Een pilletje voor het slapengaan – het klinkt onschuldig. Toch kreeg melatonine deze week een golf aan slechte publiciteit. Volgens nieuwe krantenkoppen zou het middel het risico op hartfalen met wel 90 procent verhogen. Klinkt heftig, maar klopt dat ook? Gezondnu dook erin.
Wat er echt in het nieuws stond
De onrust ontstond na een nog onbeoordeeld onderzoek dat volgende week wordt gepresenteerd tijdens een congres van de American Heart Association. Onderzoekers keken naar de medische dossiers van ruim 130.000 mensen met slapeloosheid, en zagen dat melatoninegebruikers iets vaker hartfalen hadden dan mensen die het niet slikten.
Alleen: er is een groot verschil tussen verband en oorzaak. De onderzoekers konden niet aantonen dat melatonine het hartproblemen veroorzaakte. Waarschijnlijker is dat mensen die naar melatonine grijpen, sowieso al slechter slapen – en slapeloosheid zelf is een bekende risicofactor voor hart- en vaatziekten.
“Het onderzoek laat vooral zien hoe weinig we nog weten over supplementen,” zegt slaaparts dr. Sujay Kansagra van Duke Health. “Maar het betekent zeker niet dat melatonine ineens gevaarlijk is.”
Wat doet melatonine eigenlijk?
Melatonine is een lichaamseigen hormoon dat je hersenen ’s avonds aanmaken zodra het donker wordt. Het vertelt je lichaam dat het tijd is om te slapen – maar het maakt je niet slaperig. Een supplement kan helpen om je ritme te verleggen (bijvoorbeeld bij jetlag of nachtdiensten), maar het is geen wondermiddel tegen slapeloosheid.
Volgens Phyllis Zee, slaaponderzoeker bij Northwestern University, werkt melatonine het beste als je het in een lage dosis gebruikt van zo’n 0,1–1 mg, en niet te laat op de avond inneemt. “Meer slikken zorgt niet voor beter slapen – het kan je biologische klok juist verstoren,” zegt ze.
Is melatonine slecht voor je hart?
Tot nu toe is er geen bewijs dat melatonine schade toebrengt aan het hart. Sterker nog: kleine studies suggereren dat het bij sommige mensen juist een licht bloeddrukverlagend effect kan hebben. Wel weten onderzoekers nog weinig over langdurig gebruik of hoge doseringen.
Slaap- en hormoondeskundige dr. Andrew McHill benadrukt dat vooral mensen met hartproblemen of diabetes voorzichtig moeten zijn. “Melatonine kan de werking van bepaalde medicijnen beïnvloeden, zoals bloeddruk- of bloedsuikermedicatie.”
Wanneer beter niet gebruiken
Gebruik melatonine liever tijdelijk, bijvoorbeeld bij jetlag of bij het verzetten van je slaapritme.
Slik het niet structureel elke avond – zeker niet zonder overleg met je arts.
Laat je bloeddruk en bloedsuiker controleren als je het langer gebruikt, en kies altijd voor een lage dosering.
Beter slapen zonder pilletje
Slaap je slecht? Dan is melatonine zelden de beste oplossing. Volgens de Nederlandse Vereniging voor Slaap-Waak Onderzoek werken simpele gedragsaanpassingen vaak beter:
- houd een vast slaap- en wekkertijdstip aan
- vermijd schermen met blauw licht een uur voor bedtijd
- beperk cafeïne en alcohol
- en train je hersenen met cognitieve gedragstherapie voor slapeloosheid (CBT-I)
Het kost iets meer tijd, maar het effect is blijvender – én gezonder voor je hart.
De conclusie
Melatonine is geen sluipend gevaar, maar ook geen magisch slaapmiddel. De studie waarover nu zoveel te doen is, bewijst geen oorzakelijk verband tussen melatonine en hartfalen. Gebruik het bewust, in lage dosis en tijdelijk, en focus liever op een gezond slaapritme dan op supplementen.