse Pride-mars in Boedapest verbiedt. Uit protest gingen veel Europese én Nederlandse bewindslieden en andere politici erheen, zoals de Amsterdamse burgemeester Femke Halsema.
Geen confrontaties
De toespraken van de twee leiders waren op twee verschillende plekken in de Hongaarse hoofdstad. Het heeft niet geleid tot confrontaties. De parlementsverkiezingen in Hongarije zijn volgend jaar april, een exacte datum staat nog niet vast.
De jaarlijkse herdenking van de opstand is vaker het toneel van politieke protesten. In 2006 kwam het tot een gewelddadig treffen tussen de politie en demonstranten. Veel van de demonstranten die destijds protesteerden tegen de liberale regering van de Alliantie van Vrije Democraten-partij waren aanhangers van Orbán.