ANPDebat van het Midden

NOS Nieuws•vandaag, 00:41

CDA-leider Bontenbal roept VVD-leider Yesilgöz en GroenLinks-PvdA leider Timmermans op niet eindeloos hun verschillen te benadrukken. “Handdoekjes leggen, rode lijnen trekken, breekpunten, het helpt allemaal niet”, zei Bontenbal in het ‘debat van het midden’ van het televisieprogramma Café Kockelmann.

“De verschillen mogen in een campagne worden benadrukt, maar we moeten straks ook een stabiel kabinet willen vormen”, vindt de CDA-leider. Eerder zei Bontenbal nog dat, als hij met een pistool gedwongen werd, hij voor de VVD zou kiezen in plaats van GroenLinks-PvdA. Nu zei hij dat het meest realistische kabinet “door het midden gaat”.

“Het belangrijkste is dat we uit de impasse komen en het landsbelang bovenaan zetten”, vindt Bontenbal. Hij hoopt dat er in beide partijen discussie komt, want “uiteindelijk moeten we verder”.

Uitgestoken hand niet aangenomen

Yesilgöz en Timmermans grepen de uitgestoken hand van Bontenbal niet aan. Timmermans zei dat de ervaring leert dat het CDA alleen in uiterste nood gaat samenwerken met links. Yesilgöz verweet de CDA-leider dat hij opnieuw geen duidelijkheid wil geven.

Volgens haar weten CDA-kiezers niet of ze met een stem op Bontenbal voor een links of rechts kabinet kiezen. Zelf blijft ze pleiten voor een centrumrechts kabinet, zonder GroenLinks-PvdA dus.

ANPDe drie lijsttrekkers met elkaar in debat

De lijsttrekkers van de grootste partijen gingen afgelopen avonden twee keer op rij met elkaar in debat: donderdagavond waren Bontenbal, Yesilgöz, Timmermans en Wilders bij SBS 6, vrijdagavond waren ze – zonder Wilders – bij het ‘Debat van het midden’. Waar donderdagavond duidelijk werd dat CDA, VVD en GroenLinks-PvdA echt niet met Wilders om tafel gaan om over een nieuw kabinet te onderhandelen, was bij het ‘Debat van het Midden’ de vraag of ze dan wel met elkaar wilden.

‘Mediator’ Kockelmann

Gespreksleider Kockelmann – die zichzelf gekscherend ‘mediator’ noemde – probeerde vooral naar de overeenkomsten tussen de partijen te zoeken. “Alledrie zeggen ze dat er een stabiel kabinet moet komen, willen ze 100.000 woningen bouwen en de NAVO-norm halen”, somde hij op.

Maar de manieren waarop partijen die doelen willen bereiken, verschillen flink. Zo kreeg Timmermans er van CDA en VVD van langs omdat hij voor het halen van de NAVO-norm vanaf 2030 nog geen geld voor gereserveerd in de doorrekeningen van het Centraal Planbureau. Timmermans toont daarmee volgens Yesilgöz “geen leiderschap”.

GroenLinks-PvdA en CDA weten elkaar wel te vinden bij het afbouwen van de hypotheekrente aftrek, maar daar zet VVD-lijsttrekker Yesilgöz een blokkade op. Voor Bontenbal is het geen breekpunt. Timmermans vroeg zich op zijn beurt af hoe hard de VVD eraan gaat vasthouden.

Hoe Bontenbal ook zijn best deed, Timmermans en Yesilgöz bleven de verschillen benadrukken. Maar kijkend naar de peilingen, is de kans groot dat die middenpartijen straks toch tot elkaar veroordeeld zijn. Duidelijk werd wel dat een coalitie met deze drie partijen na de verkiezingen allesbehalve makkelijk zal worden.

Politiek verslaggever Marleen de Rooy:

“Partijen roepen allemaal hard dat er snel een stabiel kabinet moet komen. Maar hoe partijen zich naar elkaar opstellen, maakt dat nog niet eenvoudig. Het benadrukken van de verschillen hoort natuurlijk bij de campagne, maar de toon en scherpte waarmee het nu gebeurt, kan het straks na de verkiezen ook lastig maken om nader tot elkaar te komen.

Wat wel echt duidelijk is: deze partijen gaan niet met Wilders samenwerken. Hun boodschap voor de kiezer is: een stem op Wilders is een verloren stem. Bij de PVV zijn ze daar niet rouwig om, omdat ze denken dat het kiezers juist kan motiveren op Wilders te stemmen als iedereen zich tegen hem keert. De grootste angst van de PVV is dan ook dat hun achterban niet gaat stemmen.”

Met nog een paar dagen tot de verkiezingen te gaan, loopt de spanning op. Op de laatste zaterdag voor de verkiezingen gaan de lijsttrekkers nog één keer het hele land door om kiezers op te zoeken, met hen in gesprek te gaan en folders uit te delen. Nog altijd heeft een groot deel van de kiezers zijn keus niet bepaald, dus er valt nog veel te winnen voor de lijsttrekkers.

Welke lijsttrekker is waar deze zaterdag?

  • FvD-lijsttrekker De Vos flyert om 10.00 uur in Rotterdam. Ook 50Plus trekt naar Rotterdam, waar lijsttrekker Struijs op pad gaat.
  • SGP-leider Stoffer gaat in Amsterdam actievoeren tegen de “ontchristening” van feestdagen, in diezelfde stad gaat Denk-lijsttrekker Van Baarle rond het middaguur ook flyeren.
  • CU-lijsttrekker Bikker foldert rond het middaguur in Veenendaal. In Den Bosch voert SP-lijsttrekker Dijk samen met zorgmedewerkers actie,.
  • BBB-leider Van der Plas is ’s middags op pad in Apeldoorn, PVV-leider Wilders doet een ‘meet en greet’ in Volendam.
  • CDA-leider Bontenbal is ’s middags in Den Bosch en VVD-leider Yesilgöz gaat naar Tilburg.