Een groep orka’s nabij de Golf van Californië lijkt gericht op jonge witte haaien te jagen.

Het werd eerder al eens geobserveerd vlak voor de kust van Zuid-Afrika: een groep orka’s die met weinig moeite een witte haai wist te doden. Andere groepen orka’s lijken de jachttechniek inmiddels ook geleerd te hebben. Zo is er een groep nabij de Golf van Californië gevonden die zich heeft gespecialiseerd in het eten van jonge witte haaien. De strategie is simpel maar bijzonder effectief: drijf de jonge haai naar het oppervlak, draai ‘m op de rug zodat de haai verlamd raakt en het festijn kan beginnen. De resultaten zijn gepubliceerd in het blad Frontiers in Marine Science.

Een duidelijk plan

Orkagroepen worden vaak vernoemd naar een belangrijke orka in die groep. Tijdens routinewerk op zee volgden onderzoekers de groep van de orka Moctezuma, waarvan het leefgebied nabij de Golf van Californië is. Het team heeft twee jachten weten te volgen, de eerste in augustus 2020 en de andere twee jaar later, in augustus 2022.

In totaal werden drie jonge witte haaien gedood. De orka’s werkten als een getraind team met een duidelijk plan: eerst forceerden ze een jonge haai naar het oppervlak waarna deze op de rug werd gekanteld. Daarna verdwenen ze onder water, om even later met een vette haaienlever te verschijnen.

De tactiek draait om een verschijnsel dat ook wel ‘tonische immobiliteit’ heet: het onvrijwillig verstijven van het lichaam. Als je een haai op zijn rug draait, raakt hij kort in die toestand. “Deze tijdelijke toestand maakt de haai weerloos”, legt marien bioloog Erick Higuera Rivas uit. “Hierdoor kunnen de orka’s de voedingsrijke lever makkelijk aanvallen, waarna ze de rest van het karkas achterlaten.”

Vluchtreactie

Het team denkt te weten waarom specifiek jonge witte haaien worden aangevallen: volwassen witte haaien reageren razendsnel op de komst van een groep hongerige orka’s. Hierbij trekken ze volledig weg uit hun leefgebied om pas maanden later weer terug te komen. Jonge dieren lijken die reactie nog te missen. “Dit is de eerste keer dat we zien dat orka’s herhaaldelijk jonge witte haaien als doelwit kiezen,” zegt teamlid Salvador Jorgensen. “We weten nog niet of de vluchtreactie van witte haaien aangeboren is of dat die aangeleerd moet worden.”

De onderzoekers benadrukken dat orka’s heel flexibel en slim zijn. Ze passen hun jachttechnieken regelmatig aan en geven die door aan andere leden van de groep. “Volgens mij kunnen orka’s overal wel een witte haai doden als ze dat willen,” zegt Higuera Rivas. “Dit gedrag laat zien hoe intelligent ze zijn en hoe strategisch ze kunnen denken. Het feit dat ze van elkaar kunnen leren laat zien dat ze ook heel sociaal kunnen zijn.”

Vervolgonderzoek

Dit is trouwens niet de eerste keer dat de knokploeg van Moctezuma een haaiensoort meermaals te grazen neemt. Wetenschappers hebben eerder gezien hoe Moctezuma zonder veel moeite ook op andere haaien- en roggensoorten jaagt. De wetenschappers willen dan ook vervolgonderzoek doen naar het dieet van de groep. Ze willen vaststellen of er met intentie op witte haaien wordt gejaagd, of dat ze vooral worden gepakt als ze toevallig aanwezig zijn. Dat is geen makkelijke klus: veldwerk is vaak duur en in de praktijk blijken orka’s moeilijk te voorspellen. Daarom is het volgens teamlid Francesca Pancaldi belangrijk dat het onderzoek niet wordt gehinderd door menselijk handelen.

Pancaldi sluit af: “In het verleden zagen we deze groep vooral jagen op roggen en andere haaiensoorten. Het is dan ook mogelijk dat er meer aan de hand is. Voor nu moeten we de verschillende leefgebieden beter in kaart brengen, zodat we in ieder geval beschermde zones in kunnen stellen om de menselijke impact zoveel mogelijk te beperken.”

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week?
Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!

Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast:
!