Een nieuw onderzoek laat zien dat werkgerelateerde angst desastreuze gevolgen heeft voor hoe mensen uiteindelijk presteren – en dat het vaker voorkomt dan je denkt.

Uit het onderzoek blijkt dat vooral pesten, een onveilige werkcultuur en een gebrek aan psychologische steun van leidinggevenden opvallen als risicofactoren. In Noorwegen zegt 4,2 procent van de werkenden angst op voor het werk te ervaren. Nog eens 11,2 procent geeft aan dat hun werkvermogen daardoor is verminderd.

De onderzoekers achter het project werken aan de Norwegian University of Science and Technology (NTNU). Zij ontwikkelden een nieuw meetinstrument om werkgerelateerde angst mee te herkennen. “Werkgerelateerde angst is niet ‘gewoon stress’,” zegt Leon De Beer, universitair hoofddocent psychologie aan de NTNU. “Het is de zorg die met je meegaat naar huis, je slaap steelt en je de volgende dag op het werk weer opwacht.” Het onderzoek is te vinden in het blad International Journal of Stress Management.

Gezondheidsklachten

Uit het onderzoek blijkt dat ruim 120.000 Noren last hebben van angstklachten die door hun werk worden uitgelokt of in stand worden gehouden. Het gaat dan om klachten als slecht slapen en spierpijn, maar ook geheugen- en concentratieproblemen. Sommige mensen ontwikkelen zelfs lichamelijke ziekten als gevolg van hun angst.

“Als je baan voelt als een alarmklok die je niet uit kunt zetten, dan is dat geen ‘drukte’ of een hectisch tempo. Dat is angst,” zegt teamlid Leoni Van der Vaart. Collega Renzo Bianchi, universitair hoofddocent psychologie, sluit zich hierbij aan: “Angst is het gevoel dat je wordt bedreigd en vastzit in een onverdraaglijke situatie op het werk.”

De nieuwe meting laat zien dat angst op het werk vaak samenhangt met andere impactvolle gevolgen. Denk hierbij aan het vaker nemen van ziekteverzuim, het gebruiken van medicatie en het hebben van een slechtere gezondheid. Uit het onderzoek blijkt dat meer mensen een verminderd werkvermogen melden omdat ze bang zijn op het werk, dan dat er mensen zijn die voldoen aan de criteria voor een officiële angststoornis. Volgens het team laat dit zien dat zelfs een milde angst al desastreuze gevolgen kan hebben.

Verschillende oorzaken

De onderzoekers noemen verschillende oorzaken waarom zoveel Noren angstig naar hun werk vertrekken. Sommige mensen zijn van nature angstiger en nemen die gevoeligheid mee naar hun werk. Het komt echter vaker voor dat de angst op het werk zelf wordt veroorzaakt: pestgedrag, seksuele intimidatie, traumatische gebeurtenissen of het mislukken van een belangrijke opdracht kunnen allemaal dienen als een aanleiding.

“Het is extreem belangrijk dat er een cultuur van ondersteuning heerst op het werk,” zegt Bianchi. “Psychologische steun van leidinggevenden en collega’s, net als werkzekerheid, speelt een grote rol.”

Een serieuze zaak

Zonder die steun raakt iemand gemakkelijk in een neerwaartse spiraal terecht. “Het probleem met angst is dat je angstig wordt voor de angst zelf,” zegt Bianchi. “Je voelt je bedreigd waardoor je verantwoordelijkheden gaat vermijden. Je slaat kansen over die kunnen leiden tot spannende momenten. Denk bijvoorbeeld aan een promotie die vraagt om publiekelijk te spreken of om vergaderingen te leiden.”

Die vermijding kan carrièrekansen dus flink beperken. Mensen blijven daardoor vaker op dezelfde ‘veilige’ positie zitten, in plaats van te zoeken naar werk dat beter past of uitdagender is. Volgens Bianchi ligt hier een duidelijke taak voor leidinggevenden: “Het is de verantwoordelijkheid van het management om te staan voor een bedrijfscultuur waarin kleinerende opmerkingen niet getolereerd worden.”

Hulp zoeken is misschien nog wel het belangrijkste, benadrukt Bianchi. “Het is vaak heel moeilijk om angst alleen de baas te worden. Psychotherapie kan dan ook nodig zijn om je leven weer op de rails te krijgen. Dat hoeft geen jaren te duren. Als je therapie serieus neemt kan je al snel resultaat zien. Uiteindelijk leer je om niet meer bang te zijn voor wat je angstig maakt. Angst laat je geloven dat je omgeving gevaarlijk is. Therapie helpt je een vorm van controle te ontwikkelen zodat je weet wat je kunt doen. Dan hoeft die angst je niet meer te beheersen.”

Schrijf je in voor de nieuwsbrief!
Ook elke dag vers het laatste wetenschapsnieuws in je inbox? Of elke week?
Schrijf je hier in voor de nieuwsbrief!

Uitgelezen? Luister ook eens naar de Scientias Podcast:
!