De grote natuurbranden die tegenwoordig door de bossen van Californië razen, gedragen zich op een manier die tot voor kort ondenkbaar was. Ze blijven branden in de winter, grijpen ’s nachts razendsnel om zich heen en verwoesten landschappen die altijd onverwoestbaar leken. Zelfs de Californische Sequoias, vuurvaste bomen die tot wel dertig meter dik en soms duizenden jaren oud worden, kunnen in de nieuwe megabranden als een luciferhoutje ontbranden.
Weinig mensen zagen de verwoestende gevolgen van zo dichtbij als antropoloog Jordan Thomas. Hij werkte twee seizoenen als natuurbrandweerman in Californië, waarvan één bij de Los Padres Hotshots, een eliteploeg die de allergrootste branden met hakbijlen en kettingzagen te lijf gaat. Zijn ervaringen als brandbestrijder zijn de rode draad in zijn meeslepende boek Als alles brandt, dat is genomineerd voor de National Book Award en in september in het Nederlands verscheen.
Bekijk artikel in krant
Jordan Thomas: Als alles brandt. Onze omgang met vuur. Pluim, 382 blz. € 27,99
Lang voordat Thomas de kettingzaag oppakte, had hij zich al op natuurbranden toegelegd. Toen hij als antropoloog zag hoe de lokale bevolking in Zuid-Mexico zelf natuurbranden aansteekt om op een duurzame manier in hun voedsel te voorzien, was dat een openbaring. Hij las daarna elk boek over het onderwerp dat hij maar kon vinden.
Zo lang mensen bestaan, gebruiken ze vuur om vruchtbare aarde en open jachtgronden te scheppen, zo beschrijft Thomas in zijn boek. In Europa werd het gebruik pas met de industriële revolutie uitgebannen, in de Verenigde Staten waren het de Europese kolonisten die met geweld een eind maakten aan de branden van de inheemse bevolking.
De inheemse geschiedenis van Californië, tot leven gewekt door verhalen van Spaanse conquistadors, verbindt Thomas moeiteloos met diepgravend onderzoek naar de slechte staat van het huidige Amerikaanse bosbeheer en de hardnekkige lobby tegen klimaatmaatregelen. Tegen die achtergrond ontvouwt zich het verhaal over hem en zijn collega’s , die onder de zwaarst mogelijke omstandigheden proberen samen te werken, om de schade van het natuurgeweld zo veel mogelijk te beperken.
Waarom wilde je als antropoloog natuurbranden bestrijden?
„Wat me vooral aantrok, naast de fysieke uitdaging, was de kennis over bosbranden die je tijdens het werk opdoet. De Hotshots gaan naar de allergrootste branden en er is geen andere manier om daar zo dichtbij te komen. Onze beste computermodellen en beste kunstmatige intelligentie hebben moeite om de natuurbranden bij te houden, de wetenschap loopt nog achter op de praktijk. Dus als je bosbranden wilt begrijpen, doe je dat het beste bij de Hotshots.”
Paste je met jouw theoretische achtergrond goed in het team?
Thomas grinnikt. „Mijn kennis heeft me daar in ieder geval geen enkele status opgeleverd. Status verdien je in Hotshot-ploegen door stil te zijn en hard te werken. Het is zoals je vaker ziet in dit soort hechte groepen met een zeer mannelijke cultuur: ze testen je om te zien hoe je op dingen reageert, wanneer je terugdeinst. Daar was ik op voorbereid. Ik ben zelf in zo’n omgeving in een conservatieve stad opgegroeid, dus ik weet hoe ik met dit soort situaties moet omgaan.
„Ik geloof niet dat die cultuur inherent problematisch is. Er is bijvoorbeeld veel kameraadschap binnen de Hotshot-ploeg, die belangrijk is in het werk. Andere elementen zijn wel gevaarlijk, zoals bijvoorbeeld blinde gehoorzaamheid aan autoriteit. Misschien weet je leider niet echt wat hij doet. Als je je dan niet vrij voelt om hem tegen te spreken, dan brengt dat iedereen in gevaar.”
Je kreeg direct de kettingzaag, een positie met veel status binnen het team, waardoor je onder een vergrootglas kwam te liggen. Had je de hiërarchie in het team onderschat?
„Als je nieuw bent in het team, helpt het niet om op te vallen. En ik maakte de fout om iets te hard te trainen tijdens mijn voorbereiding, waardoor ik fysiek erg fit was. Daarom kreeg ik de kettingzaag, een positie die normaal voor meer ervaren Hotshots bestemd is. Toen bleek dat ik daar nogal onhandig mee was, werd die weer afgenomen. Maar dat gebeurde pas nadat vrijwel de hele ploeg zich tegen me had gekeerd.
„In mijn boek heb ik het drama rond de kettingzaag heel bewust gebruikt om de karakters in de groep en hun waardensysteem bloot te leggen. Het zijn van die kleine dingen waar ze echt op letten, die de gemeenschap bij elkaar houden.”
Je beschrijft hoe je op een gegeven moment van een klif valt. Hoe kwam dat?
„Dat was nog in de lente, in een gebergte waar het dan normaal gesproken rond de 15 graden Celsius is. Die dag was het ongeveer 50 graden Celsius en het vuur gedroeg zich extreem. We probeerden het vuur in te dammen, door met kettingzagen de berg af te klimmen en een groot gebied vrij te maken zodat het niet kon branden in deze intense hitte.
„Het is moeilijk uit te leggen hoe dat voelt, maar stel je voor dat het zo heet is dat het zweet dat van je lichaam druppelt, sist op de zaagblad van je kettingzaag en dat het zweet overal op je lichaam is opgedroogd in korsten. Het is zo heet dat je je moet concentreren om bij bewustzijn te blijven.
