De 28-jarige Max Muijtjens werd afgelopen juni ziek en al snel ging het bergafwaarts. Vijf dagen na zijn opname in het ziekenhuis werd de oorzaak pas duidelijk: hij bleek een mazeleninfectie te hebben opgelopen, waartegen zijn afweersysteem niet opgewassen was. Minder dan 2 weken later kwam hij te overlijden.

Verzwakt afweersysteem

Het afweersysteem van Max verzwakte toen hij op zijn 21ste acute leukemie kreeg. Zijn broer Antonie kon destijds als stamcel-donor hulp bieden en Max knapte weer op.

Hij voelde zich zelfs zoveel beter dat hij als geneeskundestudent aan zijn co-schappen, de praktijkstage voor medische studenten, kon beginnen. Waarschijnlijk heeft hij tijdens dit werk mazelen opgelopen en werd de ziekte hem vanwege zijn verminderde afweer fataal.

1 op de 10.000

De dood van Max is uitzonderlijk, want de kans om te overlijden aan mazelen is in Nederland ongeveer 1 op de 10.000.

Maar er is wel een grotere groep mensen die ernstig ziek kan worden van de mazelen. Het gaat dan bijvoorbeeld om hele jonge kinderen en mensen met een ernstig verminderde afweer, zoals Max.

Onpersoonlijk bericht

Wanneer er iemand sterft door mazelen wordt het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) daarvan op de hoogte gesteld. Dat gebeurt, omdat het van belang is voor de gezondheid van álle Nederlanders om bij te houden hoeveel mensen er gevaccineerd zijn, of overleden door een infectieziekte.

Op 12 juni, een aantal dagen na het overlijden van Max, plaatst het RIVM daarom een bericht op hun site: “Vandaag werd bekend dat deze week een volwassene is overleden aan mazelen. De overleden patiënt had een ernstige afweerstoornis, waardoor het immuunsysteem onvoldoende bescherming kon bieden tegen deze infectieziekte.” Infectieziektes zijn ziektes veroorzaakt door een bacterie of virus.

Daling vaccinaties

Er is volgens experts op het gebied van de verspreiding van infectieziektes een grenswaarde die zorgt voor voldoende bescherming: als tenminste 95 procent van alle mensen gevaccineerd zijn, dan zijn kwetsbare groepen behoorlijk goed beschermd. De kans dat je mazelen oploopt is dan heel klein.

Het aantal mensen dat hun kinderen laat inenten daalt, tot inmiddels 88 procent. Dat is te weinig om kwetsbaren te beschermen. Vaccineren was vroeger vanzelfsprekend, maar wordt tegenwoordig meer gezien als een individuele keuze.

‘Als iets vrijblijvends’

“Als wel of niet vaccineren vrijblijvend wordt, dan ontstaan er problemen voor mensen zoals Max”, zegt hoogleraar ethiek Marcel Verweij. Zij denken dat het niet nemen van een prik zonder gevolgen is. “Te veel ouders zien af van vaccinatie, de deelname daalt nu al 15 jaar. Gelukkig doet de grote meerderheid gewoon mee.”

“Maar er zijn dus ook veel mensen die vaccinatie als iets vrijblijvends zien”, gaat de hoogleraar verder. “Het lukt daardoor niet meer om met het Rijksvaccinatieprogramma heel Nederland te beschermen.” Hij benadrukt ook dat 90 procent vaccinaties genoeg zijn. “Dus er is nog wel enige ruimte voor mensen die echt strenge bezwaren hebben.”

Rol van de overheid

De overheid moet duidelijk maken dat vaccineren niet zomaar iets is is, zegt hoogleraar Verweij. “Zorg er in ieder geval voor dat afzien van vaccinatie niet makkelijker is dan deelname”, roept hij op. “Er ligt al een jaar wetsvoorstel dat meer aandrang mogelijk maakt. Dat moet maar eens in de Tweede Kamer besproken gaan worden.”

Het wetsvoorstel waar Verweij op doelt is ingediend door VVD en D66. Naar verwachting zal er in de tweede helft van 2026 in de Tweede Kamer over worden gesproken.

Met elkaar

Na de dood van zijn zoon Max plaatste Pascal een brief op LinkedIn om de aandacht te vestigen op de dalende vaccinatiegraad in Nederland: “Vaccinatie is niet alleen een individuele handeling. Het is een collectieve daad, een maatschappelijke afspraak die kwetsbaren zoals Max in leven kan houden.”

Hij zegt: “Ik schrijf dit stuk niet alleen voor Max. Ik schrijf het voor alle kinderen, ouderen, kankerpatiënten, transplantatiepatiënten, en anderen wiens leven afhangt van de bescherming die wij elkaar kunnen bieden.” De vader van Max doet een oproep aan iedereen: “Laat je vaccineren. Niet alleen voor jezelf, maar juist voor hen die dat niet kunnen.”