EPAEurocommissaris Hoekstra

NOS Nieuws•vandaag, 06:14

  • Roemer Ockhuijsen

    redacteur Bureau Brussel

  • Roemer Ockhuijsen

    redacteur Bureau Brussel

De Europese klimaat- en milieuministers proberen het vandaag eens te worden over een nieuw klimaatdoel voor 2040. Om tot een akkoord te komen, zullen de ministers het voorstel van Eurocommissaris Wopke Hoekstra – 90 procent minder CO2-uitstoot in 2040 – vrijwel zeker afzwakken.

Ambtenaren rekenen op een lange dag in Brussel vandaag. Lidstaten zoeken al maanden naar een akkoord, maar Hoekstra’s voorstel stuit op veel weerstand. Die weerstand komt deels van landen die altijd kritisch zijn op klimaatbeleid zoals Polen, Tsjechië, Slowakije en Hongarije. Zij pleiten voor een verlaging van het percentage van 90 procent.

Daartegenover staan landen, zoals Nederland, Spanje en Denemarken, die het plan van Hoekstra steunen. Een helder klimaatdoel geeft de industrie duidelijkheid, vinden zij.

Middengroep

De spanning zit bij een grote groep landen die geen uitgesproken voor- of tegenstander zijn van het klimaatdoel. Onder die groep vallen ook de machtige landen Frankrijk en Duitsland.

Deze middengroep wil het doel van 90 procent niet verlagen, maar wil wel dat het makkelijker wordt om het doel te halen. Hun zorg is dat een te ambitieus klimaatdoel de concurrentiepositie van Europese bedrijven in gevaar brengt.

Klimaatdoel 2040

In 2050 wil de Europese Unie klimaatneutraal zijn. Dat is in lijn met de afspraken in het Parijsakkoord. Om naar dat doel toe werken, legt de EU tussendoelen vast in de wet om te voorkomen dat klimaatmaatregelen jaren worden uitgesteld en EU-landen tegen 2050 plots heel snel de uitstoot moeten verminderen.

Het voorstel om in 2040 de CO2-uitstoot al met 90 procent te verlagen ten opzichte van 1990, is gebaseerd op adviezen van klimaatwetenschappers. Zij stellen dat een reductie van 90 procent nodig is in 2040, omdat de laatste 10 procent richting 2050 relatief moeilijk is te realiseren. Daarom moet daar genoeg tijd voor overblijven.

Om deze landen over de streep te trekken ligt er vandaag een nieuw voorstel op tafel. Daarin staan enkele afzwakkingen ten opzichte van het voorstel dat Hoekstra in juli deed.

Een van die afzwakkingen is een tweejaarlijkse evaluatie van het tussendoel door de Europese Commissie. De Commissie moet dan beoordelen of het doel van 90 procent reductie in 2040 nog wel in lijn is met het laatste wetenschappelijke onderzoek, technologische innovaties en de concurrentiepositie van de Europese Unie. Zo niet, dan kan de Europese Commissie voorstellen doen om het doel aan te passen.

Het voorstel is een tegemoetkoming aan landen die om flexibiliteit vragen. Andersom vrezen critici dat de discussie over het 2040-doel door deze evaluaties elke twee jaar opnieuw oplaait, waardoor onzekerheid over de klimaatdoelen blijft.

Geitenpaadjes

Eurocommissaris Hoekstra bouwde in zijn oorspronkelijke voorstel in juli ook al een paar geitenpaadjes in om de kritische lidstaten tegemoet te komen. Een daarvan is de mogelijkheid om 3 procent van de gewenste 90 procent uitstootvermindering in het buitenland te realiseren, bijvoorbeeld door bossen te planten in Zuid-Amerika of te investeren in groene bussen in Azië.

Klimaatwetenschappers zijn kritisch op het kopen van klimaatwinst buiten de EU. Het gaat ten koste van investeringen binnen de EU en de opbrengsten zijn onzeker. Toch bespreken de klimaat- en milieuministers vandaag de optie om het percentage van 3 procent te verhogen naar 5 procent.

Bosbranden

Ten slotte spreken de ministers van de 27 EU-landen ook over het scenario waarin de natuurlijke opname van CO2 door bossen en grasland komende jaren lager uitvalt dan verwacht. Bijvoorbeeld door bosbranden. Met name Frankrijk vreest dat zulke tegenvallers nog eens extra op het bordje van de industrie en van huishoudens komen. Ze pleiten voor een ‘noodrem’, waarbij ‘natuurlijke’ tegenvallers niet hoeven te worden gecompenseerd, maar van de 90 procent kunnen worden afgetrokken.

Over al deze punten is er nog geen overeenstemming. Daarnaast hebben veel EU-landen nog individuele wensenlijstjes. De verwachting is daarom dat het een moeilijke vergadering zal zijn vandaag.

Toch is de druk om tot een akkoord te komen groot. Later deze maand vindt in Brazilië de volgende klimaattop plaats. Hoekstra moet daar namens de EU een klimaatdoel presenteren voor de komende jaren. Dat doel is mede afhankelijk van het besluit dat de klimaatministers vandaag nemen.

Als de klimaatminister er vandaag niet uitkomen, verschijnt Hoekstra mogelijk met lege handen in Brazilië. Dat zou pijnlijk voor zijn de Eurocommissaris omdat de EU zich graag presenteert als koploper bij het klimaatbeleid.

Als de ministers vandaag een akkoord bereiken over het 2040-doel dan moet volgende week het Europees Parlement nog instemmen.