In zijn boek beschrijft Thomas hoe hij flauwvalt: „”
Los padres hotshots in actie.
Foto Kyle Miller
Zoom in
In je boek wissel je dit moment af met een felle aanklacht tegen de fossiele lobby. Waarom kies je juist dat moment?
„Tijdens die specifieke hittegolf stierven meer dan duizend Amerikanen aan de westkust. Mensen stortten in op straat en liepen derdegraads brandwonden op door het hete asfalt. Deze hittegolf was vrijwel onmogelijk geweest zonder klimaatverandering. In het verlengde daarvan was het onmogelijk geweest zonder de mensen die lobbyen voor klimaatontkenning.
Heb je die boosheid moeten inhouden bij het schrijven van het boek?
„Mijn strategie in het boek was om je eerst te laten inleven in de personages, en te begrijpen wat voor werk ze doen en hoe moeilijk het werk is. Zodat je het als lezer kunt voelen wanneer we beginnen in te storten en pijn beginnen te lijden en het emotioneel wordt.”
Je collega Hotshots leken niet allemaal even overtuigd van klimaatverandering. Heeft dat je verrast?
„Het dwong me om dieper na te denken over wat we bedoelen met ontkenning van klimaatverandering. En het hielp me om verschillende soorten ontkenning van elkaar te scheiden. Wat doet ontkenning van klimaatverandering voor rijke Amerikanen? Of voor de laffe opiniemakers die ervan profiteren? Het doel daarvan is duidelijk: dat is economisch gewin.
„De houding binnen de Hotshot-crew vond ik interessanter. De meeste Hotshots erkennen klimaatverandering wel, maar sommigen hebben een diepgeworteld institutioneel wantrouwen. Dat heeft, denk ik, alles te maken met hun eigen werkomstandigheden bij de United States Forest Service en het feit dat ze elke dag zien hoe disfunctioneel deze overheidsinstantie is.
„Ze kunnen er niet eens vanuit gaan dat die overheidsinstantie voor hen zorgt als ze gewond raken op het werk. Waarom zou een overheid dan iets kunnen aanpakken dat zo groot is als klimaatverandering?”
Begrijp je dat?
„Eerlijk gezegd vind ik het deprimerend, omdat dezelfde politieke krachten die verantwoordelijk zijn voor de uitholling van instellingen zoals de Forest Service en andere openbare diensten, waardoor mensen ze niet meer vertrouwen, ook profiteren van het ontkennen van klimaatverandering.
„In mijn boek geef ik het voorbeeld van Koch Industries, een bedrijf in de chemische industrie dat last heeft van klimaatmaatregelen. Charles Koch, de directeur, heeft in twintig jaar bijna honderdvijftig miljoen dollar uitgegeven aan aanvallen op de klimaatwetenschap. Tegelijkertijd lobbyt een door hem gefinancierde organisatie met succes voor een kleinere overheid en slechtere arbeidsvoorwaarden voor overheidspersoneel, zoals de Hotshots.”
Jordan Thomas
Foto privé-archief
Zoom in
Hebben conservatieve politici zoals Trump een punt als ze zeggen dat beter bosbeheer een oplossing is voor natuurbranden?
„Het tegenover elkaar plaatsen van bosbeheer en klimaatverandering als oorzaken van deze bosbranden is een valse keuze en leidt volgens mij tot een vals debat. Als er een enorme bosbrand is, zeggen bepaalde media zoals Fox News dat dit te wijten is aan slecht bosbeheer, andere media zeggen dat het te wijten is aan klimaatverandering. Ik denk dat de nuance is dat de gevolgen van klimaatverandering altijd worden bepaald door de context waarin deze zich voordoet.”
Wat is die context dan?
„In Californië is het land vreselijk beheerd, met één specifiek doel: de productie van hout. Er is weinig diversiteit van landschap, weinig diversiteit van boomsoorten en er is veel ondergroei. Dat maakt het bos kwetsbaarder voor grote branden. De CO2-uitstoot moet zo snel mogelijk omlaag, dat staat vast, maar op de korte termijn zal bosbeheer het land beter bestand moeten maken tegen klimaatverandering.”
Wat kunnen we daarvoor leren van de inheemse Amerikanen?
„Als we kijken naar Californië, dan zag dat er wezenlijk anders uit in de periode vóór de Europeanen kwamen. De inheemse bevolking verbrandde vroeger elk jaar een groter oppervlakte van het land dan nu door natuurbranden wordt getroffen, zelfs in de ergste seizoenen. Over de loop van tienduizend jaar is het vuur daardoor een onmisbaar onderdeel geworden van het ecosysteem.
„Door het uitbannen van de gecontroleerde branden, werd de begroeiing daarna dichter en stapelde de voorraad brandbaar materiaal zich op. Dat heeft de huidige megabranden, die nauwelijks te beheersen zijn, mede mogelijk gemaakt. Gecontroleerde branden kunnen dat probleem ook weer oplossen, als we het aandurven om ze te gebruiken. In Californië zijn al voorzichtige initiatieven om dat te doen.”
Crossing Border Festival
Zaterdag 8 november 2025 staat Jordan Thomas op het Crossing Border Festival in Den Haag, om te vertellen over zijn boek. Tickets zijn hier verkrijgbaar.
Geef cadeau
Deel
Mail de redactie
NIEUW: Geef dit artikel cadeau
Als NRC-abonnee kun je elke maand 10 artikelen cadeau geven aan iemand zonder NRC-abonnement. De ontvanger kan het artikel direct lezen, zonder betaalmuur.