NOSVolgens het CPB kan arbeidsmarktkrapte een rol spelen bij het verminderen van verschillen in arbeidsvoorwaarden van werknemers.

NOS Nieuws•vandaag, 10:34

Vooral mensen met een laag uurloon hebben de afgelopen jaren geprofiteerd van de gespannen arbeidsmarkt. Uit een analyse van de groei van uurlonen tussen 2015 en 2022 door het Centraal Planbureau blijkt dat de lonen het hardst stegen in sectoren waar de krapte het hoogst was, en dan vooral bij werknemers met lagere lonen.

Al jaren zijn er in Nederland meer vacatures dan dat er geschikt personeel is. Doordat er veel personeel wordt gezocht, hebben werknemers een betere onderhandelingspositie. Dat geldt dus vooral voor werknemers met lage lonen. Door de krapte kunnen zij betere arbeidsvoorwaarden eisen van hun werkgever, zoals een hoger loon.

Ook heeft de krapte ertoe geleid dat werknemers die in een slecht betaalde of weinig passende baan zitten, makkelijker de overstap kunnen maken naar een geschiktere baan. Zo’n overstap betekent ook vaak een beter loon.

Volgens het CPB kan de arbeidsmarktkrapte ertoe leiden dat er in zijn algemeenheid minder ongelijkheid is als het gaat om lonen: bij hogere inkomensgroepen is er namelijk vaak nauwelijks looneffect van de krapte.

Praktische opleiding

Dat krapte kan samengaan met een afname van ongelijkheid blijkt ook uit eerder onderzoek van het Sociaal en Cultureel Planbureau: daaruit bleek dat werkgevers in tijden van krapte meer werkuren aanbieden. Daarnaast wordt er eerder een vast contract aangeboden.

Werknemers met een lager uurloon hebben ook vaker een lager of praktisch opleidingsniveau. Het merendeel heeft een middelbare school afgerond of een mbo-opleiding. Er is ook nog een deel dat nog studeert en naar verwachting nog een hoger opleidingsniveau bereikt.

Van zo’n 30 procent van de onderzochte werknemers is het opleidingsniveau onbekend. Dat komt vaker voor bij ouderen en mensen met een migratieachtergrond, omdat de data die het CPB heeft onderzocht alleen Nederlandse opleidingsgegevens omvatten.

Krapte

Het tekort aan mensen blijft een probleem voor werkgevers. Zo blijft de vraag naar personeel groot in de zorg, specialistische zakelijke diensten en informatie en communicatie. Door de extra investeringen in defensie zal ook hier de vraag naar personeel sterk groeien.

Toch verwacht het UWV dat de banen de komende twee jaar minder voor het oprapen liggen. Het UWV verwacht zelfs een krimp van het aantal banen in bepaalde regio’s zoals delen van Limburg, de Achterhoek en Zeeland. In met name de landbouw en visserij plus uitzendbranche daalt het aantal banen juist flink, verwacht het UWV.

Al jaren is het tekort aan personeel de meest genoemde belemmering van ondernemers. Daarnaast komen pas zaken als onvoldoende vraag en financiële beperkingen.