Vingerwijzen naar iets dat – natuurlijk – de andere partij verkeerd heeft gedaan. Nog steeds niet willen samenwerken met die ene andere partij. Het kwam naar voren in het tweede Het Debat van Nederland. Maar, ondanks de stevige discussie was één ding nieuw: de lijsttrekkers lieten elkaar eindelijk eens uitpraten. Al was er soms een toeter voor nodig.

Een emmer water en zelfs een toeter: presentator Wilfred Genee heeft voor de zekerheid voorzorgsmaatregelen genomen. Want vorig jaar bij het eerste verkiezingsdebat van SBS6 bleek al: Wilders, Timmermans en Yeşilgöz kunnen in een flinke discussie met elkaar terecht komen. Genee kan hard roepen, maar zelfs hij kwam er soms niet tussen.

‘Wisten elkaar te vinden’

Dat is deze editie wel anders. Of het komt door de rustige Henri Bontenbal van het CDA, die netjes zijn beurt afwacht en niet vaak zijn collegapolitici in de reden valt is niet duidelijk. Al is de Rotterdammer ook niet op zijn mondje gevallen en wijst hij zijn VVD-collega zelfs op een puntje. “U heeft wel uw handtekening onder de huurwet van Hugo de Jonge neergezet”, zegt hij. Yeşilgöz wil namelijk haar handtekening daar na 29 oktober zo snel mogelijk vanaf halen, omdat ze er niet meer achter staat.

Lees ook: ‘U komt met sprookjes’, dit waren de opmerkelijkste momenten van Het Debat van Nederland

De toeter en de emmer hebben aan het begin van de avond het ijs gebroken. Gedurende het debat worden er zelfs grapjes over en weer gemaakt. Maar de vier leiders gaan discussie ook niet uit de weg. “Op een paar punten wisten meerdere partijen elkaar te vinden, woningen bouwen; arbeidsmigratie aanpakken, maar er waren ook duidelijk verschillen te zien”, zegt politiek verslaggever Hannah Warnar.

Tam debat

Het is een debat tussen Wilders en de drie partijen die hem hebben uitgesloten, en dat is ook duidelijk merkbaar. De andere partijen willen laten zien dat een stem op Wilders niets verandert aan problemen in het land. Bontenbal wil met name duidelijk maken dat er een stabiel kabinet moet komen met goede bestuurders.

Ze doen allemaal alvast een voorzetje door niet voor hun beurt te spreken en elkaar te laten uitpraten, voor zover dat gaat. Alle vier kunnen ze vaak rustig hun punt maken. Vuurwerk ontbrak wellicht in dit debat, maar daardoor is de inhoud meer naar voren gekomen. Grote thema’s zijn behandeld. Wie weet is de zwevende kiezer een handje geholpen.