Tsjechië krijgt een eurosceptische regering. Andrej Babis, de overtuigende winnaar van de parlementsverkiezingen van begin oktober, vormt met zijn partij ANO een coalitie met twee radicaal-rechtse partijen. Maandag, vlak voor de eerste bijeenkomst van het nieuwe parlement, tekenden de drie partijen hun coalitieakkoord. Babis verwacht zijn regering half december te kunnen presenteren, na de uitwerking van de regeringsplannen en invulling van de ministersposten.
Buiten Tsjechië kijkt men vooral naar het beoogde buitenlandse beleid van de nieuwe regering. Vrijwel zeker verliest Oekraïne een belangrijke bondgenoot. Net als de Hongaarse premier Viktor Orbán en de Slowaakse premier Robert Fico is Babis tegenstander van militaire steun aan Oekraïne. De vorige Tsjechische regering en president Petr Pavel spanden zich juist in om Oekraïne aan wapens en munitie te helpen.
Babis’ coalitiegenoten, de SPD (‘Vrijheid en Directe Democratie’) onder leiding van Tomio Okamura en AUTO (‘Automobilisten voor Zichzelf’) onder leiding van Petr Macinka, zouden het liefst uit de EU stappen, of daar op z’n minst een referendum over organiseren. President Pavel heeft eerder gezegd geen ministers te zullen benoemen die willen dat Tsjechië de EU of de NAVO verlaat.
Babis zei bij de ondertekening van het coalitieakkoord dat de drie partijen hebben afgesproken dat Tsjechië lid blijft van de EU en de NAVO. Wel zal zijn regering bij veel dossiers, met name migratie en klimaat, botsen met Brussel. Zo zal hij volgens nieuwssite Politico proberen het nieuwe emissiehandelssysteem ETS2 onderuit te halen.
Lees ook
Euroscepticus Babiš wint de verkiezingen in Tsjechië. Krijgt de EU een derde dwarsligger?
Racistische uitspraken
Samen hebben de drie partijen 108 van de 200 zetels in het parlement. De verhoudingen binnen de coalitie zijn ongelijk: ANO heeft tachtig zetels, SPD vijftien en AUTO dertien. De SPD levert de parlementsvoorzitter, waarschijnlijk partijleider Okamura. De nieuwe partij AUTO zorgde in de aanloop naar het sluiten van het coalitieakkoord voor problemen. De radicaal-rechtse en ‘anti-woke’ partij keert zich tegen verduurzaming en wil alle subsidies voor duurzame energie afschaffen. Ook wil de partij alle fietspaden opheffen, om meer ruimte te maken voor auto’s.
Half oktober kwam nieuwssite Deník N met onthullingen over partijprominent Filip Turek, voormalig coureur, kortstondig Europarlementariër en beoogd minister van Buitenlandse Zaken. Voordat Turek in de politiek zat, plaatste hij racistische, seksistische en homofobe uitspraken op Facebook. Hij verwees graag in positieve zin naar Hitler en Mussolini en in negatieve zin naar Barack Obama en Meghan Markle, echtgenote van de Britse prins Harry. Turek ontkent de uitspraken, zijn partij heeft Deník N aangeklaagd.
Demonstratie in Praag tegen de regeringsdeelname van de radicaal-rechtse partij SPD, 29 oktober.
Foto eva korinkova/reuters
Zoom in
Omdat partijleider Macinka zijn kandidaat voor het ministerschap niet wilde terugtrekken, zorgde de kwestie voor een crisis tussen ANO en AUTO. In gesprekken met Babis werd de zaak gladgestreken: Turek blijft kandidaat-minister.
Ook Macinka zorgde voor controverse: zijn kandidatuur als minister van Milieuzaken stuitte op verzet van honderden experts op het gebied van klimaat en milieu. Macinka ontkent dat de mens een rol speelt bij klimaatverandering.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.