Als iemand zichzelf ‘linkse boomknuffelaar noemt’ – zoals Fabienne Seggelen (25) doet – dan is het geen moeilijke optelsom om te bedenken waarop diegene stemt. Voor Fabienne is dat Partij voor de Dieren (PvdD), vertelt ze trots, ook nu er gedoe is binnen de partij. “Op Esther.”
De wereld verbeteren
Een keuze die voor Fabienne uit Someren snel gemaakt was. “Natuur en klimaat is wel echt iets waar ik me mee bezighoud. Ik eet ook geen vlees of dierlijke producten. Ik vind mezelf niet echt een activist daarin, je zou me niet op de snelweg zien liggen, maar ik ben wel een ‘zacht ei'”, omschrijft ze zichzelf.
Dat is ook terug te zien in haar werk. “Ik werk als marketeer alleen maar met ‘wereldverbeteraars’. Zo heb ik via een bureau gewerkt met een bedrijf dat van paddenstoelen verpakkingsmateriaal maakt of een producent die vleesvervangers maakt van zeewier: alleen maar missie-gedreven ondernemers. Voornamelijk mensen die de wereld een mooiere plek willen maken”, legt ze uit.
Rechtse vrienden
En daar probeert Fabienne ook in bij te dragen door groen en links te stemmen. Aan de andere kant stemmen de meeste van haar vrienden rechts. “Ik denk dat 60 of 70 procent van mijn vrienden op de PVV of FvD stemt.”
Haar vrienden zijn allemaal op verschillende manieren in haar leven gekomen. “Vooral vanuit het ondernemen heb ik veel mensen leren kennen. Of bijvoorbeeld vrienden van vrienden. Dat ik iemand kende van school en via die persoon in contact ben gekomen met iemand anders met wie ik nog steeds bevriend ben.” Eén grote vriendengroep is het niet. “Ze kennen elkaar over het algemeen, maar we zouden niet zomaar samen iets doen. Dat zou een rare ‘collab’ zijn”, lacht ze.
Gezonde discussies
Als Fabienne een overeenkomst moet noemen tussen haar vrienden, zijn het eigenlijk allemaal ambitieuze mensen, vertelt ze. “Ik hou niet zo erg oppervlakkige gesprekken en ik hou er wel van als mensen een bepaalde ‘drive’ hebben. Dat zijn vaak ook mensen met wie je lekker kan kletsen en de diepte in kan springen.”
“En ja”, gaat ze verder, “daar horen denk ik ook vrienden bij met wie je een gezonde discussie kan houden.” Bijvoorbeeld over politiek.
‘Agree to disagree’
In die discussie komen de vrienden vaak in eerste instantie uit op wat Fabienne ‘agree to disagree’ noemt – met elkaar overeenkomen dat je er niet hetzelfde over denkt.
Als we lang genoeg doorpraten, komen we uiteindelijk wel ergens terecht, in een middenweg
Fabienne over discussies met haar rechtse vrienden
“Maar meestal ontstaat dat”, legt Fabienne uit, “als ik nog niet lang genoeg door heb gepraat met mensen die andere standpunten hebben dan ik. Als we lang genoeg doorpraten, komen we uiteindelijk wel ergens terecht, in een middenweg. Dat wil zeggen: ik snap jou en jij snapt mij, alleen de manier waarop we het graag opgelost zien worden is heel anders.”
Nederland uit de EU?
Ook Willem* (25), die liever niet met zijn eigen naam in het artikel staat, ziet dat. Hij is al vrienden met Fabienne sinds de middelbare school. Zelf stemt hij op Forum voor Democratie, onder andere omdat hij gelooft dat Nederland beter af zou zijn als we uit de EU stappen. “Dat zou heel veel voordelen hebben voor ons, daar ben ik van overtuigd.”
Bijvoorbeeld vanwege het Europese klimaatbeleid. “Je bent gek als je niet in klimaatverandering gelooft, maar Nederland is dusdanig klein dat we maar 0.00036 procent invloed hebben daarop.”
Andere mening
Brengt hij dit op waar Fabienne bij is, dan ontstaat er wel een discussie. “Maar Fabienne is verbaal heel sterk, die weet zich wel te redden.”
En ook hij merkt dat ze ook weer niet zo ver van elkaar vandaan liggen in mening. “Einde verhaal is het vaak wel dat we het eigenlijk wel enigszins met elkaar eens zijn, maar dan zijn er wel wrijvingen in mening die ‘discussie-waardig’ zijn”, vertelt hij. “Maar we laten elkaar wel altijd uitspreken en zijn respectvol naar elkaar.”
‘Nederland zit vol’
Dat Fabienne links stemt, snap Willem ergens ook wel weer. “Omdat ik ook van mening ben dat we mensen in het buitenland moeten helpen.”
