•
Vandaag
•
leestijd 3 minuten
•
1172 keer bekeken
•
bewaren
De wereld is dichterbij een kernoorlog dan ooit, zelfs in vergelijking met 1962 toen de Cuba-crisis op een haar na leidde tot een grootschalige nucleaire confrontatie tussen de VS en Rusland. Dat stelt Serhii Plokhy (68), Oekraïens historicus aan de universiteit van Harvard in een nieuw boek getiteld Het Atoomtijdperk. In een uitgebreid interview met De Morgen geeft hij uitleg.
“Vergis u niet: we beleven momenteel de grootste oorlog in Europa sinds 1945, en atoomwapens maken daar een wezenlijk onderdeel van uit. Dat is het doel van dit boek: de werkelijkheid laten doordringen. Alles is nucleair. We moeten ons er weer bewust van worden waarom we de Koude Oorlog hebben overleefd. De MAD-doctrine (mutual assured destruction, red.), de zekerheid dat je elkaar in een kernoorlog wederzijds vernietigt, heeft ons gered. (…) In de huidige wereld missen we dat evenwicht. De Russische president Vladimir Poetin bedreigt het Westen alsof hij de enige is die over atoomwapens beschikt. Niemand jaagt hém angst aan.”
Oekraïne beschikte vroeger over eigen kernwapens, het was in vernietigingskracht de derde macht ter wereld, maar heeft dat arsenaal onder druk van het Westen en andere kernwapenmachten weggedaan. Net als indertijd Zuid-Afrika. Daarvoor betaalt het land nu een hoge prijs. Volgens Plokhy was Poetin Oekraïne nooit binnengevallen als de nucleaire afschrikking er nog was geweest.
“Een land met kernwapens zou nu wel gek zijn om ze nog weg te doen. Een land zonder kernwapens wil er zo snel mogelijk hebben. Kernwapens zijn, draai of keer het zoals je wilt, de enige solide garantie tegen een vijandelijke inval. Wat betekent het lidmaatschap van de NAVO nog? Met alle tegenstrijdige berichten uit het Witte Huis weet je niet meer wat het artikel 5 van de NAVO inhoudt: een gewapende aanval op één lidstaat is een aanval op alle lidstaten, geldt dat nog altijd? Zullen de Amerikanen de Europeanen komen redden als ze in nood verkeren? Is de Amerikaanse militaire alliantie met partners in Azië nog van kracht? Niemand heeft daar een sluitend antwoord op.”
Plokhy voorspelt dat het aantal landen met kernwapens snel zal gaan toenemen. Taiwan, Zuid-Korea en Japan bijvoorbeeld voelen zich zo ernstig bedreigd door de snel groeiende militaire macht van China dat ontwikkeling van eigen kernwapens voor de hand ligt. Dankzij de wijde verspreiding van kernenergie kunnen ook meer landen hun eigen kernbommen te maken, al dan niet in primitieve vorm. Zo’n veertig landen zijn daar nu toe in staat. Een duidelijk voorbeeld is Noord-Korea, dat ondanks een onderontwikkelde economie en totale isolatie toch eigen kernwapens wist te bouwen.
De historicus zegt dat in 2022 op het nippertje een nucleaire aanval van Moskou op Oekraïne voorkomen is. “De Amerikanen hebben gedreigd met een conventionele aanval op de Russische troepen in Oekraïne.” Of Trump ook tot zo’n serieuze afschrikking in staat is, is ernstig de vraag.
En daar komt nog iets bij: “Nu lijkt het me vooral de vraag of landen de controle over hun nucleaire arsenaal kunnen behouden in tijden van AI en cyberaanvallen. AI doet haar intrede in een wereld van nucleaire proliferatie. Dat is een mix die minstens zo gevaarlijk is als de wapenwedloop in de jaren 60.”