ANPJesse Klaver geeft een toespraak tijdens het GroenLinks-PvdA congres, in aanloop naar de Tweede Kamerverkiezingen

NOS Nieuws•vandaag, 06:11

  • Barbara Terlingen

    redacteur Politiek

  • Wilco Boom

    Politiek verslaggever

  • Barbara Terlingen

    redacteur Politiek

  • Wilco Boom

    Politiek verslaggever

De fractie van GroenLinks-PvdA komt om 11.00 uur samen om een nieuwe fractievoorzitter te kiezen. Nu Marjolein Moorman heeft aangegeven voorlopig niet voor die functie te gaan, wordt Jesse Klaver vrijwel zeker de nieuwe fractieleider.

Moorman zei gisteren in haar eigen podcast De Binnenkamer dat Klaver gezien zijn jarenlange ervaring op dit moment “verreweg de beste” kandidaat is om fractievoorzitter te worden.

Eerder gaf de nummer 2 op de kandidatenlijst voor de Tweede Kamerverkiezingen, Esmah Lahlah, ook al aan dat ze Frans Timmermans niet wil opvolgen. Die mededeling kwam overigens niet onverwacht, na de gang van zaken rond haar sollicitatie naar het burgemeesterschap in Tilburg.

Ervaring

Ook de namen van Habtamu de Hoop (nummer 8) en Lisa Westerveld (5) klonken hier en daar nog in de wandelgangen, maar achter de schermen gaat iedereen nu uit van Klaver.

Daarbij speelt mee dat Klaver al ervaring heeft met het onderhandelen over een formatie. Die ervaring deed hij op in 2017, toen hij als GroenLinks-leider betrokken was bij een – uiteindelijk mislukte – formatiepoging met VVD, CDA en D66.

Overigens wordt degene die de vorige week opgestapte Timmermans nu gaat vervangen niet per se de nieuwe lijsttrekker bij een volgende campagne, zo benadrukte Kamerlid Piri afgelopen donderdag. Moorman zei gisteren in haar podcast ook meermalen dat Klaver “voor dit moment” de beste optie is.

Regeren of in oppositie?

De komende tijd zal onder meer duidelijk worden of GroenLinks-PvdA in de regering of in de oppositie gaat zitten. In de twintig mensen tellende fractie heerst volgens ingewijden het overheersende gevoel dat ze liever regeren, maar “er moet wel iets te regeren zijn”.

Daarom is het gevoel dat er eerst maar eens gekeken moet worden of andere partijen er over rechts uitkomen, aangezien rechtse partijen ook een meerderheid hebben. Mocht dat niet lukken, dan heeft GroenLinks-PvdA een betere onderhandelingspositie, klinkt het.

Rob Jetten van de grootste partij D66 maakte er vorige week geen geheim van dat juist een middenkabinet met VVD, GroenLinks-PvdA en CDA zijn voorkeur heeft. Dat zijn samen 86 zetels: Jetten ziet het als zijn opdracht zo veel mogelijk kiezers aan te spreken. Maar de VVD voelt vooralsnog niets voor samenwerken met GroenLinks-PvdA.

Die partij ziet meer in een coalitie ‘over rechts’ met D66, VVD, CDA en JA21. De combinatie staat nu op 75 zetels maar dat zouden er met een restzetel voor D66 misschien nog 76 kunnen worden.

Uitdagende taak

In de oppositie of in een kabinet: niet alleen de nieuwe fractievoorzitter maar ook de later te kiezen uiteindelijke leider van GroenLinks-PvdA wacht een uitdagende taak. De fusiepartij – die het met Timmermans aan het roer als sterk links blok moest opnemen tegen rechts – werd immers fors afgestraft en verloor vijf zetels.

Politicologen zien een deel van de oorzaak van het zetelverlies op links in het uitblijven van een aansprekend verhaal op de thema’s wonen en migratie. Linkse partijen slagen er volgens hen onvoldoende in het debat te sturen naar thema’s zoals zorg of het minimumloon. Het is aan een nieuwe leider om op deze onderwerpen met een aansprekender verhaal te komen.

Een tweede uitdaging is het in goede banen leiden van de definitieve fusie, die op de agenda staat voor volgend jaar. Hoewel hier en daar nog sprake is van enig verzet, is het algemene gevoel in de fractie en in beide moederpartijen dat de discussie over de fusie vrijwel uitgedoofd is.