Maar vanuit zijn ogen is het ‘veel te veel’. “Het is allemaal in overvloed, en als je links stemt, blijft het allemaal maar komen. Maar Nederland zit vol en er zijn een hoop andere landen die die zorg op zich kunnen nemen.”
Verbinding in discussie
Natuurlijk lukt het niet met iedereen om een respectvolle discussie te voeren, weet Fabienne. Waarom het bij hen wel lukt? “Het is niet alsof mijn vrienden heel extreem zijn, met die mensen is het moeilijk om een dialoog te voeren omdat ze zo overtuigd zijn van hun gelijk en niet meer willen luisteren.”
Haar vrienden, daarentegen, staan wel open voor een gesprek of discussie. “En ik zelf natuurlijk ook. En natuurlijk helpt het dat we vrienden zijn, want we willen elkaar ook te vriend houden. Dat vind ik juist wel weer iets moois: omdat we die band hebben doen we juist moeite om die verbinding op te zoeken in de discussie.”
Niet in de kroeg
En Fabienne kiest goed uit wanneer ze wel en wanneer ze niet de discussie aangaat. “Ik heb weleens iemand in de kroeg iets heel extreems horen zeggen – ‘we moeten alle buitenlanders in een container stoppen en in zee gooien’ – dat gaat natuurlijk nergens over en dan ga ik er ook geen gesprek over voeren. Dat slaat nergens op.”
“Maar”, gaat ze verder, “dat is ook vaak in groepen. Als ik een-op-een met iemand een gesprek voer en vraag: ‘Hoe kijk jij naar vluchtelingen?’, dan komen er heel andere woorden uit dan zulke grove taal.” Een van de regels die Fabienne bijvoorbeeld voor zichzelf heeft gesteld, is dat ze niet over politiek praat met rechtse vrienden in de kroeg. “Dat heeft geen nut.”
Compassie
“Spreek ik iemand een-op-een met een theetje op de bank, dan zeggen vrienden: ‘Ik ben bang dat mijn dochters straks niet meer over straat kunnen.’ En dan krijg ik heel veel compassie voor de ander, want die is gewoon bang. Hoe kan je boos zijn op iemand die bang is?”
Zelf heeft Fabiënne nog geen kinderen, maar die wil ze later wel. En ook zij maakt zich zorgen over hun toekomst. “Ik hoop bijvoorbeeld ook dat mijn kinderen later een huis kunnen kopen, als de huizenprijzen blijven stijgen dan weet ik niet of dat ooit goed gaat komen.”
Zelfde doel, andere manier
“Veel vrienden willen dezelfde dingen als ik in de toekomst – een huisje, kinderen, een gezamenlijke moestuin – maar de manier waarop we daar denken te komen lijkt heel erg te verschillen.”
“Voor sommige vrienden is de manier: vluchtelingen uit Nederland gooien, zodat er meer ruimte is voor de Nederlanders”, geeft Fabienne als voorbeeld. “Voor mij is het bijvoorbeeld dat we de veestapel moeten laten krimpen, wat minder vlees eten en agrarische grond beschikbaar maken voor duurzame huizenbouw.”
Wat brengt het?
Dat Fabienne vrienden heeft die anders stemmen, en dus ook denken, brengt haar veel, zegt ze. “Het helpt mij om niet alleen maar zwart-wit te denken, het nuanceert heel veel zaken. Veel mensen denken: de PVV-stemmer is een witte man met een prinsenvlag aan de voorgevel. Maar het zijn bijvoorbeeld ook gewoon vrouwen, mensen met bepaalde angsten. Dat ik niet alleen dat beeld heb, maakt het menselijk.”
En andersom ervaart Willem dat ook. “Het geeft toch een ruimer beeld. Dan heb je toch een andere kijk op de linkse gemeenschap. Dat je niet alleen maar indrukken vanuit rechts krijgt, maar ook het een en ander kan afwegen. Ik denk eigenlijk dat het zo goed is.”
Vriendschap boven politiek
Ondanks dat een discussie af en toe fel kan zijn, maakt dat niks uit voor de vriendschap. “Die zit zo diep geworteld”, vertelt Willem, “dat politiek eigenlijk niet heel veel meer uitmaakt. We kennen elkaar al zo lang, politiek kan daar geen toevoegingen aan geven, om het zo maar te zeggen.”
“Het is mooi om voorbij die oppervlakkigheid te gaan als vrienden”, voegt Fabienne daaraan toe. “En dat je het gesprek durft te voeren met elkaar. Dan kom je toch altijd weer ergens samen.”
*Willem is een verzonnen naam, zijn echte naam is bekend bij de redactie.