AFPEurocommissaris Hoekstra

NOS Nieuws•vandaag, 06:19

  • Roemer Ockhuijsen

    redacteur Bureau Brussel

  • Roemer Ockhuijsen

    redacteur Bureau Brussel

De klimaatministers van de 27 EU-landen zijn het na een dag en een nacht onderhandelen bijna eens over een nieuw klimaatdoel voor 2040. Ze praten vandaag verder. Een akkoord lijkt heel dichtbij.

Als dat akkoord er komt, wordt het doel – 90 procent CO2-reductie in 2040 – afgezwakt ten opzichte van het oorspronkelijke plan van Eurocommissaris Wopke Hoekstra.

De ministers komen deze ochtend opnieuw bij elkaar om te kijken of er daadwerkelijk voldoende steun is voor het voorstel dat nu op tafel ligt. In dat voorstel gaat het nog altijd om een netto CO2-reductie van 90 procent in 2040 (ten opzichte van 1990), maar 5 procent daarvan willen de EU-landen behalen met het kopen van zogeheten koolstofkredieten.

Afzwakkingen

Landen en bedrijven kunnen zulke kredieten aanschaffen om hun eigen uitstoot te compenseren met uitstoot die in andere landen bespaard is, bijvoorbeeld door bomen te planten in Zuid-Amerika of elektrische bussen aan te schaffen in Azië. Op die manier hoeft de EU zelf de CO2-uitstoot met nog maar 85 procent terug te brengen.

Klimaatwetenschappers zijn kritisch op de inzet van koolstofkredieten. Het is vaak onduidelijk of die kredieten daadwerkelijk tot de beloofde uitstootvermindering leiden. De adviesraad van klimaatwetenschappers van de EU adviseerde eerder om geen gebruik te maken van koolstofkredieten om het 2040-doel te halen.

In het voorstel staan ook nog tal van andere afzwakkingen. Zo komt er elke twee jaar een evaluatie van het klimaatdoel om te kijken of het niet de Europese concurrentiekracht te hard raakt. Indien nodig kunnen er dan aanpassingen worden gedaan. Ook houden de EU-landen de optie open om nóg eens 5 procent van hun doel met koolstofkredieten te halen in het geval dat andere opties onhaalbaar zijn. Daarnaast wordt een geplande taks die bedoeld is om het gebruik van fossiele brandstoffen te ontmoedigen, ETS-2, een jaar uitgesteld.

Puinhoop

Voor de vergadering was al duidelijk dat het een lange dag zou worden. EU-landen kijken heel verschillend naar het klimaatdoel. Kritische landen, zoals Polen en Italië, vinden een te ambitieus klimaatdoel een groot risico voor de economie. Andere landen, zoals Spanje en Nederland, hechten juist aan een helder en ambitieus doel, dat duidelijkheid biedt aan bedrijven en huishoudens.

Betrokkenen noemen de onderhandelingen een puinhoop. Lang kwamen de landen geen stap verder. Even leek het overleg zelfs helemaal te klappen. Rond drie uur ’s nachts was er eindelijk een doorbraak.

De onderhandelingen vinden plaats onder grote druk. Volgende week wil de EU een klimaatdoel kunnen presenteren tijdens de klimaattop in Brazilië. Zonder doel naar Brazilië afreizen zou gezichtsverlies betekenen voor de EU, die zichzelf graag profileert als voorloper op het gebied van klimaatbeleid.

Klimaatdoel 2040

In 2050 wil de Europese Unie klimaatneutraal zijn. Dat is in lijn met de afspraken in het Parijsakkoord. Om naar dat doel toe werken, legt de EU tussendoelen vast in de wet om te voorkomen dat klimaatmaatregelen jaren worden uitgesteld en EU-landen tegen 2050 plots heel snel de uitstoot moeten verminderen.

Het voorstel om in 2040 de CO2-uitstoot al met 90 procent te verlagen ten opzichte van 1990, is gebaseerd op adviezen van klimaatwetenschappers. Zij stellen dat een reductie van 90 procent nodig is in 2040, omdat de laatste 10 procent richting 2050 relatief moeilijk is te realiseren. Daarom moet daar genoeg tijd voor overblijven.